Στον «Υμνο εις την Ελευθερίαν», στον «Λάμπρο» και στον «Διάλογο» του Διονυσίου Σολωμού εστιάζουν τρεις καταξιωμένες σκηνοθέτιδες στο 64ο Φεστιβάλ Φιλίππων, το οποίο εφέτος αφιερώνεται στο έργο του εθνικού μας ποιητή.
Η σκηνοθέτις και καθηγήτρια Θεάτρου στο Πανεπιστήμιο του Μπρούκλιν, στη Νέα Υόρκη, Λόρα Τέσμαν, παρουσιάζει στις 28 Ιουλίου, στο 7ο Δημοτικό Σχολείο Καβάλας, τον «Υμνο εις την Ελευθερίαν», παράσταση που περιλαμβάνει και ζωντανές μαρτυρίες Ελλήνων μεταναστών και ομογενών της Ν. Υόρκης. Παρουσιάζεται στα αγγλικά (μετάφραση από τον Αρνολντ Γκριν) και στα ελληνικά, με τους Τζιν Τζιλέτ και Ρόουζ Αν Μακναμάρα.
Η σκηνοθέτις υπενθυμίζει πως το 2017 προσκλήθηκε πρώτη φορά στο Φεστιβάλ Φιλίππων για να παρουσιάσει το πρωτότυπο έργο της «Ιώ», ως μέρος του Διεθνούς Εργαστηρίου Αρχαίου Δράματος, που διεξάγεται στις Κρηνίδες. Οπως λέει στην «Κ», έπειτα από εκείνη την εμπειρία «ονειρεύτηκα να επιστρέψω στην Ελλάδα και στο φεστιβάλ με μια νέα δουλειά μου, αυτή τη φορά με τον Τζιν Τζιλέτ, ηθοποιό και καλλιτεχνικό συν-διευθυντή της ομάδας μου, Spleen Theatre. Επικοινώνησα, λοιπόν, με τον κ. Γκόνη εκφράζοντας αυτή μου την επιθυμία και για να τον ρωτήσω ποιο πρόκειται να είναι το θέμα του Φεστιβάλ Φιλίππων για το 2021. Δέχθηκε με μεγάλη χαρά να επιστρέψω στην Καβάλα με μια καινούργια παράσταση και μου πρότεινε να στρέψουμε, εγώ και οι συνεργάτες μου, το βλέμμα μας στον “Υμνο εις την Ελευθερίαν” του Διονυσίου Σολωμού – του οποίου, μάλιστα, ο Κίπλινγκ είχε μεταφράσει τις επτά πρώτες στροφές. Ερωτευθήκαμε αμέσως αυτό το ποίημα. Βρήκαμε μια υπέροχη μετάφραση στα αγγλικά, του Αρνολντ Γκριν, πυκνή σε εικόνες, που θυμίζουν Σαίξπηρ».
Μια άλλη Ελλάδα
Εξετάζοντας αυτό το κείμενο και την ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης, έμαθαν πολλά για το λαμπρό παρελθόν της Ελλάδας. «Οι άνθρωποι που δεν ζουν εδώ, όπως εμείς, συχνά φαντάζονται την Ελλάδα έχοντας στο μυαλό τους περισσότερο την Αρχαιότητα, μια χώρα κατοικημένη από θεούς, στην οποία οφείλουμε την ίδρυση σχεδόν ολόκληρης της Δυτικής σκέψης. Εμείς ανακαλύψαμε και μια άλλη Ελλάδα. Μια Ελλάδα που είχε υποταχθεί σε εκατοντάδες χρόνια καταπίεσης και βρήκε το σθένος και τη βούληση να την ξεπεράσει. Η εργασία μας πάνω στον “Υμνο εις την Ελευθερίαν” σε μια εποχή τεράστιας κοινωνικής διαίρεσης στις ΗΠΑ, μας υπενθυμίζει ότι η ελευθερία και η δημοκρατία δεν αποτελούν βεβαιότητες. Μας υπενθυμίζει ότι πρέπει να αγωνιζόμαστε συνεχώς για αυτά τα πολιτικά και κοινωνικά αγαθά».
Η Ελενα Μαυρίδου, έχοντας πολύχρονη εμπειρία στην ενασχόληση με τον έμμετρο λόγο, τον δεκαπεντασύλλαβο και το θέατρο σκιών, θα παρουσιάσει στις 8 Αυγούστου, στο Φρούριο Καβάλας, το ποίημα «Ο Λάμπρος», μια παράσταση εικόνων, μουσικής και λόγου, έχοντας δίπλα της τον μουσικό Γιώργο Μαυρίδη, ο οποίος αντλεί από τα ηχοχρώματα και τις μελωδίες της δημοτικής παράδοσης. Τι λέει η σκηνοθέτις – ηθοποιός; «“Ο Λάμπρος θα μείνει απόσπασμα”, έλεγε ο Δ. Σολωμός αφήνοντας συνειδητά για δέκα χρόνια ατέλειωτο το ποίημά του, στο οποίο και επέστρεφε. Το χρονικό αυτό άνοιγμα δίνει στο ποίημα μια αποσπασματική φύση, ενώ η παράσταση διαστέλλεται και επιδιώκει να δώσει τη δύναμη των εικόνων του σπουδαίου μας ποιητή. Η πρώτη μου επαφή με τον “Λάμπρο” έγινε όταν ήμουν 20 ετών, στο ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας. Μου το διάβασε πρώτη φορά ο ηθοποιός και τότε δάσκαλός μου, Μπάμπης Γιωτόπουλος. Είναι μεγάλη χαρά για μένα να επιστρέφω στην πόλη και στο φεστιβάλ με αυτό το ποίημα. Είναι ένας φόρος τιμής στον δάσκαλό μου, αλλά και μια οργανική επιστροφή στην Καβάλα, που την αγαπώ πολύ. Ως αφηγήτρια του ποιήματος αλλά και κουκλοπαίχτρια σε ένα θέατρο σκιών και εικόνων της Ιστορίας, στοχεύω, μέσα από οπτικοακουστικά ερεθίσματα που εναλλάσσονται, να δοθεί “χώρος και χρόνος” στη φαντασία του θεατή, έτσι ώστε να έρθει σε επαφή με το ποίημα».
«Eίναι ο μέγιστος»
Η Γεωργία Μαυραγάνη, που για πρώτη φορά δουλεύει κείμενο του Σολωμού, παρουσιάζει στις 18 Αυγούστου τον «Διάλογο». «Δεν θα πω κάτι νέο, είναι μέγιστος ποιητής. Για την ακρίβεια, είναι πραγματικά εθνικός ποιητής. Μια εποχή, μάλιστα, που το εθνικό ήταν συνώνυμο της επανάστασης. Διαλέξαμε να εργαστούμε στο πιο πλατωνικό, θα λέγαμε, έργο του, έργο με αρκετή θεατρικότητα. Ολον αυτόν τον καιρό που δουλεύουμε, μας εκπλήσσει όλο και περισσότερο η κυριολεξία και η ένταση της αγωνίας του Σολωμού για το μέλλον και την αξία της γλώσσας και της σκέψης. Μας εκπλήσσει το χρέος που νιώθει απέναντι στον λαό, στην ιστορία, στην ποίηση και στη γλώσσα. Το χρέος να διασώσει και να μεταδώσει την αλήθεια. Μας θυμίζει όλο και περισσότερο το χρέος της τέχνης και των καλλιτεχνών απέναντι στη ζωή. Μας θυμίζει ότι η δουλειά μας είναι η επανάσταση και όχι η φήμη».
Πρόκειται για μια χορική σπουδή πάνω στον λόγο και στη δύναμή του, με τους ηθοποιούς Γιάννη Αποσκίτη, Ειρήνη Ζήκα, Θανάση Λυσανδρόπουλο, Μαρίνα Παπούλια να αναπαριστούν το πεζό κείμενο ως έναν πλατωνικό διάλογο που εξελίσσεται στον νου του Δ. Σολωμού κατά τη διάρκεια της σύνθεσης των ποιημάτων του.