Για τη γενιά του 56χρονου Κάλεντ Χοσέινι, εγκατεστημένου στην Αμερική από το 1980, η ανατροπή του καθεστώτος στο Αφγανιστάν προκαλεί πικρούς συνειρμούς. Για τους Αφγανούς μιας κάποιας ηλικίας, η πατρίδα τους γνωρίζει κύκλους πραξικοπημάτων και περιόδων ειρήνης, από την κατάλυση της μοναρχίας το 1973 ώς το κομμουνιστικό πραξικόπημα του 1978 και τη σοβιετική εισβολή και από τους μουτζαχεντίν ώς την πρώτη κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν στη δεκαετία του ’90. Αλλά τώρα, η επιστροφή των Ταλιμπάν προκαλεί εκ νέου αναταράξεις και φόβο. Ο Κάλεντ Χοσέινι, συγγραφέας διάσημων μυθιστορημάτων που «έμαθαν» στο παγκόσμιο κοινό να καταλαβαίνει την περίπλοκη καθημερινότητα του Αφγανιστάν μέσα από αξιομνημόνευτους ήρωες, συνεχίζει να μάχεται για την πατρίδα του.
Μιλώντας στο BBC, ο Χοσέινι εκφράζει μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση. «Στα 20 χρόνια που μεσολάβησαν από το 2001, το Αφγανιστάν έχει μεταμορφωθεί», λέει. «Δεν είναι πλέον η χώρα που άφησαν πίσω οι Ταλιμπάν εκείνη την εποχή». Εκφράζοντας την αγωνία του, και έχοντας ο ίδιος την οικογενειακή εμπειρία της εξορίας, δεν μπορεί να μην αφήσει χαραμάδες αισιοδοξίας για τις εξελίξεις. «Εχω μια αμυδρά ελπίδα», λέει με συγκινησιακή φόρτιση.
«Το Αφγανιστάν είναι μια χώρα με υψηλό ποσοστό νέων σε ηλικία ανθρώπων. Υπάρχουν πλέον πολλοί επαγγελματίες με αστική εκπαίδευση. Πολλοί από αυτούς είναι γυναίκες με εργασιακή εμπειρία σε κυβερνητικές θέσεις ή με δουλειά σε μη κυβερνητικές οργανώσεις. Υπάρχει πλέον μια μορφωμένη νέα γενιά. Οι Ταλιμπάν επιστρέφουν σε μια χώρα που έχει πλέον αλλάξει».
Ατομικές ελευθερίες
Αυτή η ελπίδα του Κάλεντ Χοσέινι, που πηγάζει από την επιθυμία του να δει τη διάψευση των αρνητικών σεναρίων για την πατρίδα του, είναι «αμυδρή», όπως λέει. Ωστόσο τη διατυπώνει με την πεποίθηση ότι η κρίσιμη μάζα σκεπτόμενων πολιτών στο Αφγανιστάν δεν θα πέσει αμαχητί. «Ο πρόεδρος Μπάιντεν και ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ υπογράμμισαν την πρόοδο που συντελέστηκε την τελευταία 20ετία, αλλά οι Αφγανοί με τους οποίους επικοινωνώ φοβούνται πως οι κατακτήσεις τους θα χαθούν. Μιλάω κυρίως για τα δικαιώματα των γυναικών, τις ατομικές ελευθερίες που απολάμβανε ο μέσος Αφγανός, την ελευθερία του Τύπου και πολλά ακόμη. Ολα αυτά κατακτήθηκαν με αίμα, ιδρώτα και δάκρυα. Και όλα αυτά θα χαθούν αν οι Ταλιμπάν επιμείνουν να κυβερνήσουν όπως στη δεκαετία του 1990».
Ο Κάλεντ Χοσέινι είχε πει πως ήταν τυχερός να μεγαλώσει σε μια εποχή που σήμερα μοιάζει ξεχασμένη. Μεγάλωσε σε μια περίοδο ειρήνης και με σταδιακή ενίσχυση του αστικού τρόπου ζωής στην Καμπούλ. «Οι παιδικές μου αναμνήσεις είναι ευτυχισμένες», λέει. Το 1976 ο πατέρας του μετατίθεται στο Παρίσι ως διπλωματικός υπάλληλος και τον Οκτώβριο του ίδιου έτους μετακομίζει ολόκληρη η οικογένεια. «Θα μέναμε τέσσερα χρόνια και μετά θα επιστρέφαμε», λέει. Αλλά τους πρόλαβε το κομμουνιστικό πραξικόπημα και η σοβιετική εισβολή (1978-79). Τα νέα από την πατρίδα ήταν ζοφερά. Ο πατέρας του ζήτησε πολιτικό άσυλο στις ΗΠΑ και το ζεύγος Χοσέινι με τα πέντε παιδιά τους εγκαταστάθηκαν στην Καλιφόρνια το 1980. «Ηταν μια δύσκολη περίοδος για τους γονείς μου. Αλλά και τα πέντε παιδιά γίναμε χρήσιμοι πολίτες».
Ο Κάλεντ Χοσέινι πέτυχε με τα δημοφιλέστατα μυθιστορήματά του (στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ψυχογιός) να περάσει την υπόθεση «Αφγανιστάν» στη διεθνή κουλτούρα μέσα από ήρωες που έχουν ψήγματα των δικών του οικογενειακών εμπειριών του. Το ίδρυμα που φέρει το όνομά του αγωνίζεται για την προστασία των ευάλωτων πολιτών στο Αφγανιστάν, κυρίως γυναικών και παιδιών.
