«Είμαι η θάλασσα» (I Am The Sea) ψιθυρίζει ο Πιτ Τάουνσεντ με τη φωνή του να βυθίζεται στα κύματα της θάλασσας στο ξεκίνημα του ομότιτλου τραγουδιού. Κι ύστερα αναδύεται η φωνή του Ρότζερ Ντάλτρεϊ, το «για μια στιγμή» (for a moment) αντηχεί και χάνεται… Κάπως έτσι τα δύο μοναδικά διαχρονικά μέλη του συγκροτήματος των Who ξεκινούν το πρώτο τραγούδι της δεύτερης ροκ όπεράς τους, «Quadrophenia», και δίνουν, το 1973, ένα ακόμη σημαντικό ορόσημο στην ιστορία της ροκ μουσικής.
Μέρες τριγυρνούσε με το φορητό του κασετοφωνάκι στην ακτή του Μπράιτον τον Μάιο του 1972 ο Τάουνσεντ για να καταγράψει τους ήχους της θάλασσας που θα συμπλήρωναν το ηχητικό σκηνικό της (ημιαυτοβιογραφικής) ιστορίας του ήρωά του Τζίμι και των τριών κολλητών του. Το «Quadrophenia» έγινε ταινία το 1979, αναβίωσε με μεγάλη επιτυχία στο «Quadrophenia Tour» του συγκροτήματος το 1996 (ύστερα από μια εξαετή περίοδο «εξαφάνισής» τους) και ξαναδόνησε τα στάδια της γης το 2012-2013 στο «Quadrophenia and More Tour».
Κοντά μισόν αιώνα τώρα, πλήθος ακροατών εξακολουθεί και σαγηνεύεται και από το ευρηματικό λογοπαίγνιο του Τάουνσεντ στο «Love, Reign O’er Me». Σαν ψαλμός της θάλασσας, ο στίχος «Love, reign o’er me» (αγάπη, βασίλεψε πάνω μου) σφραγίζει το πρώτο τραγούδι του δίσκου. Ο στίχος γίνεται ο τίτλος του τραγουδιού που κλείνει και σφραγίζει ολόκληρο το «Quadrophenia». Σε όλα τα κουπλέ του το «reign» του ρεφρέν γίνεται «rain». Και στο πρώτο απ’ αυτά: «Μόνο η αγάπη/ Μπορεί να κάνει να βρέξει/ Με τον τρόπο που η παραλία φιλιέται από τη θάλασσα». Η θάλασσα του Μπράιτον ακούγεται να φιλά τα λόγια του «Quadrophenia» και να φυλά την πλοκή των στίχων του και στο «Sea and Sand» και στο «Doctor Jimmy».
Η θάλασσα κάποιου νησιού σφραγίζει τον δεύτερο δίσκο που κυκλοφόρησαν οι Dire Straits, το «Communiqué». Ερχεται κι αυτή από τη δεκαετία του 1970 – από το 1979. Σκεπάζει την αρχή και το τέλος του τραγουδιού «Follow Me Home». Το τραγούδι «είναι πολύ σημαντικό από πολλές απόψεις. Ναι, ήμουν σε ένα νησί, και ναι, υπήρχε ένα κορίτσι – αλλά δεν διαφέρει ιδιαίτερα από κάθε άλλο τουρίστα που κοιμάται σε μια παραλία», τόνισε ο Μαρκ Νόπφλερ που το έγραψε. Και άλλες λεπτομέρειες δεν έδωσε. Αφησε μόνο τη μουσική να λικνίζεται αρμονικά με τη μουσική της θάλασσας του τραγουδιού και με τους μυστηριώδεις ποιητικούς του στίχους.
Ποίηση και στο πολύχρωμο «Yellow Submarine» των Beatles. Μικρές λεξούλες και απλά στιχάκια. Γραμμένα για παιδάκια. Το ξεκαθάρισε αυτό ο Πολ Μακάρτνεϊ μιλώντας λίγο μετά την κυκλοφορία του τραγουδιού, το 1966. «Είναι ένα διασκεδαστικό τραγούδι, ένα παιδικό τραγούδι», είπε. «Είναι η ιδέα ενός κίτρινου υποβρυχίου όπου όλα τα παιδιά πήγαν να διασκεδάσουν. Πήγαινα για ύπνο ένα βράδυ και σκεφτόμουν αν είχαμε ένα παιδικό τραγούδι, θα ήταν ωραίο να βρισκόμαστε σε ένα κίτρινο υποβρύχιο όπου όλοι οι φίλοι σας είναι με μια μπάντα».
Τα τρία πέμπτα του αντίπαλου μουσικού δέους των Beatles, των Beach Boys, «καταδέχονται» να κάνουν δεύτερα φωνητικά σ’ ένα τραγούδι των Chicago, το 1974. «Wishing You Were Here». Εδώ οι στίχοι ενηλικιώνονται. Ποιος ξέρει πόση μελαγχολία να κουβαλά η θάλασσα, μέσα από την οποία ξεπηδούν οι άυπνες ώρες και οι δίχως όνειρα νύχτες της αρχής του τραγουδιού… Να φέρνει άραγε η ίδια θάλασσα και κάποια ελπίδα πραγματοποίησης της ευχής του τραγουδιού; Ή μήπως μια παραίτηση οριστική;
Ενα αντίο αντηχεί μέσα απ’ τα κύματα στο «Leb’ Wohl» των Γερμανών Neu! που ο κόσμος πρωτάκουσε λίγους μήνες μετά. Οι στίχοι είναι κι εδώ λιτοί, όπως στο «I Am The Sea» της αρχής. Τους διαπερνά η ανάμνηση μιας παραθαλάσσιας συνεύρεσης. Ακούγεται σαν τους στίχους απ’ την αποκηρυγμένη «Φωνή απ’ τη θάλασσα» του Κωνσταντίνου Καβάφη: «Οι περασμένοι έρωτες κρυφομιλούνε,/ αισθήματα λησμονημένα ξαναζούνε/ μες στων κυμάτων τον γλυκό ανασασμό». Πόσο θύμιζε η αρχή του «Yellow Submarine» τη στροφή του ποιητή: «Τραγούδι τρυφερό η θάλασσα μας ψάλλει,/ τραγούδι που έκαμαν τρεις ποιηταί μεγάλοι,/ ο ήλιος, ο αέρας και ο ουρανός./ Και σαν κοιτάζεις την υγρή της πεδιάδα,/ σαν βλέπεις την απέραντή της πρασινάδα/ τον κάμπο της που ’ναι κοντά και τόσο μακρινός», ίσως και να βρίσκεσαι «στη χώρα των υποβρυχίων» των Beatles: «Ετσι πλεύσαμε προς τον ήλιο/ ώσπου βρήκαμε μια πράσινη θάλασσα/ και ζήσαμε κάτω απ’ τα κύματα/ στο κίτρινο υποβρύχιό μας».
Ομως τώρα, καθώς το τραγούδι των Neu! κοντεύει να τελειώσει, καθώς τα κύματά του τραβάνε μέσα τους το «αντίο», το ερώτημα του ποιητή γι’ αυτό που ακούμε έρχεται να τ’ ανταμώσει: «Τραγούδι είναι, ή παράπονο πνιγμένων;» Ας μείνει, εδώ, αναπάντητο. Ας το τυλίξει η θάλασσα. Ας το σκεπάσει ένα αιώνιο, ποικιλόχρωμο: «βγάζει η θάλασσα κρυφή φωνή – / φωνή που μπαίνει/ μες στην καρδιά μας και τη συγκινεί/ και την ευφραίνει».