Δύο εκθεσιακοί χώροι που με τον τρόπο τους ο καθένας προκαλεί το ενδιαφέρον, πριν ακόμη περάσουμε την είσοδο. Ο πρώτος είναι τα παλιά Σφαγεία της Υδρας, εδώ όπου το ίδρυμα ΔΕΣΤΕ μάς εκπλήσσει τα τελευταία καλοκαίρια παρουσιάζοντας εκθέσεις σύγχρονης τέχνης τόσο οργανικά συνδεδεμένες με το περιβάλλον που τις φιλοξενεί, ώστε αποτελούν site specific εγκαταστάσεις. Ο δεύτερος είναι το Ιστορικό Αρχείο – Μουσείο Υδρας, που στεγάζεται σε ένα εντυπωσιακό πέτρινο αρχοντικό και συνδέεται με την ιστορία του τόπου, την παράδοση και τον πολιτισμό του.
Φέτος αυτά τα δύο τοπόσημα του νησιού «ενεργοποιούνται» από δύο ομαδικές εκθέσεις που φέρουν τη σφραγίδα συλλεκτών: ο Δάκης Ιωάννου «ανοίγει» τη συλλογή του μέσω ενός «Ελληνικού Δώρου» («The Greek Gift», έως 31/10) και ο Σωτήρης Φέλιος χάρη στους «Εξεγερμένους» (έως 31/8) μας βοηθά να δούμε το 1821 με σύγχρονη εικαστική ματιά.
Το «Δώρο» των Σφαγείων
«Ο τίτλος της έκθεσης παραπέμπει στο σκάκι, πιο συγκεκριμένα σε μια κίνηση που ονομάζεται “The Greek Gift” κι έχει αναφορές στον Δούρειο Ιππο: Ο σκακιστής “θυσιάζει” τον αξιωματικό του για να “βγάλει” μια κίνηση ματ. Οπως κάθε δώρο, είναι ένα μείγμα υπολογισμού και γενναιοδωρίας, που εκφράζει επίσης με τον τρόπο του τον φυσικό νόμο που δηλώνει ότι για κάθε δύναμη δράσης υπάρχει μία αντίθετη δύναμη αντίδρασης», μας λέει ο αρχιτέκτονας Γιώργος Τζιρτζιλάκης, καλλιτεχνικός σύμβουλος του ΔΕΣΤΕ.
Σαν σε μια παρτίδα σκακιού, λοιπόν, διάφοροι καλλιτέχνες κλήθηκαν να «κάνουν μια κίνηση», να αντιδράσουν στην πρόσκληση επιλέγοντας αντικείμενα από τη συλλογή του συλλέκτη ή δημιουργώντας νέα έργα. Παράλληλα, ως απάντηση, ο ίδιος και ο Τζόνι διάλεξαν άλλα κομμάτια αναγνωρίζοντας καλλιτεχνικές εγγύτητες. Ετσι πυροδοτείται μια σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων ανάμεσα στα εκθέματα –νέα και παλαιότερα έργα μαζί με objets trouvés και memorabilia– που τροφοδοτούν προβληματισμούς και «συνομιλίες».
«Η μεθοδολογική σύνθεση των επιμέρους πεδίων διερευνά το ερώτημα τι είναι μια συλλογή σήμερα, πώς την παρουσιάζουμε, πού βρίσκεται ο πυρήνας της και πώς συνδιαλέγεται με την πραγματικότητα», σχολιάζει ο Γιώργος Τζιρτζιλάκης.
«Εξεγερμένοι» δύο αιώνων
«Με τους “Εξεγερμένους” της συλλογής Φέλιου, 33 Ελληνες καλλιτέχνες, από τους οποίους οι περισσότεροι είναι ζώντες, τοποθετούνται μέσα σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό – πολιτισμικό πλαίσιο και σχολιάζουν με τον τρόπο τους ιδέες και νοήματα που εγείρονται μέσω της Ελληνικής Επανάστασης αλλά και του συλλογικού φαντασιακού μας», μας λέει ο επιμελητής της έκθεσης Γιώργος Μυλωνάς. «Για αυτή την τολμηρή συνύπαρξη ήταν πολύτιμη η υποστήριξη της διευθύντριας του μουσείου, αρχαιολόγου Ντίνας Αδαμοπούλου, που έχει το βλέμμα της ανοιχτό προς την εγχώρια καλλιτεχνική σκηνή», προσθέτει.
Ετσι, ανάμεσα στα μόνιμα εκθέματα της μουσειακής συλλογής –φορτισμένοι ιστορικά θησαυροί και κειμήλια– διεκδικούν μια θέση οι σύγχρονοι «συνομιλητές» τους. «Μπροστά από το λάβαρο της Υδρας με τον σταυρό και το φίδι βρήκαν τη θέση τους τα “Κεριά” του Χρήστου Μποκόρου, ενώ ο Υδραίος αγωνιστής και ο “Καλλιτέχνης” του Μαντζαβίνου έχουν αναλάβει την προστασία του συμβόλου της Επανάστασης. Ενα μικρό πορτρέτο του Κατσιπάνου δίνει πρόσωπο στην Υδραία αρχόντισσα, ενώ παραδίπλα η “Σαλή” του Χαντζόπουλου ξεσπά μπροστά από τα εργόχειρα και τις γυναικείες φιγούρες του μουσείου», μας ξεναγεί ο Γιώργος Μυλωνάς. Και συνεχίζει: «Πάνω από τη “Μεγάλη Χάρτα” ίπταται ο “Ικαρος” του Αυγέρου, ενώ η “Αθηνά και ο Δίας” του Παπαμιχαλόπουλου στέκουν μπροστά από περίτεχνα ακρόπρωρα. Μικροί θησαυροί κρυμμένοι ανάμεσα σε άλλους περιμένουν τον επισκέπτη να τους εντοπίσει».