Εις μνήμην Αγγελου Ελεφάντη
Θέλω να πιστεύω ότι η ταπεινή εργασία ενός Ελληνα εκδότη σήμερα εντάσσεται στη μεγάλη παράδοση της ελληνικής γλώσσας – ότι η γλώσσα είναι γέννημα πνευματικό ενός λαού και δεν ορίζεται από φιλολόγους, πολύ δε περισσότερο από ιδεολογήματα και σκοπιμότητες. Φυσική απόρροια αυτών των πεποιθήσεων υπήρξε και η απόφαση η Ινδικτος, από την ίδρυσή της, τον Σεπτέμβριο του 1995 -14 χρόνια μετά την καθιέρωση του μονοτονικού-, να υιοθετήσει το πολυτονικό σύστημα γραφής και μόνον αυτό. Μια τέτοια απόφαση φαινόταν τότε μάλλον ριψοκίνδυνη και μάταιη. Ισως να οδηγούσε στο περιθώριο ή να ερμηνευόταν ως ιδεολογική εμμονή σε σχήματα παρωχημένα.
Η ζωή ήρθε και δικαίωσε την απόφαση αυτή και φανέρωσε την αλήθειά της. Εξάλλου, η γλώσσα ως γεγονός πνευματικό μπορεί να καλλιεργηθεί μόνο σε περιβάλλον ελεύθερο από ιδεολογήματα και εμμονές. Οι «απλουστεύσεις» και οι «καθαρές» λύσεις, που πρότεινε το μονοτονικό, μπορεί στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης να ηχούσαν μελωδικά, ο χρόνος όμως κατέταξε τις εν λόγω «επιτυχίες» στα «σουξεδάκια» μιας εποχής που κανείς δεν θέλει να θυμάται (μήτε τα «σουξεδάκια» μήτε την εποχή) και που άφησε πίσω της το κουσούρι των «βλαχο-αγγλικών» ή, αλλιώς, greeklish.
Πλέον σήμερα, είναι κοινός τόπος ότι της οικονομικής και κοινωνικής μας χρεοκοπίας προηγήθηκε η γλωσσική μας χρεοκοπία, διά των «απλουστεύσεων» και του μονοτονικού. Η δε κοινωνική αναγέννηση, ακόμη δε και η οικονομική ανάκαμψη, προϋποθέτει την αποϊδεολογικοποίηση της γλώσσας μας. Οφείλει δηλαδή, η ελληνική κοινωνία να ανακτήσει το απολεσθέν πνευματικό της έρμα. Η αποθέωση της ήσσονος προσπαθείας, των «απλουστευμένων» λύσεων, της απαξίωσης κάθε κανόνα, ακόμη και αυτών των γραμματικών, δεν οδηγούν παρά στη χρεοκοπία και την ερήμωση.
Είναι καιρός να κερδίσουμε τον χαμένο χρόνο, να ανακτήσουν οι λέξεις μας το νόημά τους. Το αληθές και πραγματικό τους νόημα! Να καταβάλουμε όλοι μας καθημερινά τον κόπο και τον μόχθο που μας αναλογεί για να ξανακαρπίσει τούτος ο έρημος τόπος.
* Ο κ. Μανώλης Βελιτζανίδης είναι διευθυντής των εκδόσεων Ινδικτος.