ΝΤΩΝ ΚΙΝΓΚ
Αλεπούδες
Σκηνοθ.: Ελένη Σκότη
Θέατρο: Επί Κολωνώ
Η βροχή δεν σταματά σχεδόν ποτέ στη σκοτεινή αυτή γωνιά του κόσμου, όπου βρίσκεται το απομονωμένο αγρόκτημα του ζευγαριού με τα βιβλικά ονόματα Σαμουήλ, Ιουδίθ, και της γειτόνισσάς τους, Σάρας. Δεν πρόκειται για τον κατακλυσμό του Νώε. Είναι όμως μια βροχή που πλημμυρίζει και αφανίζει τις σοδειές, δημιουργεί μεγάλες λακκούβες γεμάτες λασπόνερα, όπου μπορεί να πνιγεί άνθρωπος, και όπου ίχνη από βήματα ανθρώπων και ζώων νερουλιάζουν και χάνονται. Πότε πότε ξεσπούν καταιγίδες με αστραπόβροντα, που φωτίζουν την ποτισμένη από υγρασία, μυστικά και αγωνία, αγροικία. Σαμουήλ και Ιουδίθ έχουν επιλεγεί να φιλοξενήσουν τον απεσταλμένο της κεντρικής εξουσίας, έναν ειδικά μυημένο και παιδιόθεν στρατιωτικά εκπαιδευμένο «ανιχνευτή» επικίνδυνων εχθρών της εξουσίας, άρα της χώρας και της πατρίδας.
Ο τίτλος του βραβευμένου έργου είναι: «Foxfinder». Παραπέμπει στον ανιχνευτή της αλεπούς, μιας συμβολικής ταυτοποίησης του παντοτινού «εχθρού». Το σοφό και πονηρό θηλαστικό έχει αποδειχτεί τέρας αντίστασης, προσαρμοστικότητας και επιβίωσης στις πιο καταστροφικές, ανθρώπινες επεμβάσεις στο περιβάλλον, άσε που έχει διαποτίσει με ποίηση και σοφία μεγάλα λογοτεχνικά έργα.
Ο «ανιχνευτής» φθάνει μέσα στη βροχή, τον λένε απλώς Ουίλιαμ, είναι εξόχως σχολαστικός, φανατικός, αδιάκριτος, αλλά και φοβισμένος. Κρατάει διαρκώς σημειώσεις, τιμωρεί τη σάρκα του όταν αυτή απαιτεί κάτι παραπάνω από την ασκητική ζωή του και ψάχνει για το παραμικρό ίχνος από αλεπούδες, που τις νιώθει, τις μυρίζει, τις υποψιάζεται παντού με φυσικές, υπερφυσικές και μεταφυσικές ιδιότητες, αλλά ομολογεί στη συνέχεια πως ποτέ του δεν είδε ούτε μία.
Ο θεατής δεν αργεί να μπει στην ουσία των «ανιχνεύσεων», και να ανακαλύψει το οξύτατο χιούμορ και τον σαρκασμό της νέας Αγγλίδας συγγραφέως, που διατρέχει το έργο και του χαρίζει γελαστικές, λυτρωτικές πτυχές. Οι λογικοφανείς ή όχι, ιδεοληψίες μιας έμφοβης εξουσίας, που επινοεί έναν φανταστικό εχθρό για να αλώσει μέσω του διαρκούς φόβου κάθε αντίσταση, κάθε ατομική και κοινωνική ελευθερία, θυμίζουν παρελθόντα και παρόντα. Η εξέλιξη της ιστορίας, με τον «ανιχνευτή» να αμφισβητεί την ίδια την ιδεοληψία, να ενδίδει σε πειρασμούς και τον καταπιεζόμενο να «βλέπει» παντού… αλεπούδες είναι ενδεικτική της ευρηματικής δραματουργίας.
Η σκηνοθεσία της Ελένης Σκότη, πάνω στην πολύ θεατρική και εύστοχη μετάφραση του Γιώργου Χατζηνικολάου, που επιπλέον έκανε τα εξαιρετικά λιτά, λειτουργικά αλλά και ατμοσφαιρικά σκηνικά και κοστούμια, ευτύχησε σε ιδέες και διδασκαλία ρόλων. Η γνώμη μου είναι όμως πως ατύχησε ακόμη μία φορά με την υπογράμμιση του θριλερικού – τρομακτικού στοιχείου, που δεν είχε ανάγκη το ευφυέστατο αυτό έργο, ενώ δεν έδωσε τον απαιτούμενο χώρο στο χιούμορ και στον σαρκασμό του. Τι τους χρειαζόταν αυτή η έξοχη, αυθύπαρκτη αλληγορία όλους τους εκκωφαντικούς ήχους, που σχεδίασε και σκόρπισε ως ακουστικό σκηνικό τρόμου ο Στέλιος Γιαννουλάκης; Τι σχέση είχαν με τους εξαιρετικά ευαίσθητους, σχεδόν ζωγραφικούς φωτισμούς και τις ευρηματικές προβολές – έργα τέχνης του Αντώνη Παναγιωτόπουλου;
Οι ερμηνείες, σε συγκεκριμένο στέρεο άξονα, έδωσαν μια σφιχτή, λιτότατη παράσταση ουσίας και στοχασμού. Ο αγρότης Σαμουήλ του Δημήτρη Λάλου γήινα και αυθεντικά φώτισε το δράμα του συνειδησιακού φορτίου που κουβαλά, το πένθος, την αποχή από κάθε χαρά ζωής, όπως και τη συναρτημένη ροπή του στην εύκολη χειραγώγηση. Ο «ανιχνευτής» Ουίλιαμ του Χάρη Χιώτη, μονοκόμματος, στοχοπροσηλωμένος με τη σοβαροφάνεια και γελοιότητα των πιστεύω του καμουφλαρισμένες πίσω από καταπίεση, εκφοβισμούς κι εκβιασμούς. Η ζοφερή και δίχως ρήγματα μορφή του παραπέμπει σε κατασκευασμένη προσωπικότητα μέσα από γνωστές, δοκιμασμένες πρακτικές. Η Ιωάννα Κολλιοπούλου ως Σάρα, άμεση, στιβαρή, γεμάτη ζωτικότητα, χρησιμοποιεί κάθε μέσο για τη σωτηρία της οικογένειάς της, ακόμη και την προδοσία της φίλης της, διατηρώντας ωστόσο μια πηγαία ακεραιότητα. Εξαιρετική η Ιουδίθ της Ιωάννας Παππά με σπάνια, ομιλούσα, γλώσσα σώματος και σιωπών. Η σεμνή ακαμψία της στάσης της, τα σταυρωμένα χέρια, οι προσεκτικές κινήσεις, ο απαλός λόγος, ένας ύμνος στη καρτερικότητα, την αυτοθυσία, τη δύναμη των γυναικών του μόχθου, της αντίστασης, της ζωής. Κινήθηκε μιαν ανάσα απόσταση από τις περιοχές του τραγικού, όπως ταιριάζει στο εξαιρετικό έργο της Ντων Κινγκ.