Σοφία Βουτσίδου-Μιχαηλίδου
Ηλεκτρονικά προγράμματα και σύγχρονο νοσοκομειακό μάνατζμεντ
εκδ. Πεδίο, σελ. 406
Το βιβλίο της Σοφίας Βουτσίδου-Μιχαηλίδου, αποτέλεσμα της διδακτορικής της διατριβής, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πεδίο υπό τον τίτλο «Ηλεκτρονικά προγράμματα και σύγχρονο νοσοκομειακό μάνατζμεντ», είναι επίκαιρο με βάση την προσπάθεια της τελευταίας δεκαετίας να προχωρήσει η ψηφιακή υγεία στη χώρα μας.
Η μελέτη ξεκινάει με τις εφαρμογές πληροφορικής στα νοσοκομεία, και ιδιαίτερα στα δημόσια (κεφάλαιο 1), ως ένα σημαντικό μέρος ψηφιακής υγείας (κεφάλαιο 2). Την απουσία ολοκλήρωσης των υποσυστημάτων (HIS) σε τοπικό (νοσοκομειακό), περιφερειακό (ΔΥΠε) και κεντρικό επίπεδο (ΥΥ) MIS (Management Information System) ήρθε να καλύψει το ESY.net και η μετεξέλιξή του (ΒΙ.Forms), σε συνδυασμό με τη «Διαύγεια» (και στην Υγεία), το Παρατηρητήριο Τιμών (με Οbserve.net) και τα ΚΕΝ (DRGs), με στόχο τη μετουσίωση στην πράξη της έννοιας της αξιολόγησης, όπως αναφέρει στο κεφάλαιο 3, στο πλαίσιο και της eEurope. Συνεισφορά στην ψηφιακή υγεία είχαν και έχουν τα ελληνικά ιδρύματα έρευνας, που αναφέρονται στο κεφάλαιο 4. Το κεφάλαιο 5 παρουσιάζει τη μεθοδολογία της έρευνας στην Ελλάδα και στην Κύπρο, ποσοτικά και ποιοτικά. Τα ευρήματά της καταγράφονται στο κεφάλαιο 7, όσον αφορά στάσεις και απόψεις εργαζομένων και διοικούντων στα ελληνικά νοσοκομεία καθώς και των αντίστοιχων διοικητικών λειτουργών στην Κύπρο. Στο κεφάλαιο 8 συζητούνται τα αποτελέσματα της έρευνας, ενώ στο κεφάλαιο 9 παρατίθενται συμπεράσματα και προτάσεις.
Nα αποφεύγονται παλινδρομήσεις και πειραματισμοί στον ευαίσθητο χώρο της Υγείας.
Στο ερώτημα που θέτει ο τίτλος του βιβλίου, η απάντηση είναι θετική. Τα ηλεκτρονικά προγράμματα έστρεψαν την προσοχή σ’ ένα σύγχρονο νοσοκομειακό μάνατζμεντ, με πιο αποδεκτό εργαλείο λειτουργικής και οικονομικής αξιολόγησης το ESY.net (BI.Forms), στην Ελλάδα, αλλά και τα πληροφοριακά συστήματα των δημόσιων νοσοκομείων στην Κύπρο, η οποία μπορεί να λάβει αντίστοιχη τεχνογνωσία και από τη χώρα μας. Διαδικαστικά προβλήματα εκπαίδευσης και καταχώρισης, στην Ελλάδα, όπως και διαλειτουργικότητας των διαφόρων υποσυστημάτων, στην Κύπρο, χρήζουν της προσοχής των μάνατζερ για βελτίωση. Η σύνδεση της πολιτικής υγείας με τον σχεδιασμό των υπηρεσιών υγείας αναδεικνύεται ως κυρίαρχο αίτημα, που υποβοηθείται από συστήματα και δείκτες με στόχο τη διαφάνεια του δημόσιου βίου. Η αλλαγή κουλτούρας διοικούντων και εργαζομένων προς τη λογοδοσία απαιτεί συνέχεια στην προσπάθεια με κατευθυντήριες οδηγίες. Ετσι, θα κινητροδοτηθεί η συγκριτική αξιολόγηση (benchmarking) ώστε να αναδειχθούν οι καλύτερες πρακτικές (best practices), που πρέπει να επιβραβεύονται, με σκοπό τη μείωση γραφειοκρατίας και λαθών.
Η συγγραφέας, με την πολύ σημαντική έρευνα που πραγματοποίησε, κλείνει με το συμπέρασμα και την ανάλογη πρόταση, ότι βασικό προαπαιτούμενο για την επιτυχία όλων των παραπάνω αποτελεί η αλλαγή νοοτροπίας στην κεντρική διοίκηση και η διασφάλιση ενός μίνιμουμ πολιτικής συναίνεσης για τη χάραξη εθνικής στρατηγικής μακράς πνοής, με τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων, ώστε να αποφεύγονται παλινδρομήσεις και πειραματισμοί στον ευαίσθητο χώρο της Υγείας.
Συμπληρώνοντας την κ. Βουτσίδου, σημειώνω ότι στην ψηφιακή υγεία δεν χωράει πια «η πέτρα του Σίσυφου». Η ολοκλήρωση των πληροφοριακών συστημάτων των νοσοκομείων, στην Ελλάδα (και στην Κύπρο), σε συνδυασμό με άξιες διοικήσεις, θα καταστήσει τα νοσοκομεία βιώσιμα, αποτελεσματικά και αποδοτικά, αρκεί να λυθούν τα προβλήματα διασυνδεσιμότητάς τους και εξαγωγής πληροφοριών για το μάνατζμεντ και την πολιτική υγείας, με σκοπό τη λογοδοσία προς τους πολίτες-ασθενείς. Οι τελευταίοι αναμένουν πλήρη ατομικό ηλεκτρονικό φάκελο υγείας, τον «προσωπικό» τους γιατρό, που θα τον ενημερώνει, και πρόσβασή τους στο επόμενο επίπεδο, εξωνοσοκομειακών και κυρίως νοσοκομειακών υπηρεσιών, με ολοκληρωμένες ψηφιακές λύσεις που υπερβαίνουν την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, και όσα πολύ σημαντικά αναφέρονται στην παρούσα μελέτη, η οποία είναι εξαιρετικά χρήσιμη για τους ακαδημαϊκούς, τα στελέχη χάραξης πολιτικής και τους επαγγελματίες υγείας.
* Ο κ. Νίκος Πολύζος είναι καθηγητής Διοίκησης και Οργάνωσης Υπηρεσιών Υγείας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.