Η «Κάντιντα» του Τζορτζ Μπέρναρντ Σο ήταν παλιότερα ένα έργο με σταθερή θέση στο ρεπερτόριο των θεάτρων, σήμερα όμως σπανίως παίζεται. Είναι κρίμα, γιατί όπως δείχνει η εξαιρετική παραγωγή που σκηνοθέτησε ο Σάιμον Γκόντουιν στο Theatre Royal του Μπαθ, αυτό το έργο του 1895 έχει ακόμα πολλά να μας πει. Προσφέρει ένα ειρωνικό σχόλιο στο «Κουκλόσπιτο» του Ιψεν, έχει μια παράξενη συναισθηματική ένταση και, επιπλέον, μας αποκαλύπτει πολλά για την περίπλοκη ψυχολογία του ίδιου του Σο.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πλοκή του έργου είναι σε μεγάλο βαθμό τεχνητή. Η Κάντιντα, η κεντρική ηρωίδα, γίνεται το μήλον της Εριδος στον πόλεμο μεταξύ δύο ανδρών. Από τη μια μεριά είναι ο σύζυγός της, ο αιδεσιμότατος Τζέιμς Μορέλ, ένας ρωμαλέος, ισχυρογνώμων χριστιανοσοσιαλιστής· από την άλλη, είναι ο Γιουτζίν Μάρτσμπανκς, ένας ευέξαπτος 18χρονος ποιητής, της ρομαντικής σχολής των προ-ραφαηλιτών.
Η κρίση ξεσπάει όταν ο Μάρτσμπανκς κλονίζει την αυτοπεποίθηση του Μορέλ δηλώνοντας τον έρωτά του για την Κάντιντα. Και όταν ο ιερέας επιστρέφει σπίτι και βρίσκει τον ποιητή και τη γυναίκα του να απολαμβάνουν την οικειότητα μιας τετ α τετ συνομιλίας, η Κάντιντα είναι αναγκασμένη να διαλέξει μεταξύ των δύο ανδρών.
Η ξαφνική απώλεια του αισθήματος ασφάλειας του Μορέλ φαίνεται κάπως φτιαχτή και, στα σύγχρονα μάτια, υπάρχει επίσης κάτι το παράλογο στην ιδέα ότι η Κάντιντα βρίσκεται εκτεθειμένη επειδή φλυαρούσε μ’ έναν ποιητή δίπλα στο τζάκι. Ωστόσο, τα μειονεκτήματα της πλοκής ωχριούν μπροστά στην ικανότητα του Σο να δημιουργεί δυνατά συναισθήματα. Ενας από τους πιο ανόητους μύθους για τον Τζορτζ Μπέρναρντ Σο είναι ότι ήταν ένας άκαρδος εγκεφαλικός τύπος: στην πραγματικότητα, διέθετε οξύτατη συναισθηματική ευφυΐα και ήξερε πολύ καλά πώς να ενορχηστρώνει τη συγκίνηση, όπως αποδεικνύεται και στην τελευταία ομιλία της Κάντιντα.
Η μοναξιά επανέρχεται
Αν το τέλος του έργου αγγίζει την καρδιά, αυτό συμβαίνει επίσης γιατί αποκαλύπτει πολλά για τον ίδιο τον Σο. Ενα μέρος του ταυτίζεται ξεκάθαρα με τον Μορέλ, τον ένθερμο σοσιαλιστή και δημόσιο ρήτορα. Ωστόσο, η καλλιτεχνική, πνευματική πλευρά του κλίνει προς τον Μάρτσμπανκς, ο οποίος, όπως πολλοί δραματικοί πρωταγωνιστές, είναι ουσιαστικά ένας αποσυνάγωγος. Αν υπάρχει ένα σταθερό θέμα που διατρέχει τα έργα του Σο, αυτό είναι της βασανισμένης μοναξιάς.
Ακόμα και αν η Κάντιντα είναι μια εξιδανικευμένη φυσιογνωμία, η Τσάριτι Γουέικφιλντ την επενδύει με τη σωστή δόση ζεστασιάς, αντοχής και κοινής λογικής. Ο Τζέιμι Πάρκερ, επίσης, καταφέρνει να ξεπεράσει την απότομη κατάπτωση του Μορέλ με μεγάλη δεξιοτεχνία, ενώ ο Φρανκ Ντιλέιν κάνει τον Μάρτσμπανκς να ισορροπεί πολύ καλά ανάμεσα στον εμπνευσμένο καλλιτέχνη και τον ανυπόφορο νεαρό αλαζόνα.