Η πραγματικότητα της οικονομικής κρίσης, όπως τη βιώνουν οι καλλιτέχνες και οι νέοι άνθρωποι διαφορετικών χωρών της Ευρώπης, γίνεται αφορμή για δημιουργικές συνεργασίες που υπερβαίνουν σύνορα, προκαταλήψεις και στερεότυπα. Το ευρωπαϊκό πολιτιστικό πρότζεκτ World Crisis Theatre γεννήθηκε με αφορμή το έργο του Αγγλου συγγραφέα και σκηνοθέτη David Hare «The Power of Yes», ένα θεατρικό ντοκιμαντέρ με θέμα τα αίτια και τις συνέπειες της κρίσης στη Βρετανία, το οποίο έκανε πρεμιέρα τον Οκτώβριο του 2009 στο Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας. Απώτερος στόχος του εγχειρήματος, που θα συνεχιστεί τουλάχιστον ώς το καλοκαίρι του 2014, είναι η δικτύωση θιάσων από όλα τα κράτη της Ε.Ε.
Η Ελλάδα καταλαμβάνει σημαντική θέση σε αυτό το πρωτότυπο εγχείρημα, αφού στη χώρα μας- και συγκεκριμένα στο νησί της Σίφνου- θα πραγματοποιηθεί ένα εργαστήρι από τις 29 Ιουνίου ώς και τις 14 Ιουλίου, με τη συμμετοχή ανθρώπων του θεάτρου από όλη την Ευρώπη, αλλά και καλλιτεχνών του νησιού. Δύο μήνες αργότερα, από τις 24 έως τις 26 Αυγούστου, οι συνεργαζόμενοι θίασοι από την Ιταλία, τη Γερμανία, την Πορτογαλία, τη Γαλλία και τη χώρα μας, με τη συμμετοχή ηθοποιών και από άλλες χώρες, θα συγκεντρωθούν στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου για να παρουσιάσουν πέντε νέες παραγωγές με θέμα την παγκόσμια οικονομική κρίση. Οι παραστάσεις τελούν υπό την αιγίδα του Φεστιβάλ Αθηνών, χωρίς να είναι ενταγμένες στο πρόγραμμά του, ενώ έχουν την υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού.
Ενεργό ρόλο στη διοργάνωση και διεξαγωγή του προγράμματος διαδραματίζει το Πάντειο Πανεπιστήμιο, καθώς το «δικό» του Κέντρο Κλασικού Δράματος και Θεάματος θα εκπροσωπήσει τη χώρα μας με ένα αλληγορικό πολιτικό μιούζικαλ, εμπνευσμένο από τον «Κύκλωπα» του Ευριπίδη, σε κείμενο και σκηνοθεσία του αναπληρωτή διευθυντή και καλλιτεχνικού υπεύθυνου του κέντρου, καθηγητή Γιάγκου Ανδρεάδη. Επιπλέον, οι διδάκτορες θεατρολόγοι του Παντείου θα εμψυχώσουν το εργαστήρι στη Σίφνο, τα αποτελέσματα του οποίου θα παρουσιαστούν στους κατοίκους και στους επισκέπτες του νησιού με τη μορφή ανοιχτής πρόβας. Τα οφέλη για την εγχώρια θεατρική σκηνή δεν εξαντλούνται με τη συμμετοχή στο ενδιαφέρον διαπολιτισμικό εγχείρημα. Πιο πολύτιμη είναι η δέσμευση των ξένων θιάσων να παρουσιάσουν ελληνικές παραγωγές στις θεατρικές τους σκηνές. «Η θεατρική Ελλάδα πρέπει να μάθει να παράγει και να εξάγει, όχι μόνο να εισάγει», τονίζει ο κ. Ανδρεάδης, χαρακτηρίζοντας το όλο εγχείρημα «ένα πείραμα με μέλλον».
Ειδίκευση στις διασκευές
Από το 2007, το Κέντρο Κλασικού Δράματος ειδικεύεται στη διασκευή αρχαίων κειμένων σε μιούζικαλ με πολιτικές ανησυχίες, όπως το «Αχ δολοφόνε μου!», βασισμένο στον «Οιδίποδα Τύραννο» ή το «_ (Λ)όλα κάφτα», μια καταγγελία για τις πυρκαγιές του 2007 εμπνευσμένη από τον «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου – και τα δύο σε κείμενο και σκηνοθεσία του Γιάγκου Ανδρεάδη. Το εξίσου πολιτικό μουσικοχορευτικό θεατρικό έργο «Ι love Μνημόνιο», που πρωτοπαρουσιάστηκε το 2011 και επαναλήφθηκε σε ανανεωμένη εκδοχή το 2012, αποτέλεσε το έναυσμα για την πρόσκληση του κέντρου να λάβει μέρος στο World Crisis Theatre. Η παράσταση ήταν μια μικρή αποκάλυψη για τους Ευρωπαίους εκπροσώπους του προγράμματος, που «δεν φαντάζονταν ότι στην Ελλάδα ακόμα γελάμε. Πίστευαν πως ήταν μια χώρα θαμμένη», εξηγεί ο συγγραφέας του.
«Το χρήμα είναι ο Δίας των σοφών», προειδοποιεί ο Κύκλωπας στην πάντα επίκαιρη τραγωδία του Ευριπίδη. Η μετάφραση είναι του Γιάγκου Ανδρεάδη από την παράσταση του Κέντρου Κλασικού Δράματος και Θεάματος, που το 1998 ταξίδεψε από το Αιγαίο έως τη Λισσαβώνα πάνω σε ένα ειδικά διαμορφωμένο μεταγωγικό καράβι του ελληνικού στόλου.
Η συγκεκριμένη φράση είναι μία από τις ελάχιστες του αρχαίου κειμένου που χρησιμοποιούνται αυτούσιες στο πολιτικό μιούζικαλ «The Cyclops Survival», ωστόσο όσοι θεατές είναι εξοικειωμένοι με την υπόθεση του έργου δεν θα δυσκολευτούν να αντιληφθούν τους παραλληλισμούς. Στη σύγχρονη σατιρική εκδοχή της, η κλασική τραγωδία παίρνει τη μορφή ενός τηλεοπτικού θεάματος τύπου «Survivor», με τη σκηνή όπου ο Κύκλωπας τρώει να παραπέμπει σε «Master Chef». Ο συμβολισμός είναι ξεκάθαρος: «Αυτός ο καπιταλισμός που ζούμε είναι βουλιμικός», διευκρινίζει ο κ. Ανδρεάδης, ενώ ο αγώνας για επιβίωση στην εποχή της «ανταγωνιστικότητας» δεν απέχει πολύ από τις δοκιμασίες του γνωστού τηλεπαιχνιδιού. Από τους συντελεστές, μέχρι στιγμής έχουν επιβεβαιωθεί τα ονόματα του Γιώργου Μωρόγιαννη και της Μάνιας Παπαδημητρίου.
Στην Αρχαία Επίδαυρο
Η ελληνική παραγωγή δεν είναι η μοναδική από τις πέντε παραστάσεις που εμπεριέχει αναφορές στο αρχαίο δράμα. Ο γερμανικός θίασος Βildung und Ιntegration, με τη συμμετοχή ηθοποιών από την Ελλάδα και την Αυστραλία, ετοιμάζει ένα διαδραστικό δικαστήριο για τα αίτια και τους ενόχους της κρίσης, με πρότυπο το δικαστήριο στην «Ορέστεια» του Αισχύλου και τίτλο «How to become more German». Παραστάσεις στο Μικρό Θέατρο της Επιδαύρου -με ελληνικούς υπότιτλους- θα παρουσιάσουν, επίσης, το γαλλικό θέατρο La Transplansisphere, που έχει αναλάβει τον ρόλο του συντονιστή του πρότζεκτ και θα ανεβάσει το «The Ροwer of Yes» -πιθανώς παρουσία του ίδιου του David Hare-, το ιταλικό Ιnternational Theatre, το οποίο δημιούργησε και διαχειρίζεται μια ιστοσελίδα με οδηγίες για τη διακίνηση θεατρικών παραστάσεων μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. (ww.europerformanceguide.eu) και το πορτογαλικό Ex Quorum με το έργο «La reposta» σε σκηνοθεσία Miguel Coelo Ηugο. Μαζί τους στη διοργάνωση συμμετέχουν το ισλανδικό φεστιβάλ Vera Liv και ο σουηδικός θίασος Teatermaskinen. Περισσότερες πληροφορίες για το World Crisis Theatre στο www.worldcrisistheatre.com.