WILLIAM FAULKNER
Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!
μτφρ.: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου
εκδ. Gutenberg
Ο ιδιοφυής Αμερικανός συγγραφέας Γουίλιαμ Φόκνερ γεννήθηκε το 1897 στο Νιου Ολμπανι της πολιτείας του Μισισίπι και απεβίωσε το 1962. Τιμήθηκε με το βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας το 1949, ενώ δύο έργα του απέσπασαν το βραβείο Πούλιτζερ. Οι ιστορίες του, που εκτυλίσσονται στη φανταστική κομητεία Γιοκναπατόφα του Μισισίπι, είχαν εντυπωσιάσει αλλά και επηρεάσει Ελληνες συγγραφείς, όπως ο Στέλιος Ξεφλούδας (πολιτογραφημένος πεζογράφος της Θεσσαλονίκης, 1902-1984), ο οποίος στο δοκίμιό του «Το σύγχρονο μυθιστόρημα» (Ικαρος, 1955) σημείωνε ότι το έργο του Γουίλιαμ Φόκνερ αντιπροσωπεύει κατεξοχήν το ποιητικό μυθιστόρημα, αλλά και ο Νίκος Μπακόλας (Θεσσαλονίκη, 1927-1999). Οι Ελληνες εκδότες τιμούν την προσφορά του σπουδαίου Αμερικανού συγγραφέα στη λογοτεχνία, γνωρίζοντας ότι δεν θα αποκομίσουν κέρδη, αφού η λογοτεχνική αξία δεν συμβαδίζει πάντα με την εμπορική επιτυχία. Από τις μεταφράσεις που κυκλοφορούν ξεχωρίζουν αυτή του Νίκου Μπακόλα στο έργο «Η βουή και το πάθος» (πρώτη έκδοση 1963) και του Μένη Κουμανταρέα στο «Καθώς ψυχορραγώ» (πρώτη έκδοση Κέδρος 1970), καθώς οι δύο συγγραφείς επέτυχαν να ξεπεράσουν τις δυσκολίες της πυκνής γραφής του Φόκνερ και να αποδώσουν την ποιητικότητά της. Το μυθιστόρημα «Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!», μάλιστα, κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 1980 από τις εκδόσεις Οδυσσέας, σε μετάφραση της Ελλης Μαρμαρά.
Και σε αυτό το τελευταίο πολυσχιδές έργο, ο Φόκνερ συγκροτεί τον πυκνό μυθιστορηματικό του κόσμο χρησιμοποιώντας στοιχεία της πραγματικότητας, ενώ δημιουργεί παράλληλους κόσμους, οι οποίοι όμως εφάπτονται και γίνονται ενιαίοι σε τέτοιο σημείο που ενίοτε μπορούν να ταυτιστούν από τον αναγνώστη. Αυτό οφείλεται, άλλωστε, στη μακροσκελή αφήγηση, στην πολλαπλή εστίασή της, στη χρήση των σχοινοτενών παραγράφων, στην αλληλουχία των γεγονότων και των λεπτομερειών τους, στη σύγκλιση των σκέψεων και των περιστατικών που καθορίζουν τον εκάστοτε χαρακτήρα ή χαρακτήρες. Ο εσωτερικός μονόλογος επιτείνει την ποιητικότητα του κειμένου καθιστώντας το, με τη σύνθεση των διαφορετικών χρονικών στιγμών στην αφήγηση, σκοτεινό, αόριστο και άκρως υπαινικτικό.
Τα πρόσωπα που συμμετέχουν σε αυτήν την ιστορία ή στις διαδοχικές ιστορίες είναι πολλά, όπως και τα πρόσωπα που αφηγούνται, ενώ κεντρική θέση παίζει η περιπέτεια ενός φτωχού άντρα, ο οποίος, αν και καταφέρνει να αποκτήσει περιουσία και κοινωνική ισχύ, στο τέλος, έρμαιο του πάθους του για την εξουσία, οδηγείται στην καταστροφή.
Η δαιδαλώδης ιστορία διαδραματίζεται στον αμερικανικό Νότο, τον οποίο γνωρίζει καλά ο συγγραφέας, και σ’ αυτήν αποτυπώνονται συνήθειες και προκαταλήψεις του τόπου και της εποχής. Θέματα όπως η καταγωγή, οι κοινωνικές διακρίσεις, η δουλεία, η αιμομιξία, ο πόλεμος, η απληστία κρατούν τον κεντρικό ρόλο σε αυτό το πολυεπίπεδο έργο.
Και όπως και τα υπόλοιπα μυθιστορήματα του συγγραφέα, έτσι και τούτο είναι μια μεγάλη πρόκληση για τον μεταφραστή, ο οποίος καλείται να αντιμετωπίσει τις μακροσκελείς παραγράφους, με την παρεμβολή της στίξης, κυρίως της άνω και κάτω τελείας, της παύλας και των παρενθέσεων, και να τις αποδώσει ενιαία, χωρίς να χάνονται ο ρυθμός και η μελωδικότητα της γλώσσας, κάτι που επέτυχε η κ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, έμπειρη μεταφράστρια, η οποία ωστόσο διακρίνεται και για τη γλωσσική της ευαισθησία. Δάμασε τις δυσκολίες της αφήγησης και διατήρησε τον πυκνό και δαιδαλώδη αφηγηματικό τρόπο γραφής του Φόκνερ, συγκρατώντας την εσωτερικότητα και την ποιητικότητά του.