Τα graphic novels, όπως κάθε μορφή αφήγησης, χρησιμοποιούν το παρελθόν και το μέλλον για να φιλτράρουν μέσα από αυτά το παρόν που τα παράγει. Στους «300» (1998), ο Φρανκ Μίλερ αναπαριστά τη Μάχη των Θερμοπυλών ως μια ιστορία υπεράνθρωπης παλικαριάς, το ίδιο συντηρητικά ιδωμένη όπως ο θρύλος του Αλαμο και ο πόλεμος στον Κόλπο. Στο «V for Vendetta» (1988) οι Αλαν Μουρ και Ντέιβιντ Λόιντ προβάλλουν τη θατσερική Αγγλία στο μέλλον, όπως είχε κάνει ο Οργουελ με τα σταλινικά καθεστώτα το 1984.
Ταυτόχρονα, βέβαια, τα graphic novels δημιουργούν, μέσω των αισθητικών και αφηγηματικών επιλογών που κάνουν, μια φαντασιακή, παραμορφωτική εικόνα του παρόντος, που φανερώνει τις εμμονές και τα σύνδρομά μας ως κοινωνία. Στην κινηματογραφική μεταφορά των «300» (2007), ο σκηνοθέτης Ζακ Σνάιντερ τόνισε το συντηρητικό υπόβαθρο οπτικοποιώντας κυριολεκτικά τις εικόνες του Μίλερ – οι ανατολίτες Πέρσες ήταν δαιμονικοί υπάνθρωποι και οι δυτικοί Σπαρτιάτες διέθεταν ρώμη που θα ζήλευαν υπερήρωες.
Η αισθητική των graphic novels ασκεί γοητεία σε πλήθος ταινιών, τηλεοπτικών σειρών και videogames, ακόμα και όταν δεν αποτελούν τη σεναριακή τους βάση. Από τα «Matrix» ώς το «Chronicle», το «Lost», το «Fringe» ή το «God of War», οι υπερβάσεις της πραγματικότητας και η έμφαση στην εικόνα και στη δημιουργία οπτικών κόσμων και αφηγήσεων φέρουν ανεξίτηλα τα σημάδια της επιρροής των graphic novels.
Στην ουσία μιλάμε για έναν τρόπο αφήγησης, που χρησιμοποιεί μια ιδιαίτερη προσέγγιση σε εικόνα και κείμενο για να αναθεωρήσει το «παρελθόν» και το «μέλλον». Σε σύγκριση με το λογοτεχνικό πρωτότυπό του, ο κινηματογραφικός «Αρχοντας των Δαχτυλιδιών» εκσυγχρονίζει τον ρόλο των γυναικών και κάνει περίπλοκες νύξεις για την ηθική του πολέμου, ενώ το τηλεοπτικό «Παιχνίδι των Θρόνων», αν και ιστορία ηρωικής φαντασίας, πριμοδοτεί πιο πολύ το στοιχείο της πολιτικής ίντριγκας και της πλάγιας αντιπαραβολής με το σήμερα.
Στη «Δημοκρατία», το graphic novel που δουλεύουμε με τον Αλέκο Παπαδάτο, ασχολούμαστε μεν με τη γένεση της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, αλλά πώς είναι δυνατόν να μην ενσωματώνονται σε αυτήν οι εικόνες της Ελλάδας όπου ζούμε; Η εικόνα έχει τη δική της γλώσσα, και αλλάζει τα πάντα.
* Ο κ. Αβραάμ Κάουα είναι συγγραφέας – πολιτισμικός αναλυτής.