Ηθοποιός εδώ και δεκαέξι χρόνια, είναι από τις λίγες που γνωρίζουν τόσο καλά τις γωνίες και τα μυστικά των ελληνικών μουσείων. Η αρχαιολογία βλέπετε ήταν η επιστήμη που διάλεξε για το ξεκίνημά της η Μαρία Καλλιμάνη και ας την ήθελε η οικογενειακή επιχείρηση στα φρεσκοκατεψυγμένα αλιεύματα.
Εκείνη λάτρευε τις ανασκαφές, τα πρωινά που ξεκινούσαν με την ανατολή του ήλιου, τον ενθουσιασμό που προκαλούσαν η έρευνα, τα σημάδια στο χώμα, η αγωνία και η ελπίδα να εντοπίσει ένα εύρημα.
Θυμάται με νοσταλγία τις έρευνες στο Περπινιάν της Γαλλίας, στην Πάφο της Κύπρου, αλλά κυρίως στην ελληνιστική Μεσσήνη. «Δεν θα ξεχάσω ποτέ το βλέμμα – ραντάρ του καθηγητή Πέτρου Θέμελη όταν παρακολουθούσε τα σκάμματα. Αυτό το πάθος του με ακολουθεί και στη δουλειά μου στο θέατρο. Στην αρχαιολογία σκάβαμε με μέθοδο και ακρίβεια, μπορούσαμε να ανακαλύπτουμε, να φανταζόμαστε, να οραματιζόμαστε. Στο θέατρο έχεις ένα κείμενο – οδηγό μέσω του οποίου μπορείς να φαντάζεσαι. Σαν μια παρτιτούρα που μόνο αν ακολουθείς σωστά σου δίνει τη δυνατότητα να πετάξεις». Και τα δυο χρειάζονται πειθαρχία «χωρίς να σημαίνει ότι δεν μπορείς να τη σπάσεις».
Η Μαρία Καλλιμάνη κάθεται χαμογελαστή στο καφέ του Βυζαντινού Χριστιανού Μουσείου και μιλάει με τον ίδιο ενθουσιασμό για τα έργα των Στρίντμπεργκ, Γκόρκι, Σαίξπηρ, Μολιέρου, Μάμετ, Πίντερ, Αλμπι, Κρετς, Χατζηγιαννίδη, Ευριπίδη (ορισμένα από όσα έπαιξε αυτά τα χρόνια) αλλά και για το «Frozen» της Βρετανίδας Bryony Lavery που ανεβαίνει στις 6 Φεβρουαρίου στο «Αγγέλων Βήμα». Ενα ψυχολογικό θρίλερ με ιδιαίτερη πλοκή, στο οποίο υποδύεται μια ψυχίατρο, με συμπρωταγωνιστές τους: Παναγιώτα Βλαντή, Χρήστο Καπενή και Αντώνη Καρυστινό και σκηνοθέτη τον Πάνο Κοκκινόπουλο.
Το Αίγιο, ο τόπος που γεννήθηκε και έζησε ώς τα 18 της, έρχεται πολλές φορές στην κουβέντα μας. Το πρώτο παιδί από τα τέσσερα της οικογένειας Καλλιμάνη, διάλεξε τον δρόμο της τέχνης όπως και η αδερφή (ασχολείται με τον χορό στη Γαλλία), ενώ τα άλλα δυο αδέρφια επέλεξαν τα οικονομικά στηρίζοντας την οικογενειακή επιχείρηση που ανέλαβε η μητέρα της νωρίς. «Είμαι περήφανη για την οικογένειά μου» λέει με συγκίνηση που γίνεται εντονότερη σαν αναφέρεται στο στήριγμα, τη μητέρα της.
Παιδί την άγγιζε ο κόσμος των βιβλίων. Η ετυμολογία των λέξεων, τα παράγωγά τους. Ο θάνατος του πατέρα της ανέτρεψε πολλά. Ηταν ο καιρός που η ανησυχία της την οδήγησε στο Γαλλικό Ινστιτούτο, σε σεμινάρια του Ηλία Κουντή πάνω στην «Ηλέκτρα». «Μέσα από την ηρωίδα του Σοφοκλή έβγαζα τη θλίψη της δικής μου απώλειας. Ενα χρόνο μετά, η παράσταση του «Σωσμένου» του Εντουαρντ Μποντ στο «Εμπρός» της άλλαξε τη ζωή.
«Δεν μπορούσα να κοιμηθώ από την ταραχή εκείνο το βράδυ. Ελεγα, αυτό δεν είναι θέατρο αλλά αλήθεια». Σαν έμαθε μάλιστα ότι εκεί πραγματοποιούνται κάποια σεμινάρια για φιλολόγους δήλωσε συμμετοχή και γρήγορα, με παρότρυνση ενός καθηγητή, έδωσε εξετάσεις στη δραματική σχολή ενώ εργαζόταν ακόμη στο Κέντρο Μελέτης Νεότερης Κεραμικής.
«Το θέατρο μου έδινε κάτι παραπάνω». Τελειώνοντας τη δραματική το 1996 συμμετείχε στο ανέβασμα της «Αγγέλας» του Σεβαστίκογλου από τον Τάσο Μπαντή, μια παράσταση διαβατήριο για πολλούς νέους ηθοποιούς, όπως και η σχολή του Εμπρός. Αναζητώντας τον θεατρικό της δρόμο δούλεψε με την Ομάδα Θεάτρου ΟΠΕRΑ της οποίας υπήρξε ιδρυτικό μέλος ενώ συνεργάστηκε μεταξύ άλλων με τους: Ασπα Τομπούλη, Βασίλη Νικολαΐδη, Γιάννη Μόσχο, Νίκο Χατζόπουλο, Αντώνη Αντύπα, Βίκυ Γεωργιάδη, Μπέτυ Αρβανίτη, Στάθη Λιβαθινό, Λίλυ Μελετέ, Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο κ. ά.
Το πρόσωπό της εκφραστικό και στη μεγάλη οθόνη ξεχώρισε στις συνεργασίες με τους Σίλα Τζουμέρκα, Σωτήρη Γκορίτσα, Γιάννη Οικονομίδη. Με τον «Μαχαιροβγάλτη» μάλιστα ταξίδεψε σε φεστιβάλ από το Ισραήλ ώς την Κορέα, ενώ με τον δημιουργό του συνεργάζονται τώρα στην καινούργια του ταινία, «ένα σκοτεινό υπαρξιακό δράμα» όπως το χαρακτηρίζει. Στο μεταξύ ετοιμάζει τις βαλίτσες της για να πάνε με τον Χρήστο Στέριογλου στο Βερολίνο όπου θα προβληθεί η ταινία της Ελίνας Ψύκου «Η αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά», ενώ πριν από λίγο καιρό τελείωσε τη δουλειά της στην ταινία του Αλέξανδρου Αβρανά.
Μια γυναίκα που έχασε το παιδί της, μια επιτυχημένη και ολίγον αδίστακτη δημοσιογράφος και μία δασκάλα είναι διαφορετικοί ρόλοι, που περιέχουν όμως κάτι και από την ίδια. Οταν είναι αταίριαστοι «γίνονται πιο ενδιαφέροντες και οι κεραίες πιο τεταμένες». Ο ηθοποιός μελετά τα σκοτάδια της ανθρώπινης ψυχής και συχνά «η απομόνωση είναι απαραίτητη για να μαζέψει στοιχεία».
Ζούσα τη «φούσκα» κι ας με ενοχλούσε
Τις συνέπειες της κρίσης, ειδικά την αστάθεια και τα οικονομικά αδιέξοδα, η Μαρία Καλλιμάνη παραδέχεται ότι δεν τα βιώνει όπως άλλοι στο στενό και ευρύτερο περιβάλλον της. Ομως, «νιώθω τον πόλεμο που δεν έχει όπλα ούτε αίμα, αλλά αφήνει σημάδια». Περισσότερο την κλονίζει ο διάχυτος φόβος. «Ολα δείχνουν πως δεν μας παίρνει το κλείσιμο στον εαυτό μας. Στον χώρο μας κινδυνεύει να ευτελιστεί το επάγγελμα του ηθοποιού, κλονίζονται σταθερές, ανατρέπονται συμφωνίες, γίνονται συνεχώς κινήσεις πανικού. Γι’ αυτό πρέπει να μιλήσουμε περισσότερο μεταξύ μας».
Με την κρίση αναθεώρησε πολλά. «Ζούσα κι εγώ τη «φούσκα» κι ας με ενοχλούσε συχνά το κόρδωμα της αφθονίας και ο απροσανατολισμός. Το γεγονός ότι αυτό το οικοδόμημα κατεδαφίστηκε, από μια πλευρά, είναι καλό. Παλιά ήμουν ευτυχισμένη με ένα καινούργιο ζευγάρι παπούτσια. Τώρα νιώθω ελεύθερη από τέτοιες κούφιες ανάγκες».
Τη θάλασσα και το βουνό τα αποζητάει συχνά, αν και της αρέσει που βλέπει τον Λυκαβηττό από το σπίτι της. «Με ενοχλούν τα σκουπίδια, η παραίτηση των σπιτιών, η κατάρρευση στις όψεις. Κατανοώ ότι είμαστε φτωχή χώρα που κατ’ ανάγκη πήγε στην αντιπαροχή, αλλά τα κτίρια των τελευταίων δεκαετιών μαρτυρούν τη «φούσκα» του ψεύτικου πλουτισμού. Σαν τούρτες, μοιάζουν να μιλάνε για την πλαστή ευημερία. Σε κάποιες γειτονιές της Αθήνας, Ψυρρή, Γκάζι, Παγκράτι, μου αρέσει το χάος τους. Ομως, στα νεοπλουτίστικα κτίρια αποτυπώνεται η ηθική μας διαφθορά».