ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΕΘΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Η Εκστρατεία της Μικράς Ασίας
Φωτογραφικό Αρχείο Εθνικού Ιστορικού Μουσείου
Εξι χιλιάδες φωτογραφίες από την εκστρατεία της Μικράς Ασίας περιέχει το αρχείο του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, πολύτιμο υλικό που αφορά τη χρονική περίοδο από τον Δεκέμβριο του 1920 έως και τον Ιανουάριο του 1922. Οπως αναφέρει ο Ι. Κ. Μαζαράκης-Αινιάν –«ψυχή» της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, που έφυγε από τη ζωή πριν από περίπου ένα χρόνο–, οι φωτογραφίες έχουν ληφθεί από ειδική υπηρεσία της Στρατιάς Μικράς Ασίας. Η υπηρεσία αυτή καταρτίστηκε σε κάθε σώμα στρατού και κάθε μεραρχία από οπλίτες φωτογράφους εφοδιασμένους με τα απαραίτητα μέσα. Παράλληλα, στο ίδιο έργο συνέβαλαν και ερασιτέχνες φωτογράφοι, όπως ο Κιρμιζάκις (υπολοχαγός 1ου Πεζικού Συντάγματος), ο Παπαδόπουλος (έφεδρος αξιωματικός), ο Αγγελος Προκοπίου (ζωγράφος) και διάφοροι άλλοι που τα ονόματά τους δεν διασώθηκαν.
Οπως ο ίδιος αναφέρει στο προλογικό του σημείωμα για το φωτογραφικό λεύκωμα «Η Εκστρατεία της Μικράς Ασίας», που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2004, η συγκεκριμένη υπηρεσία αποσκοπούσε στην «απεικόνιση διαφόρων επεισοδίων από τις επιχειρήσεις στη Μικρά Ασία, αλλά και την εν γένει ζωή των στρατιωτών στο μέτωπο, χάριν ενημερώσεως της κοινής γνώμης. Τα αρνητικά των φωτογραφιών συγκεντρώνονταν στο τέλος κάθε μήνα στην ειδική υπηρεσία της Στρατιάς, και καταρτιζόταν έτσι ένα φωτογραφικό αρχείο για την κάθε μονάδα». Πρόθεση της υπηρεσίας ήταν να εκτυπωθούν οι φωτογραφίες σε πολλαπλά αντίτυπα ώστε να διανεμηθούν, και μάλιστα μερικές από αυτές τυπώθηκαν και σε επιστολικά δελτάρια.
Το φωτογραφικό λεύκωμα, που πριν από 18 χρόνια εκδόθηκε για πρώτη φορά από το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, περιλάμβανε μια επιλογή 250 φωτογραφιών και τριών πανοραμάτων από το σύνολο των χιλιάδων που απεικονίζουν τη Μικρασιατική Εκστρατεία. Τώρα, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, το λεύκωμα επανακυκλοφορεί εμπλουτισμένο με νέες εικόνες και ενδιαφέροντα στοιχεία. Περιέχει 276 φωτογραφίες από το πλουσιότατο για την περίοδο Φωτογραφικό Αρχείο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος (ΙΕΕΕ), μαζί με υλικό από το Αρχείο Ιστορικών Εγγράφων της ΙΕΕΕ, άρθρα από τον Τύπο και αποσπάσματα από ιστορικά και λογοτεχνικά κείμενα. Πέραν του επετειακού της χαρακτήρα, αυτή η δεύτερη έκδοση αποτελεί φόρο τιμής στον επί σειρά ετών γενικό γραμματέα της ΙΕΕΕ, Ιωάννη Κ. Μαζαράκη-Αινιάν, στον οποίο οφείλεται η πρώτη έκδοση. Ηταν εκείνος που συνέλαβε και επέβλεψε το εγχείρημα σε όλα του τα στάδια.
