ΠΙΕΡ ΛΕΜΕΤΡ
Φίδι με κεφαλαία
μτφρ.: Κλαιρ Νεβέ
εκδ. Μίνωας, σελ. 336
Να ένα αστυνομικό που διαφέρει πολύ από τα περισσότερα σύγχρονα. Και μάλλον δικαίως, καθώς το ίδιο δεν είναι καινούργιο, κι ας κυκλοφόρησε μόλις πέρυσι στο πρωτότυπο, στη Γαλλία, και προ ενός μηνός στη γλώσσα μας: είναι γραμμένο το μάλλον μακρινό 1985, τον καιρό που ο συγγραφέας του δίδασκε λογοτεχνία και δεν είχε αποφασίσει ακόμα να ασχοληθεί συστηματικά με τη λογοτεχνία, μα που ήξερε καλά τι ήθελε να κάνει και τι αποτύπωμα ήθελε να αφήσει στο είδος – είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Γάλλου μετρ του αστυνομικού Πιερ Λεμέτρ (γέν. 1951).
Γράφει ο ίδιος στον πρόλογό του: «Λίγο αφότου το ολοκλήρωσα, ξεκίνησε μια δύσκολη περίοδος της ζωής μου. Οταν τελείωσε, τίποτα δεν ήταν πια ακριβώς όπως πριν. Αυτό το μυθιστόρημα ήταν πλέον πολύ μακριά μου. Μπήκε σε ένα συρτάρι και δεν ξαναβγήκε ποτέ από κει». Θα περάσουν είκοσι χρόνια μέχρι να αρχίσει η σταδιακή κυκλοφορία των βιβλίων που τον έκαναν διάσημο σε όλο τον κόσμο: η τετραλογία αστυνομικών μυθιστορημάτων με ήρωα τον ντετέκτιβ Καμίγ Βεροβέν («Ιρέν», «Αλέξ», «Rosy & John», «Ανν») και εν συνεχεία η Τριλογία του Μεσοπολέμου με τον γενικό τίτλο «Τα παιδιά της καταστροφής» («Καλή αντάμωση εκεί ψηλά», το βιβλίο που του χάρισε το Γκονκούρ το 2013 και έγινε κινηματογραφική ταινία από τον Αλμπέρ Ντιποντέλ τέσσερα χρόνια αργότερα, «Τα χρώματα της πυρκαγιάς», «Ο καθρέφτης των δεινών μας»).
Είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Γάλλου μετρ του είδους Πιερ Λεμέτρ – Το έγραψε το 1985 και έκτοτε βρισκόταν κλεισμένο σε ένα συρτάρι.
Και πλέον, ανάμεσα και στα άλλα, εκτός σειρών, βιβλία του έρχεται να προστεθεί και το «Φίδι με κεφαλαία», ανασυρμένο ευτυχώς από εκείνο το συρτάρι: ένα νουάρ που δεν περιέχει απλώς εν σπέρματι τα θέματα και τους χαρακτήρες που ο Λεμέτρ θα αναπτύξει στα επόμενα βιβλία του, αλλά είναι καθαυτό ένα από τα πιο σκοτεινά, σκληρά και απροσδόκητα –πλην απολύτως απολαυστικά– μυθιστορήματα του είδους που διαβάσαμε εδώ και καιρό.
Η κεντρική πρωταγωνίστρια του βιβλίου, η χήρα Ματίλντ Περέν, παρασημοφορημένη ηρωίδα της γαλλικής Αντίστασης που ζει σε παρισινό προάστιο παρέα με τον σκύλο της, δεν μοιάζει με καμιά άλλη. Η ίδια όμως μοιάζει πολύ με τη «γυναίκα της διπλανής πόρτας». Σχετικώς μεγάλη σε ηλικία, είναι κοντούλα, υπέρβαρη, καθόλου λαμπερή, και παντελώς «αδιάφορη» για την αστυνομία. Και σίγουρα τίποτε επάνω της δεν προδίδει αυτό που είναι στ’ αλήθεια: μια καλά εκπαιδευμένη δολοφόνος – μια ανελέητη φονική μηχανή, που εκτελεί συμβόλαια θανάτου με την ίδια ψυχραιμία, ή και αδιαφορία, που κάποιος πατάει τα κουμπιά στο τηλεκοντρόλ.
Η μεθοδική και τρομερά έμπειρη Ματίλντ είναι η καλύτερη στον τομέα της εδώ και δεκαετίες, αναλαμβάνοντας το ένα συμβόλαιο μετά το άλλο, κάνοντας πάντα «παστρική» δουλειά και χωρίς να αφήνει ποτέ ίχνη πίσω της… μα να που ξαφνικά κάτι ραγίζει μέσα της – κάτι δεν πάει καθόλου καλά πια: η Ματίλντ αρχίζει να ξεχνάει. Αλτσχάιμερ; Πολύ πιθανό. Ετσι, δεν πετάει πια τα όπλα της στον Σηκουάνα αλλά τα μαζεύει στην ντουλάπα της, δίπλα στα παπούτσια που αγαπά να αγοράζει, δεν σκίζει τα σημειώματα με τις οδηγίες που της εμπιστεύθηκαν από έναν ασφαλή τηλεφωνικό θάλαμο, δεν ξεμπερδεύει μια κι έξω με τον στόχο της, αλλά κάθεται να το απολαύσει λίγο παραπάνω ρίχνοντάς του ίσως και μια-δυο σφαίρες ακόμα, χρησιμοποιεί λάθος όπλα, μπερδεύει τους στόχους της, πέφτει σε ένα μαύρο κουβάρι από ζοφερές, τρελές σκέψεις και παράλογες φαντασιώσεις.
Ο επιθεωρητής Βασίλιεφ
Κάπου εκεί αρχίζει και το κυνήγι της από τον επιθεωρητή Βασίλιεφ, ήρωα με τον οποίο ο αναγνώστης θα δεθεί πολύ εύκολα, όπως και ο ίδιος ο Βασίλιεφ έχει δεθεί με τον «Κύριο», τον πλούσιο ηλικιωμένο πρώην νομάρχη που επισκέπτεται συχνά, και τη νοσοκόμα του, την όμορφη και συνεσταλμένη μετανάστρια Τέβι. Μαζί τους, παρελαύνουν μερικοί ακόμη κινηματογραφικοί (ή μάλλον «ταραντινικοί») χαρακτήρες, και από τις δύο πλευρές του νόμου, τα πορτρέτα των οποίων είναι έως και ξεκαρδιστικά, που θα πρωταγωνιστήσουν στις βίαιες εκρήξεις της πλοκής, στους χειμαρρώδεις εσωτερικούς μονολόγους, και στο γενικότερο μακελειό που περιμένει τον αναγνώστη.
Ενα από τα πιο αιχμηρά νουάρ που θα διαβάσετε φέτος, ιδανική εισαγωγή στον Λεμέτρ σε ωραία, σπιρτόζικη μετάφραση, καυστικό polar που δεν χαρίζεται πουθενά και που μοιάζει να απολαμβάνει τον εαυτό του. Ή αλλιώς: ένας Σιμενόν on steroids.