CATRIONA WARD
Το τελευταίο σπίτι της οδού Νίντλες
μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς,
εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 408
Η μεγάλη αδελφή εμφανίζεται στο προσκήνιο για να βρει τον απαγωγέα ή/και δολοφόνο της αδελφής της, καθώς η αστυνομία δεν κατάφερε τίποτε.
Υπάρχουν πολλά βιβλία μυθοπλασίας που στηρίζονται στην ανατροπή της «τελευταίας σελίδας», μια πιρουέτα του συγγραφέα που, ξαφνικά, αλλάζει εντελώς την οπτική γωνία από την οποία παρακολουθούσαμε τα τεκταινόμενα, φωτίζοντάς τα με ένα ολοκαίνουργιο φως. Το μυθιστόρημα της Κατριόνα Γουόρντ είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Με έναν τρόπο που πολύ σπάνια συναντάμε, καταφέρνει κάτι που δύσκολα περιγράφεται με λόγια αν δεν θέλεις να προδώσεις το κείμενο και να στερήσεις, έτσι, από τον αναγνώστη αυτό το αίσθημα κατάπληξης, λύτρωσης, αιφνιδιασμού και θαυμασμού που οπωσδήποτε θα νιώσει, όχι όταν κλείσει το βιβλίο, αλλά σε ολόκληρο το τελευταίο μέρος του, επί τουλάχιστον εκατό σελίδες στη σειρά. Ομολογούμε πως, αν και είχαμε προειδοποιηθεί ήδη από το οπισθόφυλλο, το βιβλίο κατάφερε τελικώς να μας εκπλήξει με τον αριστοτεχνικό τρόπο που είναι κατασκευασμένο. Μεγάλο επίτευγμα δομής, και βέβαια εξονυχιστικής προεργασίας από τη συγγραφέα του.
Αρχίζει κάποιος να διαβάζει και σχετικά γρήγορα καταλαβαίνει πως έχει να κάνει με θρίλερ, ένα «γκόθικ» μυθιστόρημα με στοιχεία τρόμου, που αφορά –πιθανόν– έναν άντρα, έναν ιδιόμορφο χαρακτήρα που έχει κάνει κάτι πραγματικά φρικτό. Πολύ σύντομα, θα μάθουμε ότι πριν από έντεκα χρόνια εξαφανίστηκε ένα μικρό κοριτσάκι ενώ ήταν σε διακοπές με τους γονείς του και τη μεγάλη του αδελφή. Η οποία μεγάλη αδελφή εμφανίζεται επίσης στο προσκήνιο, για να βρει τον απαγωγέα ή/και δολοφόνο της αδελφής της, καθώς η αστυνομία δεν κατάφερε τίποτε όλα αυτά τα χρόνια: αντίθετα, το μόνο που συνέβη ήταν να διαλυθεί τελείως η δική της οικογένεια. Οπως όμως διαλυμένη είναι και η οικογένεια αυτού του μονήρους άντρα. Μπορεί να φιλοξενεί πού και πού την κόρη του, ωστόσο πάντα φτάνει η ώρα που θα την αφήσει να φύγει για να πάει πίσω στη μητέρα της.
Ολα αυτά τα πληροφορούμαστε από τους τέσσερις αφηγητές του βιβλίου, που μοιράζονται σχεδόν ισότιμα τα κεφάλαια. Πρώτα ο Τεντ, ο πρωταγωνιστής, που ζει σ’ αυτό το άθλιο σπίτι (το τελευταίο σπίτι της οδού Νίντλες) με τα καρφωμένα παράθυρα, την αποφορά, τα πεταμένα στο πάτωμα σκουπίδια, το αλκοόλ, τους παράξενους γείτονες, με τα τρομερά, φρικώδη οράματα που τον ταλαιπωρούν και τις αναμνήσεις από τη μητέρα του, της αυστηρής νοσοκόμας που τον μεγάλωσε σύμφωνα με τον δικό της κώδικα αξιών. Μετά, η γάτα του. Ναι, η γάτα του, Ολίβια, έχει τα δικά της κεφάλαια, παρουσιάζοντάς μας την ιστορία από τη δική της οπτική. Είναι μια γάτα έξυπνη, σχεδόν καλλιεργημένη, που είτε αφήνεται στην αγκαλιά του κυρίου της είτε τον αποφεύγει γρατζουνώντας τον, για να κάνει, στη συνέχεια, μικρές καταστροφές στο σπίτι – και για να διαβάσει αποσπάσματα από τη Βίβλο. Επειτα, η μεγάλη αδελφή, Ντι, που, κουβαλώντας τη θλίψη και τις ενοχές της, νοικιάζει το απέναντι σπίτι για να τον παρακολουθεί. Γιατί έχει μεγάλες και τρομακτικές υποψίες γι’ αυτόν – όπως άλλωστε αρχίζουμε να έχουμε και εμείς. Και κάποια στιγμή μπαίνει, τέλος, στη συζήτηση και η Λόρεν, η κόρη του Τεντ, ένα αγρίμι, διεκδικώντας και αυτή τη δική της αλήθεια για την ιστορία.
Είναι λοιπόν αυτό το εξαιρετικά καλογραμμένο, με μια πλούσια πρόζα, θρίλερ η ιστορία ενός καθ’ έξιν δολοφόνου; Ενός παιδόφιλου που απάγει μικρά κοριτσάκια και τα σκοτώνει; Είναι μια ιστορία τραυμάτων που δεν μπορούν πια να θεραπευτούν; Μια εφιαλτική ιστορία άφατου πόνου; Εάν κάτι είναι βέβαιο, είναι ότι διαρκώς ξεμυτίζουν από τις αραχνιασμένες γωνίες ολοένα περισσότερα μυστικά με άσχημο πρόσωπο – αποκρουστικές πράξεις του παρελθόντος που καραδοκούν σε σκοτεινά μέρη και που απλώνουν, πού και πού, ένα τρεμάμενο χέρι. Και κάτι ακόμη είναι βέβαιο: όχι απλώς δεν μπορούμε να φανταστούμε τι έχει στ’ αλήθεια συμβεί, αλλά το σοκ της συνειδητοποίησης θα έρθει στον καθένα μας θέλοντας και μη.
Ενα έξοχο, μαεστρικό, βιβλίο που μιλάει τρυφερά για «οριακές» καταστάσεις. Μεταφράζεται ήδη σε πολλές γλώσσες και, βέβαια, θα μεταφερθεί στον κινηματογράφο – το υλικό του είναι ιδανικό για μία ταινία από αυτές που δεν πρέπει να ξέρεις με τίποτε το τέλος τους. Προσοχή: Μη διαβάσετε το Επίμετρο της συγγραφέως, αν δεν ολοκληρώσετε πρώτα την ανάγνωση. Να σημειωθεί επίσης η εξαιρετική, ατμοσφαιρική μετάφραση του Αλέξη Καλοφωλιά.