Δύο μείζονες κρίσεις έπληξαν την Ευρώπη τα τελευταία χρόνια: η πανδημία του κορωνοϊού και η αδικαιολόγητη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Ο πλανήτης μας είναι αντιμέτωπος με μια ενεργειακή κρίση που έχει γεωπολιτικά αίτια και με αστάθεια στις αγορές πρώτων υλών. Αυτό οφείλεται σε διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού που διαρκούν πάνω από δύο χρόνια και στην ανάκαμψη από την κρίση του κορωνοϊού. Επιπλέον, οι βαθύτερες επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας στο κλίμα και στα οικοσυστήματα της Γης μάς έχουν οδηγήσει σε ένα οριακό σημείο.
Είναι πιο σημαντικό από ποτέ να επιταχύνουμε τη μετάβαση στην Πράσινη Συμφωνία, ώστε η Ευρώπη να καταστεί η πρώτη ψηφιακή, βιώσιμη και κλιματικά ουδέτερη ήπειρος.
Πριν από εκατό χρόνια, το Μπάουχαους γεννήθηκε στη Βαϊμάρη της Γερμανίας ως απάντηση στον όλεθρο του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, επιφέροντας μεγάλες ανατροπές σε πολλούς και διάφορους τομείς, από το ντιζάιν και την αρχιτεκτονική έως την εκπαίδευση, και έθεσε τα θεμέλια της μοντέρνας αρχιτεκτονικής. Η αλλαγή παραδείγματος που συνιστούσε το Μπάουχαους αφορούσε την αναζήτηση αρμονίας και ισορροπίας μεταξύ σχεδίου και μορφής, σύμφωνα με την αρχή «η μορφή υπαγορεύεται από τη λειτουργία», ενώ με το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους επιθυμούμε «η μορφή να υπαγορεύεται από τον πλανήτη», ώστε να προετοιμάσουμε το έδαφος για ένα νέο μοντέλο καινοτομίας, στο οποίο θα συμβαδίζουν η τέχνη με την επιστήμη, την τεχνολογία και την οικολογία.
Γι’ αυτό και η πρόεδρος της Επιτροπής κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εγκαινίασε το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους, αποκαλώντας το «μέρος του ευρύτερου οράματός μας», χώρο συνδημιουργίας, όπου αρχιτέκτονες, καλλιτέχνες, σπουδαστές, μηχανικοί και σχεδιαστές δουλεύουν μαζί για να «συνδυάσουν την τεχνοτροπία με τη βιωσιμότητα», αφού η κλιματική μετάβαση χρειάζεται «τη δική της διακριτή αισθητική».
Το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους θα φέρει καινοτομία στην αγορά, με νέα προϊόντα και υπηρεσίες, νέα επιχειρηματικά μοντέλα και νέες δεξιότητες. Οι νέες ψηφιακές λύσεις έχουν καταστήσει τη ζωή μας πιο άνετη, ιδίως στη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού, αλλά δεν έχουν ακόμη μεταμορφώσει το υλικό περιβάλλον στο οποίο ζούμε, εργαζόμαστε και κινούμαστε. Αυτό που χρειαζόμαστε τώρα είναι ένα νέο κύμα καινοτομίας. Η καινοτομία θα πρέπει να είναι συνώνυμη με μια απτή αλλαγή των υφιστάμενων οικονομικών μοντέλων με επίκεντρο τη βιοποικιλότητα, τη βιωσιμότητα και τις προσπάθειες αναγέννησης που βασίζονται στη διασύνδεση μεταξύ των ζώντων οργανισμών και των κοινωνικοοικολογικών αξιών τους.
Επειτα από ένα έτος εντατικού συλλογικού σχεδιασμού, η κοινότητα του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους αναπτύσσεται πλέον σε ολόκληρη την Ευρώπη και πέραν αυτής, και το πρόγραμμα διαμορφώνεται με μια εργαλειοθήκη μέσων πολιτικής ύψους περίπου 85 εκατ. ευρώ από προγράμματα της Ε.Ε. Τα κράτη-μέλη καλούνται επίσης να εισαγάγουν το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους στα προγράμματά τους για την πολιτική συνοχής και να κινητοποιήσουν επενδύσεις στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Η κλιματική κρίση έκανε φανερή την ανάγκη για ουσιαστική απανθρακοποίηση σε όλους τους τομείς και επιτάσσει να καταστήσουμε τα παρωχημένα επιχειρηματικά μοντέλα πιο βιώσιμα. Πέρυσι βραβεύσαμε ορισμένα από τα πιο καινοτόμα έργα με τα πρώτα βραβεία του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους. Ενα από τα έργα που βραβεύτηκαν περιλαμβάνει, για παράδειγμα, μια ψηφιακή πλατφόρμα που βασίζεται στην τεχνολογία blockchain και η οποία ανταμείβει τους χρήστες που, αντί να χρησιμοποιήσουν το ιδιωτικό τους αυτοκίνητο, επιλέγουν κινητικότητα μηδενικών εκπομπών. Στη συνέχεια, η πλατφόρμα ποσοτικοποιεί τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που εξοικονομήθηκαν και τις μετατρέπει σε μάρκες, σε «πράσινες» πιστωτικές μονάδες για την ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών. Οι πλατφόρμες αυτού του είδους δείχνουν, επίσης, ότι είναι δυνατή η δημιουργία δημόσιας αξίας από την υπεύθυνη χρήση των δεδομένων, με σκοπό τη δημιουργία ενός χώρου δεδομένων του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους.
Πρόσφατα η Επιτροπή ανακοίνωσε πέντε εμβληματικά έργα που θα καταπιαστούν με θέματα όπως η ανακαίνιση κτιρίων, η κυκλικότητα, η πολιτιστική κληρονομιά, η εκπαίδευση, οι έξυπνες πόλεις, η αστική αναγέννηση και η συμμετοχή των πολιτών στην πράσινη μετάβαση σε τοπικό επίπεδο.
Στο νέο κύμα καινοτομίας πρωτοστατούν οι νεοφυείς επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας που κλήθηκαν να βρουν λύσεις σε επιτακτικές ανάγκες της κοινωνίας. Είναι σαφές ότι η ευρωπαϊκή βιομηχανία, σε στενή συνεργασία με ερευνητικά κέντρα και νεοφυείς επιχειρήσεις, καλείται να παίξει κεντρικό ρόλο. Ειδικότερα, το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΙΤ) και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας θα πρέπει να διασφαλίσουν τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού οικοσυστήματος καινοτομίας, στο οποίο επιλεγμένες νεοφυείς και αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να εντείνουν τις επιχειρηματικές δραστηριότητές τους.
Το Εργαστήριο του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους, το οποίο δημιουργήθηκε για την ουσιαστική επιτάχυνση του προγράμματος, θα λειτουργήσει ως εκκολαπτήριο που θα συνδέσει ανθρώπους, ώστε να διδαχθούν ο ένας από τον άλλον. Η συμμετοχή και η συμπεριληπτικότητα αποτελούν βασικά συστατικά για την ανάπτυξη του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους. Το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους συνδέεται επίσης με το Ευρωπαϊκό Ετος Νεολαίας 2022, και γι’ αυτό παροτρύνουμε θερμά τους νέους να συμμετάσχουν και να αναπτύξουν έργα για τη νεολαία στον τομέα της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.
Τέλος, αναγγέλλουμε το Φεστιβάλ του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους που θα πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες, με παράλληλες εκδηλώσεις σε όλη την Ευρώπη, από τις 9 έως τις 12 Ιουνίου και θα φέρει κοντά ανθρώπους με διαφορετικές εμπειρίες για να συζητήσουν και να διαμορφώσουν το μέλλον μας.
Είμαστε πεπεισμένοι ότι η τέχνη, η αρχιτεκτονική και η τεχνολογία μπορούν να συμβάλουν σημαντικά σε ένα νέο αφήγημα και ένα νέο όραμα για την Ευρώπη: για μια Ευρώπη συμπεριληπτική, σε αρμονία με τους μη Ευρωπαίους γείτονές της και ανοικτή στις πολλές διαφορετικές ιδέες και πολιτιστικές επιρροές που την έχουν διαμορφώσει στο παρελθόν και που έχουν τη δυνατότητα να τη διαμορφώσουν στο μέλλον με στόχο έναν νέο, «πράσινο» και ψηφιακό ανθρωπισμό.
* Η κ. Μαρίγια Γκάμπριελ είναι επίτροπος Καινοτομίας, Ερευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας και η κ. Φραντσέσκα Μπρία, πρόεδρος του Ταμείου Καινοτομίας της Ιταλίας και μέλος της στρογγυλής τράπεζας υψηλού επιπέδου για το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr