Στη σκηνή του ρωμαϊκού θεάτρου ετοιμάζεται να στηθεί ένα ζοφερό σκηνικό: Σε έναν έρημο τόπο που μοιάζει με απανθρακωμένη γη, οι μαυροφορεμένοι χορευτές –πολεμιστές, τέρατα, θεότητες της μυθολογίας– συγκρούονται με το σκοτάδι μέσα σε έναν εκκωφαντικό μουσικό κατακλυσμό. Θα καταφέρει ο Ακραμ Καν να ξορκίσει το κακό που γεννά η ανθρώπινη έπαρση, έτσι όπως την αφηγούνται οι αρχετυπικοί μύθοι;
Η ήδη σχεδόν πλήρης παράσταση στο θέατρο Ηρώδου Αττικού –μία και μοναδική, στις 28/9– θα απαντήσει αυτή την ερώτηση, παρουσιάζοντας στο αθηναϊκό κοινό την πολυσυζητημένη τελευταία παραγωγή του, που έκανε μεγάλη πρεμιέρα στο Φεστιβάλ της Αβινιόν τον Ιούλιο του 2019. Στο «Outwitting the Devil», όπως είναι ο αγγλικός τίτλος του έργου, ο Καν, ως χορογράφος πλέον, τα βάζει με τον διάβολο. Μπορεί να φανεί εξυπνότερος από τον βασιλιά του σκότους;
Ο Βρετανός χορευτής και χορογράφος με καταγωγή από το Μπανγκλαντές, είναι πλέον ένας σταρ του παγκόσμιου χορού. Και όχι άδικα. Ξεκινώντας από τις λαϊκές γειτονιές του Λονδίνου ξεχώρισε πρώτη φορά χορεύοντας ντίσκο για τους συμμαθητές του, και έφηβος μπήκε στη διεθνή σκηνή της τέχνης μέσω ενός σπουδαίου δασκάλου, του Πίτερ Μπρουκ και της περίφημης «Μαχαμπαράτα» του. Συνέχισε τη ζωή του με ακαδημαϊκές σπουδές στον χορό, βραβεύτηκε πολλάκις και μεγαλώνοντας διαμόρφωσε ένα προσωπικό στυλ που τον έκανε διάσημο. Αναμειγνύοντας παραδοσιακές τεχνικές –τον κλασικό ινδικό χορό kathak– με τα διδάγματα του σύγχρονου χορού, ακούγοντας το ένστικτό του και τολμώντας να κάνει multi-cultural μείξεις, κατάφερε να αφηγηθεί με το σώμα του –μικροκαμωμένο και νευρώδες– καταπληκτικές ιστορίες.
«Αισθάνομαι ότι με κάποιον τρόπο το υποσυνείδητο κομμάτι του εαυτού μου δημιουργεί πιο ενδιαφέροντα πράγματα από όσα το συνειδητό μου μπορεί καν να ονειρευτεί», έχει πει σε παλιότερη συνέντευξή του. Αυτό το καλοκαίρι έκλεισε τα 47 του χρόνια. Η καριέρα του ήδη πριν από την πανδημία βρισκόταν σε μεταβατικό στάδιο. Ως δεξιοτέχνης χορευτής άφησε πίσω του τις μεγάλες χορογραφίες – αφηγήσεις και ταξίδευε τον κόσμο με το δικό του έργο, το εξαντλητικό «Xenos», που είδαμε στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση το 2018. Παράλληλα, μπήκε στον ρόλο του χορογράφου. Με αυτή τη νέα του ιδιότητα αναμετριέται με τον διάβολο στο «Outwitting the Devil», συντονίζοντας μια καλλιτεχνική ομάδα στενών συνεργατών και έξι χορευτές για να μεταφέρουν στη σκηνή ένα έργο εμπνευσμένο από το έπος του Γκιλγκαμές.
Σπασμένες πλάκες και πεσμένα είδωλα αποτελούν το σκηνικό της παραστατικής διήγησης. Ο κόσμος έχει γίνει στάχτη από τη φρενίτιδα της παντοδυναμίας που κατέλαβε τον μεγάλο βασιλιά της Μεσοποταμίας Γκιλγκαμές, τον ημίθεο με τις υπερφυσικές δυνάμεις. Το θρυλικό δάσος των κέδρων κάηκε και η ύβρις επισύρει την οργή των θεών. Στην οικολογική αλληγορία που δημιουργεί ο Καν, επισύρει την οργή της φύσης που συνθλίβει τον υπερόπτη άνθρωπο. Οι πληροφορίες μας λένε ότι και στην παράσταση της Αθήνας –σταθμό διεθνούς περιοδείας για τη συγκεκριμένη παραγωγή– ο χώρος όπου οι χορευτές κινούνται διατηρεί την αυστηρή του γεωμετρία. Περιβάλλεται από μαύρους κύβους όλων των μεγεθών, που μοιάζουν να είναι φτιαγμένοι από ηφαιστειακή πέτρα, διαμορφώνοντας το περιβάλλον στο οποίο θα παρασταθεί ένα τελετουργικό δράμα. Οι φωτισμοί θα προσαρμοστούν στις συνθήκες και τις ιδιαίτερες απαιτήσεις της σκηνής του Ηρωδείου.
Οι κριτικές από τις έως τώρα παρουσιάσεις του έργου μιλούν για μια δυναμική παράσταση μεγάλης εκφραστικής, τεχνικής και νοηματικής πολυπλοκότητας, την οποία οι χορευτές αποδίδουν άψογα. «Αφυπνίστηκα σε έναν νέο τρόπο χορού. Και αυτός είναι να χορεύω τις ιδέες μου μέσα από τα σώματα άλλων, συμπεριλαμβανομένων και πιο ηλικιωμένων χορευτών, που κουβαλούν την ιστορία τους και τα σύνθετα ψυχικά βιώματά τους. Ομως, αυτό που παραμένει αμετάβλητο είναι το πάθος μου για την εξερεύνηση παλιών και νέων μύθων μέσα στο συν-κείμενο της εποχής μας», λέει ο Καν. Η ομάδα της Αθήνας –χωρίς τον ίδιο ωστόσο, τουλάχιστον όπως γνωρίζουμε έως τώρα– αναμένεται στην πόλη λίγες ημέρες πριν από την εμφάνιση.