Τον τελευταίο χρόνο, η πρόοδος της τεχνητής νοημοσύνης (Τ.Ν.) στην παραγωγή εικόνων είναι εντυπωσιακή. Σήμερα μπορεί ο οποιοσδήποτε να γράψει μια απλή πρόταση και σχεδόν αμέσως η τεχνητή νοημοσύνη να του δημιουργήσει μια πρωτότυπη εικόνα. Το DALLE-2 και άλλα εργαλεία, όπως το Midjourney ή το Stable Diffusion, δείχνουν ότι έχουμε μπει σε μια νέα εποχή της ιστορίας της σύγχρονης τέχνης, η οποία βεβαίως εγείρει πλήθος ερωτημάτων. Πρόσφατα, ένας καλλιτέχνης, ο Τζέισον Αλεν, κέρδισε το πρώτο βραβείο σε ένα διαγωνισμό σύγχρονης τέχνης στο Κολοράντο, με μια εικόνα που δημιούργησε με ένα από αυτά τα εργαλεία. Πώς βλέπει ο κόσμος της τέχνης αυτή την εξέλιξη;
«Υπάρχει μια μεγάλη μερίδα καλλιτεχνών και επιμελητών που δεν είναι έτοιμοι να αποδεχθούν και να αφομοιώσουν την τέχνη της τεχνητής νοημοσύνης», λέει ο Χριστόφορος Μαρίνος, ιστορικός τέχνης και επιμελητής. «Δεν είμαι από εκείνους που βλέπουν με μισό μάτι την τέχνη που παράγεται μέσω Τ.Ν. ή που θα την απορρίψουν χωρίς δεύτερη σκέψη κατηγορώντας για λογοκλοπή τους καλλιτέχνες που δημιουργούν τέτοιες εικόνες, οι οποίες συνήθως δημιουργούνται με τη βοήθεια αλγορίθμου και αντλούν από προϋπάρχουσες εικόνες ή έργα τέχνης».
«Σίγουρα είναι εντυπωσιακό αυτό που συμβαίνει τώρα με την παραγωγή εικόνας», λέει η εικαστικός Κυριακή Γονή, «αλλά δεν ενστερνίζομαι την άποψη ότι η μηχανή θα επισκιάσει ή θα ακυρώσει τον καλλιτέχνη. Η τέχνη και οι καλλιτέχνες εξελίσσονται, επαναπροσδιορίζονται και προσαρμόζονται. Για παράδειγμα, με την έλευση της φωτογραφίας δεν εξαφανίστηκαν η ζωγραφική και το πορτρέτο, όπως πολλοί είχαν αρχικά προβλέψει. Στο μέλλον πιο πολύ βλέπω μια σχέση συνεργασίας μεταξύ τους». Πράγματι, το ίδιο προβλέπουν και οι περισσότεροι γνώστες της τεχνητής νοημοσύνης. Ο άνθρωπος θα συνεργαστεί με τη μηχανή ακόμα και στο πεδίο της τέχνης. Κανείς δεν μιλάει για ανταγωνισμό.
«Βρίσκω πολύ πιο ενδιαφέρουσα τη συνύπαρξη της τεχνητής νοημοσύνης με παραδοσιακά μέσα έκφρασης», προσθέτει ο κ. Μαρίνος. «Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο εικαστικός Θεόδωρος Γιαννάκης, ο οποίος καταφέρνει να συνδυάσει την Τ.Ν. με τις πρωτοποριακές αναζητήσεις της σύγχρονης τέχνης. Αλλά ο Θεόδωρος γεννήθηκε το 1979, έχει συγκεκριμένες αναφορές και είναι απόφοιτος της ΑΣΚΤ. Δεν ξέρω αν ένας 19χρονος, ο οποίος δημιουργεί μια ενδιαφέρουσα εικόνα μέσω του Midjourney, έχει στοχευμένο καλλιτεχνικό όραμα ή απλώς πειραματίζεται».
«Μέχρι στιγμής βλέπω το εργαλείο αυτό πιο πολύ ως “βοηθό” και ως έναν τρόπο να κρατώ οπτικές σημειώσεις και να παίζω με ιδέες», συμπληρώνει η κ. Γονή, η οποία πειραματίζεται επίσης με αυτά τα εργαλεία. «Με προβληματίζουν πιο πολύ θέματα τα οποία δεν έχουν άμεση σχέση με την τέχνη», επισημαίνει. «Τα θέματα αυτά σχετίζονται με την ενίσχυση στερεοτύπων και διακρίσεων με βάση το φύλο, την καταγωγή, το ενδεχόμενο δημιουργίας ψευδών εικόνων και ειδήσεων, τον έλεγχο και την έλλειψη διαφάνειας των εργαλείων. Τέλος, εν μέσω κλιματικής και ενεργειακής κρίσης με απασχολεί το πόσο ενεργοβόρα είναι αυτά τα μοντέλα βαθιάς μάθησης. Πάντοτε έχει ενδιαφέρον να κοιτάει κανείς πίσω από τα προϊόντα, τις ίδιες τις εταιρείες και τους επενδυτές».
Πυροτεχνήματα
«Οι προτάσεις των καλλιτεχνών που ασχολούνται με την Τ.Ν., για να ληφθούν σοβαρά, θα πρέπει να είναι συγκροτημένες, να έχουν τη μορφή εκθέσεων και να διέπονται από ένα σύστημα σκέψης. Διαφορετικά μιλάμε για εντυπωσιακά πυροτεχνήματα», καταλήγει ο Χριστόφορος Μαρίνος. «Για να γίνουν ριζικές αλλαγές θα πρέπει η Τ.Ν. να μπει στις Σχολές Καλών Τεχνών. Προσωπικά είμαι από τους επιμελητές με κεφαλή Ιανού: κοιτάω ταυτόχρονα στο παρελθόν και στο μέλλον με μεγάλη περιέργεια. Είμαι υπέρμαχος του πλουραλισμού και της διαφορετικότητας, τόσο στη ζωή όσο και στην τέχνη, άρα ανοιχτός σε νέες προτάσεις και είδη τέχνης».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr