Τουλάχιστον τρία ελληνικά αρχιτεκτονικά έργα δημόσιου χαρακτήρα περιλαμβάνονται στην πρώτη φάση υποψηφιοτήτων του βραβείου Mies van de Rohe για το 2022. Πρόκειται για την επέκταση της νότιας πτέρυγας του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος», έργο των γραφείων Τομπάζη και AVW Architecture, τη νέα Βιβλιοθήκη της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών των αρχιτεκτόνων Μπούκης Μπαμπάλου-Νουκάκη, Αντώνη Νουκάκη και Θεανώς Φωτίου και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Β. & Ε. Γουλανδρή, έργο του αρχιτεκτονικού γραφείου Βικέλα. Ας τα δούμε όμως πιο αναλυτικά.
Η νέα κτιριακή εγκατάσταση στον διεθνή αερολιμένα αποτελεί επίσης την πρώτη επέκταση του αεροσταθμού στην ιστορία του. Ο στόχος των αρχιτεκτόνων, όπως αναφέρεται στην περιγραφή του έργου, ήταν η δημιουργία ενός κτιρίου που θα εντάσσεται αρμονικά στο υφιστάμενο περιβάλλον, δεν θα μοιάζει ξένο στην αρχική κτιριακή σύνθεση, αλλά θα προσθέτει και μια αίσθηση ανανέωσης. Το νέο κτίριο των πέντε επιπέδων αναπτύσσει μια γόνιμη σχέση με το υφιστάμενο κτιριακό συγκρότημα, διατηρεί τα κρίσιμα ύψη και τη χροιά του παλαιού κτιρίου. Η εντυπωσιακή πρόσοψη με τις 77 ανοιχτές περσίδες αντανακλά τον ουρανό ανάλογα με τις φωτιστικές συνθήκες, οι αιχμηρές γωνίες και η δυναμική γεωμετρία προσφέρουν μια χειρονομία ολοκλήρωσης στο κτιριακό συγκρότημα και λειτουργεί ως «prequel» των υπόλοιπων κτιρίων, αν και σχεδιάστηκε 20 χρόνια μετά την κατασκευή του αερολιμένα. Την κατασκευαστική επίβλεψη είχε η εταιρεία Basil και τον φωτιστικό σχεδιασμό η Ελευθερία Ντεκώ.
Η Βιβλιοθήκη της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ, συνολικής επιφάνειας 5.254 τ.μ., ολοκληρώθηκε το 2018 και έχει ήδη διακριθεί στα Βραβεία Ελληνικής Αρχιτεκτονικής 2020 «DOMa». Σύμφωνα με την αρχιτεκτονική περιγραφή, το κτίριο χαρακτηρίζεται από την ήπια και διακριτική ένταξή του στο τοπίο του πανεπιστημίου και μοιάζει με φυσική προέκταση της Φιλοσοφικής. Οι στέγες της βιβλιοθήκης είναι επενδεδυμένες με χαλκό και τα καμπύλα τμήματα παραπέμπουν στο ανοιχτό βιβλίο, ενώ τα σπάνια βιβλία «εμφανίζονται» με τη μορφή ενός αυστηρού ορθογώνιου όγκου. Ο υπαίθριος χώρος της αυλής ορίζεται από τις αίθουσες των πολυμέσων και αποτελεί τον χώρο στον οποίο καταλήγουν όλες οι κύριες κινήσεις πρόσβασης της βιβλιοθήκης.
Στην περίπτωση του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Γουλανδρή υλοποιήθηκαν ουσιαστικά δύο αντικείμενα: η αποκατάσταση ενός διατηρητέου κτίσματος και η μετατροπή του σε μουσείο με την προσθήκη μιας σύγχρονης επέκτασής του. Το νέο κτίριο έχει επτά ορόφους και πέντε υπόγεια, όπου φιλοξενούνται τα εκθέματα της συλλογής, εστιατόριο, κατάστημα δώρων, εργαστήρια, γραφεία διοίκησης και αμφιθέατρο εκδηλώσεων. Το πυκνοδομημένο αστικό περιβάλλον οδήγησε τους αρχιτέκτονες στον σχεδιασμό των όψεων με τρόπο που να δίνεται η εντύπωση απομείωσης του μεγάλου ύψους. Ετσι, προβάλλεται το τριώροφο διατηρητέο, ενώ η νέα προσθήκη φαίνεται να οπισθοχωρεί δημιουργώντας έναν διακριτό όγκο εν εσοχή. Το φυσικό φως διαχέεται στο κτίριο μέσα από φεγγίτες στην προσθήκη και μέσω των γυάλινων ανελκυστήρων.
Το Mies van de Rohe είναι το Ευρωπαϊκό Βραβείο Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής και απονέμεται ανά δύο χρόνια σε ολοκληρωμένα έργα από Ευρωπαίους αρχιτέκτονες. Η προγραμματισμένη απονομή του 2020 αναβλήθηκε λόγω της πανδημίας και, σύμφωνα με τις νέες οδηγίες του Ιδρύματος Mies van de Rohe που διοργανώνει τον διαγωνισμό μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το βραβείο θα δοθεί τον Μάιο του 2022 μετά δύο γύρους υποψηφιοτήτων, την ανακοίνωση μιας βραχείας λίστας υποψηφίων και των πέντε φιναλίστ. Τα υποψήφια έργα προτείνονται από τους κατά τόπους αρχιτεκτονικούς συλλόγους (στην Ελλάδα από τον ΣΑΔΑΣ) και ανεξάρτητους κριτές.
Εκτός από τα τρία παραπάνω έργα, μια θέση στη δεύτερη φάση διεκδικούν και εντυπωσιακά ιδιωτικά κτίσματα αναγνωρισμένων ελληνικών γραφείων. Αν και οι υποψήφιοι έχουν ενημερωθεί από την επιτροπή του βραβείου, τα ονόματά τους δεν έχουν επισήμως ανακοινωθεί. Ωστόσο, καταφέραμε και εντοπίσαμε τα παρακάτω υποψήφια έργα: το ξενοδοχείο Dexamenes Seaside Hotel στην Πελοπόννησο από το K-Studio, η εξοχική κατοικία Salamis στη Σαλαμίνα από το γραφείο Architecture Research Athens (AREA), το The Lap Pool House στην Τήνο του Αριστείδη Δάλλα, η κατοικία Parallel House στις Κυκλάδες από τους En Route Architects, μια κατοικία στην Κράτηγο της Λέσβου από την b-group και μια κατοικία στα Λιβάδια Χανίων από τους PALY Architects.