ΤΖΕΪΜΣ ΕΛΡΟΪ
Οι δρόμοι του δολοφόνου
εκδ. Καστανιώτης
Ο Τζέιμς Ελρόι (Λος Αντζελες, 1948-), ο οποίος αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση στην αμερικανική λογοτεχνία, έδωσε άλλη μορφή στο νουάρ, συνδέοντάς το με ντοκουμέντα –αποσπάσματα εφημερίδων, ρεπορτάζ, αρχεία της αστυνομίας, ημερολόγια–, αλλά επίσης ανανεώνοντας τη γραφή με τον κοφτό, μερικές φορές αποσπασματικό τρόπο έκφρασης, που άλλοτε προσδίδει στην ιστορία μεγαλύτερη αμεσότητα, ενώ άλλοτε την υπονομεύει λόγω της σκοτεινότητάς της, η οποία γίνεται ακόμα μεγαλύτερη λόγω της συχνής χρήσης εκφράσεων της αργκό.
Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, στις προτάσεις παραλείπεται το ρήμα ή δεν χρησιμοποιούνται σύνδεσμοι.
Η ζωή του Ελρόι σημαδεύτηκε από τη δολοφονία της μητέρας του, υπόθεση που έμεινε ανεξιχνίαστη, και έριξε τη σκιά της σε ολόκληρο το έργο του. Το πρώτο του μυθιστόρημα, με τον τίτλο «Το ρέκβιεμ για τον Μπράουν», κυκλοφόρησε το 1981, ενώ ακολούθησαν πολλά μυθιστορήματα, δοκίμια και συλλογές διηγημάτων.
Τα πιο σημαντικά, πολλά από τα οποία μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο είναι «Η μαύρη ντάλια», «Το μεγάλο πουθενά», «Λος Αντζελες Εμπιστευτικόν», «Η λευκή τζαζ», «Αμερικανικό ταμπλόιντ». Οι ιστορίες του διαδραματίζονται κυρίως στο Λος Αντζελες ή στις μεσοδυτικές και νότιες πολιτείες των ΗΠΑ. Και αν συνήθως στις νουάρ και αστυνομικές υποθέσεις κυριαρχεί η σύγκρουση ανάμεσα στο καλό και το καλό, στον κόσμο του Ελρόι το κακό και οι συνέπειές του καλύπτουν και καθοδηγούν τα πάντα. Διέξοδος και φως για κάτι καλύτερο δεν υπάρχει. Οι ήρωές του είναι διαταραγμένοι δολοφόνοι, σίριαλ κίλερ, που δρουν χωρίς κίνητρο, μικροαπατεώνες και μεγαλοαπατεώνες, φιλόδοξοι πολιτικοί και αστυνομικοί που συμμαχούν με τους «δαίμονες», και από την τάξη οδηγούνται στο χάος και στην καταστροφή.
Αλλωστε, ο συγγραφέας με κάθε τρόπο, αλλά και σαφήνεια, υποστηρίζει στα έργα του, όπως και στους «Δρόμους του δολοφόνου», ότι το κακό είναι παντού.
Το βιβλίο «Οι δρόμοι του δολοφόνου», με τον τίτλο του συγγραφέα, κυκλοφόρησε το 1986, ενώ σε μια άλλη έκδοση δόθηκε από τους εκδότες ο τίτλος «Σιωπηλός τρόμος», και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Μιτς Μπράιαν το 2002 ως «Μείνε καθαρός».
Σε αυτό το μυθιστόρημα η αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη και γίνεται από τον πρωταγωνιστή, τον Μάρτιν Πλάνκετ, έναν ευφυή σίριαλ κίλερ, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Λος Αντζελες. Σκόρπισε τον θάνατο σε διάφορες πόλεις των δυτικών και μεσοδυτικών πολιτειών μέχρι να καταλήξει στη Νέα Υόρκη και στα περίχωρά της. Πολύ συχνά δεχόταν στο αυτοκίνητό του νεαρά άτομα που έκαναν οτοστόπ και εξαφανίζονταν.
Οι περιγραφές της ψυχοπαθολογίας του, οι μηχανισμοί της άμυνας και οι «στρατηγικές» του περιγράφονται με χαρακτηριστικές λεπτομέρειες, ενώ, αντιθέτως, αυτά τα οποία γνωρίζουμε για τα θύματα είναι ελάχιστα. Επιπλέον, ακόμα και οι δύο εκπρόσωποι του νόμου που θα τον συναντήσουν, καταστρέφονται.
Ο ένας έχει πολλά κοινά στοιχεία με τον Πλάνκετ, ο άλλος, μολονότι είναι διαφορετικός και αγωνίζεται για τη δικαιοσύνη, καταρρέει όταν, επηρεασμένος από το «κακό» και τις παρενέργειές του, αναζητεί καταφύγιο στην οικογένειά του, η οποία τον απογοητεύει.
Ρεπορτάζ από διάφορες εφημερίδες, ημερολόγια, αρχεία της αστυνομίας αποτελούν το υλικό που υποστηρίζει την περίπτωση του μετακινούμενου δολοφόνου, του ατόμου που αλλάζει πρόσωπα, ονόματα, που μεταμορφώνεται διαρκώς. Το αθώο και παιδικό ύφος του Πλάνκετ, ο οποίος ως φανατικός αναγνώστης των κόμικς υιοθετεί τεχνικές των προτύπων του, εξαπατά ακόμα και τους πιο έμπειρους αστυνομικούς.
Οι λεπτομερείς περιγραφές των εργαλείων και των μεθόδων που χρησιμοποιεί ο διαρρήκτης – δολοφόνος είναι τόσο πειστικές που γίνεται ολοφάνερο ότι ο συγγραφέας αξιοποίησε σε αρκετές περιπτώσεις εμπειρίες του από την περίοδο της παραβατικής συμπεριφοράς του κατά τη διάρκεια των νεανικών του χρόνων.
Κάτι που ομολογεί στο αυτοβιογραφικό του έργο «Οι σκοτεινοί μου τόποι».
Ο Ελρόι στα έργα του παρουσιάζει έναν κόσμο σκοτεινό, σκληρό, ανελέητο, στον οποίο επικρατούν οι αποχρώσεις του «κακού», της διαστροφής και της αδικίας. Αλλωστε, το σημειώνει συχνά διά στόματος των ηρώων του: «Το κακό είναι παντού».