Ενας ολόκληρος κόσμος, με διαβαθμίσεις και αποχρώσεις, με πλήθος ηρώων και αντιηρώων, ήταν τα κλασικά αστυνομικά της λεγόμενης «χρυσής» περιόδου 1920-1970, μισός αιώνας θριάμβου της ποπ κουλτούρας και των λαϊκών αναγνωσμάτων. Στην Ελλάδα, οι περισσότεροι από τους εκπροσώπους της αστυνομικής φιλολογίας ήταν από νωρίς γνωστοί, είτε με μεταφράσεις σε φθηνές εκδόσεις είτε σε συνέχειες σε εβδομαδιαία περιοδικά. Ανάμεσα στη βρετανική σχολή ενός ορισμένου αστικού ήθους της Αγκάθα Κρίστι και της Ντόροθι Σέγιερς και στο αμερικανικό νουάρ του Ρέιμοντ Τσάντλερ και του Ντάσιελ Χάμετ αναβόσβηνε ένας γαλαξίας ονομάτων. Κάποια ονόματα ξεχάστηκαν ή ξεπεράστηκαν, κάποια διασώθηκαν λόγω πιστών αναγνωστών του είδους. Κάποια, όμως, έμειναν κλασικά.
Βαθιά καινοτομία
H «Κ» μάς συνδέει, εδώ και δύο εβδομάδες, με το ισχυρό αποτύπωμα που άφησαν τα «Βίπερ», η πασίγνωστη σειρά βιβλίων τσέπης που είχε λανσάρει η «Πάπυρος Πρες» ως μια βαθιά καινοτομία, που είχε και κοινωνιολογικές ρίζες. Ο πρώτος τίτλος ήταν το κλασικό έργο του Αλεξάντερ Σολζενίτσιν «Μια ημέρα του Ιβάν Ντενίσοβιτς», που είχε πρωτοεκδοθεί το 1962, προκαλώντας πάταγο στη Δύση. Τα «Βίπερ» άρχισαν να κυκλοφορούν το 1970 ως «η επανάσταση του βιβλίου στην Ελλάδα» – και ήταν πράγματι, καθώς αντί 14 δραχμών ανά τόμο υπήρχε μια μεγάλη βεντάλια επιλογών, από κλασικά έργα, αισθηματικά, αστυνομικά, μπεστ σέλερ, μέχρι Ιστορία και βιογραφίες. Εως την πετρελαϊκή κρίση του 1973 οι τιμές διατηρήθηκαν πολύ χαμηλές.
Αλλά το μεγάλο ατού των «Βίπερ» στην πρώτη περίοδο, πριν από το 1975, ήταν το αστυνομικό μυθιστόρημα. Τα «Βίπερ» συνέχιζαν την παράδοση που είχε ξεκινήσει με τον Πεχλιβανίδη, τον «Γαλαξία», το «Λυχνάρι» και άλλους, αλλά η καταιγιστική παρουσία τους τα επέβαλε στο κοινό, που τα αγάπησε. Τα αστυνομικά που δίνει η «Κ» κάθε Κυριακή αποτελούν επιλογές από την τεράστια γκάμα τίτλων των αστυνομικών «Βίπερ». Ο επόμενος τίτλος φέρει την υπογραφή του Ρίτσαρντ Πραίηδερ (1921-2007), που ακολουθεί μετά τον Ρεξ Στάουτ και τον Ελλερυ Κουήν.
Ο Πραίηδερ ήταν ταυτισμένος κυρίως με τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, δημιουργός του ιδιωτικού ντετέκτιβ Σελ Σκοτ, με το αμερικανικό κούρεμα και τα ξανθά, σχεδόν άσπρα μαλλιά. Ο Ρίτσαρντ Πραίηδερ, όπως γραφόταν με την ιστορική ορθογραφία των ξένων ονομάτων, ήταν Καλιφορνέζος και έζησε στη Δυτική Ακτή την εποχή της παντοδυναμίας του Χόλιγουντ. Ιδίως στη δεκαετία του ’50, όταν εμφανίζεται και κάνει αμέσως θραύση, ο σκληρός αλλά γεμάτος χιούμορ και ερωτισμό κόσμος του εγγράφεται σε ένα σώμα αστυνομικής φιλολογίας που είχε ήδη κατακτήσει βάθος, έχοντας απεριόριστη ορμή στο μέλλον.
Στα «Βίπερ», ο Πραίηδερ με τον ήρωά του, τον πανέξυπνο καρδιοκατακτητή Σελ Σκοτ, ήταν ένας από τους συγγραφείς-αστέρες της σειράς, στην οποία πρωτεύουσα θέση είχαν ο Αμερικανός Ερλ Στάνλεϊ Γκάρντνερ (με τη σειρά τού Πέρι Μέισον) και ο Βρετανός Τζέιμς Χάντλεϊ Τσέιζ (που στα «Βίπερ», προς χάριν μάλλον της γραφιστικής τού εξωφύλλου, αναφερόταν ως «Τζαίημς Τσαίηζ»). Ο Ρίτσαρντ Πραίηδερ ήταν γέννημα-θρέμμα της εποχής του: η Αμερική του ’50 και του ’60, στα όρια του pulp fiction.