ΠΑΥΛΟΣ ΤΣΙΜΑΣ
Το ημερολόγιο της κρίσης
Νέα Υόρκη Σεπτέμβριος 2008-Αθήνα Οκτώβριος 2011
εκδ. Μεταίχμιο 2011, σελ. 292
Το «Ημερολόγιο της κρίσης» του Παύλου Τσίμα είναι ένα ταξίδι, μια αφήγηση σε πρώτο ενικό, από τον Σεπτέμβριο του 2008 έως τον Οκτώβριο του 2011, από την πτώση της Lehman Brothers έως το ελληνικό «κούρεμα».
Ο Π. Τσίμας αποτυπώνει τις γνωστές επαναλαμβανόμενες ιστορίες των εργαστηρίων της απορρύθμισης, από την ευφορία στον πανικό και την κατάθλιψη, επαναφέρει τις εικόνες που μεταφέρει ο φακός από το Μπουένος Αϊρες του 2002, στη Γουόλ Στριτ του 2008, από το Ρέικιαβικ της Ισλανδίας στο Δουβλίνο και στο Λίμερικ της Ιρλανδίας, τις «μαύρες Δευτέρες», τις «μαύρες Τρίτες», τις «μαύρες Τετάρτες», το ρήγμα στην ιδεολογία του Αλαν Γκρίνσπαν, τις τρελές αποδόσεις των επισφαλών δανείων, τις δυσοίωνες προβλέψεις του Ρουμπινί και τις συμβουλές του Στίγκλιτς. Βέβαια, ο μεγάλος σταθμός του ταξιδιού είναι η Ελλάδα της παραγωγικής αποξήρανσης και του δημοσιονομικού δράματος. Η Ελλάδα φάνηκε τελείως απαράσκευη να αντιμετωπίσει την κρίση. Οι πολιτικές ελίτ των τελευταίων τριάντα χρόνων επιδόθηκαν σε ένα όργιο μακροοικονομικού λαϊκισμού, εγκληματικών σφαλμάτων και, κυρίως, παρασιτικού καταναλωτισμού.
Οι κυβερνήσεις και οι ομάδες πίεσης που τις κατηύθυναν υποθήκευσαν το μέλλον της χώρας παραδίδοντας το πεπρωμένο της στα χέρια των δανειστών της. Το ελληνικό κοινωνικό και πολιτικό σώμα στο σύνολό του επωφελήθηκε από τη μεταπολεμική πρωτοφανή ανάπτυξη της διεθνούς οικονομίας και άντλησε βραχυπρόθεσμα ωφελήματα από αυτήν, με αντάλλαγμα τον μακροπρόθεσμο υποβιβασμό της Ελλάδας στην κλίμακα του διεθνούς καταμερισμού και, συνάμα, τον παγκόσμιο εθνικό εξευτελισμό.
Η δουλειά του Π. Τσίμα είναι ένα καλό δείγμα «βιβλιοποίησης» της εκπομπής «Ερευνα». Και τι μέλλει γενέσθαι; Η χώρα βρέθηκε στον άχαρο ρόλο να είναι πέτρα ενός δημοσιονομικού σκανδάλου και συνάμα όμηρος και κλωτσοσκούφι ενός υπόγειου γαλλο-γερμανικού ανταγωνισμού για την αναθεώρηση του αρχικού πλαισίου κανόνων λειτουργίας της Ζώνης του Ευρώ, με κυρίαρχη τη γερμανική φοβία πως η Ευρώπη θα μετατραπεί σε χώρα μεταβίβασης των πλεονασμάτων του προτεσταντικού Βορρά στον ακόλαστο και αμαρτωλό Νότο. Οι κυνικές παραδοχές των Ευρωπαίων αξιωματούχων πως το Μνημόνιο δεν σχεδιάστηκε για να σωθεί η Ελλάδα από το χρέος της, αλλά ως μέσο για να κερδηθεί ο αναγκαίος χρόνος -μέχρι η Ευρώπη να αποφασίσει πώς θα χειριστεί το ελληνικό χρέος- δεν αφήνουν πολλά περιθώρια. Το σενάριο είναι σαν να γράφτηκε από άλλους.
Ισως να χρειάζεται να γίνει αυτό που λέει ο Κρούγκμαν: Βάλτε τις φωνές, να ουρλιάξετε στον κύριο Τρισέ και στην κυρία Μέρκελ να αλλάξουν πολιτικές προς ένα αναπτυξιακό επίπεδο, και όχι με μεθόδους «πρώτα τιμωρία και ύστερα βοήθεια», όπου η τιμωρία ακυρώνει την βοήθεια. Δεν είναι δυνατόν η χώρα να πεθάνει… δημοσιονομικά υγιής. Ισως, ο νέος δρόμος να μην είναι άλλος, παρά επιστροφή στον παλιό δρόμο, τον δρόμο της ισορροπίας ανάμεσα στο κράτος και την αγορά, της ισορροπίας που είχε αρχίσει να χάνεται από τη δεκαετία του ’80. Ιδωμεν!