Δεν έχει ανοίξει ακόμη για το κοινό αλλά το στήσιμό της έχει ολοκληρωθεί. Η ατομική έκθεση του Ηλία Παπαηλιάκη «Θεωρητικά αντικείμενα. Εργα 2017-2020», που παρουσιάζεται στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων από αύριο, είναι από εκείνες που σε κάνουν να αισθάνεσαι ότι δεν μπαίνεις απλώς σε μια αίθουσα τέχνης, αλλά σε ένα προσωπικό χώρο δημιουργίας. «Κάπως έτσι είναι το εργαστήριό μου», λέει και δείχνει τη σειρά από προσχέδια που είναι απλωμένα στο μεγάλο τραπέζι και τα μικρότερα έργα-ασκήσεις που «συμπληρώνουν» τα τελικά. «Μόνο που εδώ είναι λίγο πιο συγυρισμένα».
Με τη χαλαρή καλοκαιρινή του περιβολή μάς συνοδεύει από έργο σε έργο αφήνοντας χρόνο για κουβέντα, ενώ παράλληλα εξηγεί τι σημαίνει για τον ίδιο αυτή η έκθεση. Και μολονότι από την πρώτη στιγμή ξεκαθαρίζει ότι είναι κομβική για την πορεία του, «όχι μόνον για το τελικό αποτέλεσμα αλλά για την καταγραφή της διαδικασίας» όπως λέει, διατηρεί την ελαφράδα του, και ταυτόχρονα παραμένει εξαιρετικά προσγειωμένος στην τέχνη του. «Εχουν προηγηθεί 30 χρόνια δουλειάς», σχολιάζει κινούμενος ανάμεσα τα έργα, από τις πιο μικρές δοκιμές στο χρώμα ώς τα μεγάλα ταμπλό, τα γλυπτά από χαρτόνι και την τεράστια επιτοίχια σύνθεση. «Δεν θα μπορούσα παρά να κάνω μια έκθεση που συμπυκνώνει τη σκέψη μου μέχρι τώρα. Αν κάτι περιμένει κάποιος από εμένα σε αυτή την ηλικία –σ.σ. φέτος κλείνει τα 50 του χρόνια–, είναι να εμπεδώσω και να εμβαθύνω στα ζωγραφικά μέσα και τους τρόπους μου. Σε αυτήν την έκθεση είχα ανάγκη να δω τι έκανα ώς τώρα, να το δείξω στους άλλους και να μάθω περισσότερα μέσω του βλέμματος του θεατή».
Ετσι, με τα «Θεωρητικά αντικείμενα» ο Ηλίας Παπαηλιάκης, ένας από τους πιο δραστήριους και καταξιωμένους Ελληνες καλλιτέχνες, παρουσιάζει στο κοινό πίνακες, σχέδια και γλυπτά, το πλούσιο και πυκνό υλικό που γεννήθηκε στα 3 τελευταία χρόνια εργασίας – διάστημα σύντομο αλλά πολύ παραγωγικό. Η επιμέλεια ανήκει στον Χριστόφορο Μαρίνο, ιστορικό τέχνης, επιμελητή εικαστικών εκθέσεων και δράσεων του ΟΠΑΝΔΑ, που οργανώνει το περιεχόμενο σε ενότητες, οι οποίες παρουσιάζονται σε χρονολογική σειρά.
Καθώς περνάμε από δωμάτιο σε δωμάτιο, τόσο πιο λιτή γίνεται η ζωγραφική, τόσο πιο ολιγόλογη η αφήγηση, ακόμη κι όταν ο ζωγράφος επιλέγει να «συνομιλήσει» με πασίγνωστες εικόνες –πίνακες, φωτογραφίες– από την ιστορία της ελληνικής καλλιτεχνικής δημιουργίας. Τις οικειοποιείται, τις λαμβάνει ως αφορμές και τις μπερδεύει με τα πλάσματα του εσωτερικού του κόσμου. Το φως, από την αρχή δυναμικό, επιβάλλει την παρουσία του, και εξαφανίζει τα περιττά στοιχεία του θέματος.
Οι μορφές αναδύονται για λίγο από την αφάνεια, έρχονται στο προσκήνιο, και ύστερα επιστρέφουν στο βάθος του νου, εκεί όπου γεννήθηκαν. Εντέλει μένει μόνη της, κυρίαρχη, η γραμμή μέσα σε ελάχιστη χρωματική ύλη. Μια γραμμή σχεδιασμένη με λάδι
που «αφηγείται» σχεδόν χωρίς διορθώσεις.
«Η γραμμή είναι το κεντρικό βιολί ειδικά στο δεύτερο μέρος της έκθεσης», λέει ο ζωγράφος. «Το πιο σημαντικό: είναι μια προσωπική γραμμή. Και αυτό κρατάει το ενδιαφέρον μου στο σχέδιο. Συχνά παίζω με τον εαυτό μου ένα παιχνίδι: Σκέπτομαι πως όταν πε-
θάνω θα συναντήσω όλους εκείνους τους παλιούς που μου έμαθαν όσα ξέρω και θα τους πω: “Είσαστε σπουδαίοι. Αλλά κι εγώ κάτι λίγο κατάφερα: να κάνω μια δική μου γραμμή”».
«Θεωρητικά αντικείμενα.
Εργα 2017-2020»: Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων (κτίριο Μεταξουργείου). Διάρκεια έως 29/11. Η έναρξη της έκθεσης πραγματοποιείται την Πέμπτη 17 Σεπτεμβρίου 2020, από τις 7 μ.μ.-10 μ.μ. Η χρήση ιατρικής μάσκας είναι υποχρεωτική κατά την παραμονή
του κοινού στον εκθεσιακό χώρο.