Εγχειρίδιο κατανόησης του κόσμου μας

Εγχειρίδιο κατανόησης του κόσμου μας

2' 53" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

REMI NOYON, PHILIPPE VION-DURY
Οι νέες ιδέες
Μτφρ.: Βάλια Καϊμάκη
εκδ. Πόλις

Πριν από μερικούς μήνες, η Neuralink, η εταιρεία εμφυτευμάτων τεχνητής νοημοσύνης του Ελον Μασκ, κυκλοφόρησε ένα βίντεο, το οποίο συγκλόνισε την επιστημονική κοινότητα. Σε αυτό ο Πέιτζερ, ένας μακάκος εννέα ετών, με εμφυτεύματα και στα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου του, εμφανίζεται να παίζει με ιδιαίτερη επιτυχία  το ηλεκτρονικό παιχνίδι Pong. Τι το σπουδαίο θα μου πείτε. Συγχωρέστε με, λησμόνησα το πλέον σημαντικό: ο Πέιτζερ παίζει το ηλεκτρονικό παιχνίδι με το μυαλό του και μόνον. Δεν χρησιμοποιεί τα χέρια του. Δεν κινεί κάποιο τηλεχειριστήριο. Χάρη στα εμφυτεύματα ελέγχει τα πάντα με τη σκέψη του.

Είναι βέβαιον ότι το μέλλον μας επιφυλάσσει πολλά. Ισως μια ζωή δίχως ασθένεια ή γήρας. Μπορεί έναν κόσμο χωρίς τράπεζες ή εργασία. Ενδεχομένως κυβερνήσεις δίχως λαούς και κοινωνίες δίχως φύλα. Πιθανώς έναν πλανήτη χωρίς πάγο στους πόλους. Ισως πολιτείες όπου τα εξημερωμένα ζώα, τα δάση, τα βουνά και τα ποτάμια θα διαθέτουν πλήρη πολιτικά δικαιώματα και –γιατί όχι;– όπου ο ουμανισμός θα έχει καταδικαστεί ως μια νοσηρή ιδεολογία.

Ο 21ος αιώνας κινείται με ρυθμούς ιλιγγιώδεις και με τρόπους που πολλές φορές ξεπερνούν την ικανότητά μας να τον κατανοήσουμε.

Ας είμαστε ειλικρινείς. Ο 21ος αιώνας κινείται με ρυθμούς ιλιγγιώδεις και με τρόπους που πολλές φορές ξεπερνούν την ικανότητά μας να τον κατανοήσουμε. Η επιταχυνόμενη κλιματική αλλαγή, η εντεινόμενη κόπωση με τη δημοκρατία, η νέα οικονομία και οι πλατφόρμες τύπου Uber, αλλά και η συζήτηση σχετικά με την ιδιοκτησία και το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα ή εκείνη γύρω από την πατριαρχία και τη διαθεματικότητα κάνουν τον κόσμο μας να μοιάζει πιο ρευστός από ποτέ.

Θέματα όπως η βιώσιμη ανάπτυξη (ή αποανάπτυξη;), η θέσπιση ενός ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος ή η υπεράσπιση των κοινών –για να σταθούμε μόνον σε κάποια ενδεικτικά– δεν επιδέχονται απλές λύσεις. Γεννούν προκλήσεις και διλήμματα πρωτόγνωρης έντασης. Είναι απαιτητικά, σύνθετα και πολυεπίπεδα.

Πολιτικές έννοιες

Εν προκειμένω μας υποχρεώνουν να χαρτογραφήσουμε, να επεξεργαστούμε και να αναπτύξουμε νέες πολιτικές έννοιες. Απαιτούν ιδέες. Για την ακρίβεια απαιτούν νέες ιδέες. Αυτή είναι και η ανάγκη στην οποία έρχονται να απαντήσουν οι Remi Noyon και Philippe Vion-Dury με το βιβλίο τους «Οι νέες ιδέες», το οποίο μεταφράστηκε πρόσφατα και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πόλις. Η πρόθεση των συγγραφέων είναι σαφής: θέλουν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε λίγο περισσότερο τον κόσμο μας. Να μας προσφέρουν τη δυνατότητα «να αναστοχαστούμε τον κόσμο που αφήνουμε πίσω μας», αλλά και «να συλλάβουμε την κοινωνία σε μια στιγμή [ταχείας] εξελικτικής μετάβασης».

Το εγχείρημά τους διαθέτει έναν γνήσια εγκυκλοπαιδικό και επιμορφωτικό χαρακτήρα. Παρουσιάζει με εύληπτο τρόπο και σε απλό λόγο τα θέματα που πραγματεύεται. Συμπεριλαμβάνει επεξηγηματικά σχόλια και συνοπτικές περιγραφές των κύριων υπό εξέταση εννοιών. Καταγράφει επισταμένως τους θεωρητικούς που υπερασπίζονται αυτές τις νέες ιδέες. Τόσο εκείνους του πολιτικού και φιλοσοφικού κανόνα (φιλελεύθερους, σοσιαλιστές, κομμουνιστές, αναρχικούς), όσο και τους νέους, τους παραγκωνισμένους ή τους αναδυόμενους (ευημεριστές, ελευθεριστές, οικοφεμινίστριες, βιγκανιστές, διανθρωπιστές, αντισπισιστές). Ενώ, τέλος, παραπέμπει σε πλήθος πηγών και εμπεριέχει μια πλούσια βιβλιογραφία για όσους ενδιαφέρονται να μάθουν περισσότερα.

Ολοκληρώνοντας αξίζει ίσως να σημειώσουμε ότι «Οι νέες ιδέες» δεν έρχονται να διαδεχτούν τα υφιστάμενα πολιτικά αφηγήματα. Δεν είναι, ούτε ευελπιστούν να γίνουν, αυτοτελή ή αυθύπαρκτα ρεύματα σκέψης. Θέτουν νέα ερωτήματα, αμφισβητούν, αλλά δεν εκριζώνουν, ούτε αποδομούν. Τουναντίον ενισχύουν τις υφιστάμενες μεγάλες αφηγήσεις, ρεύματα σκέψης και ιδεολογίες, συμβάλλοντας στην ανανέωσή τους. Υπό όρους θα μπορούσαν να θεωρηθούν το αντίστοιχο των εμφυτευμάτων του επιδέξιου Πέιτζερ. Νέες ιδέες-εμφυτεύματα που έχουμε επιτακτική ανάγκη, εάν θέλουμε να προχωρήσουμε δίχως φόβο στα αχαρτογράφητα νερά ενός εξαιρετικά ρευστού, αλλά και ταυτόχρονα αναμφίλεκτα ενδιαφέροντος αιώνα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή