Ο Λένι Χένρι έχει κερδίσει τα παράσημά του ως σαιξπηρικός ηθοποιός στον «Οθέλλο» και στην «Κωμωδία των παρεξηγήσεων». Τώρα, ο 55χρονος Βρετανός ηθοποιός ανέλαβε τον τιτάνιο ρόλο του Τρόι Μάξον στο έργο του Ογκαστ Ουίλσον «Fences» (Φράχτες), το οποίο τιμήθηκε με βραβείο Πούλιτζερ, το 1987, και αποτελεί μέρος ενός κύκλου δέκα έργων για την αφροαμερικανική εμπειρία. Αν λάβουμε υπόψη ότι ο Τζέιμς Ερλ Τζόουνς ήταν εκείνος που σφράγισε πρώτος με την ερμηνεία του τον ρόλο, το εγχείρημα για τον Λένι Χένρι ήταν, πράγματι, πολύ τολμηρό. Εχοντας δει την παράσταση, εκείνο που μπορώ μόνο να διαβεβαιώσω είναι ότι πρόκειται για έναν ηθοποιό με εκπληκτική σκηνική παρουσία και συναισθηματική δύναμη.
Ο Τρόι βρίσκεται επί σκηνής στο μεγαλύτερο μέρος των τριών ωρών που διαρκεί το έργο και αυτό που βλέπουμε είναι η εκπληκτική ιστορία του. Η δράση είναι τοποθετημένη το 1957, με σκηνικό τη βεράντα μπροστά στο σπίτι του Τρόι στο Πίτσμπουργκ, όπου δουλεύει ως δημοτικός υπάλληλος στην αποκομιδή των σκουπιδιών. Βαθμιαία συναρμολογείται η διαδρομή του, από τη φτωχογειτονιά όπου μεγάλωσε μέχρι την περίοδο που είχε γίνει σταρ του μπέιζμπολ μέσα στο πλαίσιο της λευκής αθλητικής κουλτούρας. Τώρα μεταφέρει σκουπίδια, αλλά στηρίζεται από την αγάπη της γυναίκας του, της Ρόουζ, και λαχταράει ένα καλύτερο μέλλον για τον γιο του, τον Κόρι, τον οποίο έχει πλησιάσει ένας ανιχνευτής ταλέντων για την ομάδα ράγκμπι ενός κολεγίου. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν τα ψαλιδισμένα όνειρα της μαύρης μεσήλικης γενιάς του Τρόι μπορούν να βρουν ανταπόκριση σε μια Αμερική όπου όλα αλλάζουν.
Γεμάτος αντιθέσεις
Το έργο δεν είναι χωρίς ψεγάδια, κάθε άλλο. Ο συμβολισμός του φράχτη, που ο Τρόι αδιάκοπα χτίζει σαν να θέλει να προστατέψει το σπίτι του από τον θάνατο, είναι λίγο αφελής και υπάρχει μια υπερβολικά μακριά σειρά συμβολισμών στην προσπάθεια να βγει νόημα από τη ζωή του. Το επίτευγμα όμως του Ουίλσον είναι ότι δημιουργεί έναν επιβλητικό χαρακτήρα γεμάτο αντιθέσεις. Ο Τρόι, σε διαφορετικές στιγμές, είναι αμετροεπής και υπεύθυνος, επιρρεπής στις καταχρήσεις και γεμάτος αξιοπρέπεια, ένα θύμα της Ιστορίας αλλά και ένας οικιακός τύραννος, ιδιαίτερα στη σχέση του με τον γιο του.
Εκπληρώνει, ωστόσο, το πρώτο καθήκον ως δραματικός ήρωας ― είναι πληθωρικά ζωντανός. Ο Ουίλσον τον τοποθετεί επίσης συνεχώς μέσα σε ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Οπως ο ίδιος ο Τρόι μας υπενθυμίζει, δεν αρκεί να έχει κανείς αθλητικές ικανότητες. «Ενα έγχρωμο παιδί πρέπει να είναι δυο φορές καλύτερο από τα λευκά παιδιά πριν μπει σε μια ομάδα».
Ο Λένι Χένρι μας δίνει έναν άνδρα σε όλη του την πλούσια περιπλοκότητα. Υπάρχει μια πλευρά Φάλσταφ στον Τρόι, ο οποίος, όταν παίρνει το βδομαδιάτικό του την Παρασκευή, έρχεται στο κέφι και αρχίζει να αφηγείται ασταμάτητα απίθανες ιστορίες. Ομως, εκτός από την ξέχειλη ενεργητικότητα του ήρωα, ο Χένρι μας δίνει και τη θαμμένη οργή ενός άντρα που ξέρει ότι πουλήθηκε φτηνά σ’ έναν κυριαρχημένο από τους λευκούς κόσμο. Ακόμα πιο σημαντική είναι η εκφραστική ικανότητα του Χένρι στις στιγμές ακινησίας, το σίγουρο σημάδι ενός πρώτης γραμμής ηθοποιού. Στην καλύτερη σκηνή του έργου, ο Τρόι αντιμετωπίζει τη γυναίκα του σε μια εξομολόγηση που τον κάνει να ντρέπεται: στο σημείο αυτό, ο Χένρι δείχνει το καταρρακωμένο πρόσωπο του ένοχου προτού γλιστρήσει στις δικαιολογίες. Είναι μια ερμηνεία που αγκαλιάζει συνολικά τον ήρωα, στην άνοδο και στην πτώση του.
Οι άλλες ερμηνείες
Η εύστοχη σκηνοθεσία της Πολέτ Ράνταλ έχει αποσπάσει επίσης καλές ερμηνείες από την Τάνια Μούντι, που παίζει την αφοσιωμένη αλλά ανικανοποίητη γυναίκα του Τρόι, από τον Ασλεϊ Ζανγκάζα, στον ρόλο του γιου που προσπαθεί απελπισμένα να χαράξει τον δικό του δρόμο, και από τον Ακο Μίτσελ που παίζει τον τραυματισμένο στον πόλεμο αδελφό του Τρόι.
Είναι ένα έργο που έχει όλες τις αρετές και λίγα από τα ελαττώματα της εποχής του ’50 στην οποία εκτυλίσσεται. Μας θυμίζει, επίσης, τη συναισθηματική ευθύτητα που είναι το σήμα κατατεθέν του αμερικανικού θεάτρου, ενώ αποσπά από τον Χένρι μια ερμηνεία που υποδεικνύει τους μεγάλους ρόλους του θεατρικού κανόνα που τον περιμένουν να τους κατακτήσει.