SERGIO DEL MOLINO
Το δέρμα
μτφρ. Μαρία Παλαιολόγου
εκδ. Ικαρος, σελ. 308
Ενα μικρό σημάδι με άλλο χρώμα. Μια ανεπαίσθητη φαγούρα. Πληγές που σχηματίζονται σιγά σιγά σε όλο το σώμα, το δέρμα ανοίγει, λερώνει ρούχα, σεντόνια, λερώνει βλέμματα και σκέψεις, σχέσεις και αλήθειες. Φολίδες που φτιάχνουν μια εικόνα ψαριού, πέφτουν και τραβούν κι εκείνον στην πτώση. Ο Σέρχιο δελ Μολίνο έχει ψωρίαση. Κι ενώ θα μπορούσε να είναι, ή τουλάχιστον να νιώθει μόνος, συγκεντρώνει μια ολόκληρη παρέα που τη συνδέει το δέρμα. Το δέρμα που πάσχει, που βάζει σε κίνδυνο τη ματιά στη ζωή, που ορίζει την καθημερινότητα, που επιβάλλει αποφάσεις, που στερεί αγκαλιές, που εξοικειώνει με τον πόνο, το δέρμα που περιβάλλει το τέρας.
Ο Εσκομπάρ, ο Ναμπόκοφ και ο Απντάικ συνδέονται με μια μικρή φολίδα, που μεγαλώνει και ορίζει τη ζωή τους.
Δεκατέσσερις ιστορίες με μόνο συνδετικό κρίκο τη δερματική αρρώστια. Ο Στάλιν πηγαίνει στο Σότσι, το μικρό σπίτι που θα τον φιλοξενήσει γίνεται σιγά σιγά παλατάκι, εκείνος είναι παντοδύναμος και τον φοβούνται από τα πεδινά της Ευρώπης μέχρι τη Θάλασσα της Ιαπωνίας και από τον Βόρειο Πόλο μέχρι τις περσικές ερήμους, αλλά κάθε βράδυ πονάνε τα κόκαλά του και τον πιάνει φαγούρα. Μια μικρή ιδιωτική πισίνα, με μικρό βάθος και περιφραγμένη απομόνωση, υπόσχεται με τα νερά της θαυματουργή ίαση. Η Σίντι Λόπερ γνωρίζει την άνοδο και την πτώση στο μουσικό στερέωμα, τη συνοδεύει το σπουδαίο τραγούδι της «Girls just want to have fun», η δημιουργός του παραμένει σπουδαία, ακόμη κι όταν χρόνια μετά γράφει μια μπαλάντα αυτοβοήθειας, το «Hope», με χορηγό μια φαρμακευτική εταιρεία. Ο Πάμπλο Εσκομπάρ, ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ και ο Απντάικ συνδέονται με μια μικρή φολίδα, που μεγαλώνει και ανεπαίσθητα ορίζει συμπεριφορές, αντιδράσεις, επιλογές, τη ζωή τους.
Κυκλοσπορίνη. Ο συγγραφέας μπαίνει στον κύκλο της θεραπείας, αντιδρά καλά, οι επιπτώσεις του φαρμάκου είναι ελάχιστες, η τοξικότητα όμως σωρεύεται, αγγίζει το ζενίθ της ανεκτικότητας του οργανισμού και η θεραπεία σταματά. Μαζί της σταματά και η αντοχή του να αντιμετωπίζει την αρρώστια, παραιτείται, με γνώση των συνεπειών, χωρίς όμως να μπορεί να φανταστεί πώς θα είναι όταν θα χρειαστεί να τις βιώσει. Η αρρώστια τον νικάει κατά κράτος, τον αναγκάζει να υποταχθεί, να παραδεχθεί πως δεν είναι απλώς ζήτημα αισθητικής, τα απαγορευμένα κοντομάνικα, τα μακριά παντελόνια το καλοκαίρι, η στέρηση του να κολυμπά, ένα επιδερμικό ζήτημα ντροπής. Είναι η στέρηση της ζωής, τώρα πια και της επιβίωσης.
Μεθοτρεξάτη. Αυτή είναι η λέξη που θα του συστηθεί όταν θα καταρρεύσει με βουβό θόρυβο, νιώθοντας άβουλος, τσακισμένος και άχρηστος. Σε λίγες ημέρες, ο πόνος σχεδόν θα εξαφανιστεί, σε μόλις ένα μήνα οι κηλίδες θα ξασπρίσουν, σαν ξόρκι το φάρμακο θα επουλώσει το δέρμα, κι εκείνος θα μπορέσει να ξαπλώσει δίπλα στον μικρό γιο του, που συγκινημένος θα περιγράψει τον θρίαμβο της εγγύτητας με τον γονιό του, θα διαλαλήσει στη μητέρα του το κατόρθωμα της πατρικής αγκαλιάς. Ο Δελ Μολίνο έχει δει το περιεχόμενο πολλών συσκευασιών μεθοτρεξάτης να τρέχει μέσα σε πλαστικά σωληνάκια, να πέφτει στις φλέβες ενός παιδιού με λευχαιμία, του δικού του παιδιού, του γιου του. Μόνο που, ενώ το φάρμακο εξαφάνισε τις κηλίδες του πατέρα, δεν κατάφερε να συντηρήσει τη ζωή του παιδιού.
Γράφει λοιπόν για να συστηθεί στον γιο του. Μαζεύει ιστορίες ανθρώπων που είναι σαν κι αυτόν, τέρατα κατά τη γνώμη του, που έχουν ένα μικρό μα καίριο λάθος στο DNA τους, που κοιτάζονται με φρίκη στα μάτια των άλλων και στον καθρέφτη τους. Για να αποφύγουν να κοιτάξουν τον εαυτό τους. Ομως, η γραφή του αναιρεί απολύτως αυτή του την άποψη. Ο συγγραφέας κοιτάζει κατάματα την αρρώστια του, τις πληγές, τις φθορές, τον πόνο να αισθάνεται αποκρουστικός. Κοιτάζει τον εαυτό του, τη ζωή του, τις επιλογές του, την αδυναμία του να αισθανθεί υγιής, να σταματήσει να καμουφλάρεται, να νιώθει πως από την αρρώστια του θα χαθούν όλα, συμπτώματα, σημάδια, ανημποριά και πόνος, και θα εξακολουθήσει να επιβιώνει μόνον ένα, η ντροπή.
Ρεαλιστικός μα όχι σοκαριστικός, γεμάτος χιούμορ, αυτοσαρκασμό, αθυροστομία και μια λεπτή ειρωνεία, ο λόγος του Δελ Μολίνο έρχεται να μας συστήσει ένα άλλο είδος λογοτεχνίας, στηριγμένης σε λοξές ματιές, φαινομενικά πεζές ιστορίες, που γεννούν μια κοινωνιολογική, ιστορική, ανθρωπολογική προσέγγιση. Ενα βλέμμα αποδοχής και ανακούφισης, μακριά από προκαταλήψεις και αποδοκιμασίες, ένα απαλό χάδι στο ξένο δέρμα, στον διαφορετικό άνθρωπο.
