Ανάμεσα στους νικητές του βραβείου βρίσκει κανείς ονόματα που έχουν πραγματικά προσφέρει πνευματικές υπηρεσίες στην Ελλάδα, όπως ο Εντμουντ Κίλι, ο Μαρκ Μαζάουερ, η Κάρεν Βαν Ντάικ, η Αν Κάρσον, η Αλις Οσβαλντ. Και τα μέλη της κριτικής επιτροπής του θεσμού είναι επίσης από το «βαρύ πυροβολικό» των πανεπιστημίων και της διανόησης: ο ειδήμων στη ζωή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και εξαιρετικός ιστορικός Ρόμπιν Λέιν Φοξ, ο επίσης διακεκριμένος Βρετανός ιστορικός Πολ Κάρτλετζ, η ελληνίστρια Τζένιφερ Γουάλας, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, Νικ Λόου κ.ά.
Είναι αυτός ο λόγος που το London Hellenic Prize (LHP) όχι μόνον μακροημέρευσε για ένα τέταρτο του αιώνα αλλά και έχει κερδίσει τον σεβασμό του Δήμου και των Σοφιστών; Οχι. Η αλήθεια είναι ότι η καθιέρωσή του στηρίζεται και σε πολλές άλλες παραμέτρους.
Ιδρύθηκε το 1996 από την εφοπλιστική κοινότητα των Ελλήνων του Λονδίνου ως ένα βραβείο που ξεχωρίζει ετησίως τις καλύτερες εκδόσεις στην αγγλική γλώσσα που αφορούν τον ελληνικό πολιτισμό από την αρχαιότητα έως σήμερα με αιχμή τη γλώσσα, τη θρησκεία, την ιστορία, τη μελέτη των κλασικών, την τέχνη κ.ά. Επειτα από 26 ολόκληρα χρόνια έχει να παρουσιάσει πλουσιότατα πεπραγμένα για τα οποία μίλησαν στην «Κ» ο Μιχάλης Μόσχος, συντονιστής (και κυριολεκτικά «ψυχή») του βραβείου, καθώς και ο Ρόμπιν Λέιν Φοξ, το αρχαιότερο μέλος της επιτροπής, που βρέθηκαν πριν από λίγο καιρό στην Αθήνα για την απονομή του βραβείου για το 2021. Η τελετή έγινε στην Ακαδημία Αθηνών καθώς για πρώτη φορά στην ιστορία του LHP, νικητές ήταν δύο Ελληνες. Πρόκειται για τον ακαδημαϊκό, πολιτικό επιστήμονα και ιστορικό Πασχάλη Κιτρομηλίδη και τον κοινωνιολόγο και πανεπιστημιακό Κωνσταντίνο Τσουκαλά.
Ιδρύθηκε το 1996 από την εφοπλιστική κοινότητα των Ελλήνων του Λονδίνου και την κριτική επιτροπή αποτελούν κορυφαίοι πανεπιστημιακοί.
Η συνεργασία τους είχε ως αποτέλεσμα το βιβλίο «The Greek Revolution: A Critical Dictionary», που εξεδόθη από το Χάρβαρντ και σε λίγο αναμένουμε την ελληνική έκδοση από το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Eίναι ένα κριτικό λεξικό της Ελληνικής Επανάστασης, που τοποθετεί το κορυφαίο γεγονός της νεότερης ιστορίας μας στη θέση που του αξίζει ανάμεσα στις σύγχρονες μελέτες των επαναστάσεων ανά τον κόσμο. Αν και είχε να συναγωνιστεί το βιβλίο του Μαρκ Μαζάουερ για το 1821 που μπήκε επίσης στη βραχεία λίστα, «το Λεξικό κέρδισε διότι για κάποιον που δεν έχει ιδέα τι έγινε στην Ελλάδα εκείνη την περίοδο, καλύπτει ένα ευρύ φάσμα γεγονότων και εννοιών. Hταν, όπως είπαμε, ένα one stop book», λέει στην «Κ» ο Μιχάλης Μόσχος. Κάθεται δίπλα στον Λέιν Φοξ που προβάρει την ομιλία του για την τελετή και καθαρίζει τον λαιμό του για να πει με αγγλική προφορά «Exohotatoi proskeklimenoi».
«To LHP δημιούργησε η ελληνική διασπορά της Βρετανίας που πάντα ήθελε να πετύχει τη διάχυση του ελληνικού πολιτισμού», λέει ο συντονιστής. «Oφείλει την ύπαρξή του στους φιλοπρόοδους και διορατικούς επιχειρηματίες της θάλασσας που ξεκίνησαν στις αρχές του 20ού αιώνα από τα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου για να συναγωνιστούν τους μεγάλους εμπορικούς οίκους της οικουμένης. Πρώτος που έβαλε τον θεμέλιο λίθο του βραβείου ήταν ο Γιάννης Κρητικός το 1996 μαζί με τον τότε πρόεδρο του Greek Shipping Cooperation Committee Γιάννη Χατζηπατέρα».
Ο ίδιος ο Μιχάλης Μόσχος συμμετέχει από την πρώτη χρονιά στην επιτροπή δίχως δικαίωμα ψήφου αλλά με πολύ σημαντικό ρόλο: είναι εκείνος που εισηγείται, που εξισορροπεί, που συνθέτει τα συμπεράσματα έτσι ώστε να βγουν στον αφρό τα καλύτερα από τα περίπου 120 βιβλία που υποβάλλονται ετησίως. Η ανάγνωσή τους αρχίζει τον Φεβρουάριο και τελειώνει τον Ιούνιο: «Γίνονται μεγάλες μάχες για να αποφασιστεί ποιος είναι ο νικητής. Αλλά πάντα πρέπει να σεβόμαστε το πνεύμα των ιδρυτών. Ηθελαν τα βραβευμένα έργα να μπορούν να απευθύνονται στον μέσο αναγνώστη και όχι μόνον στους ειδικούς. Αυτό έκανε το βραβείο επιτυχημένο, ιδιαίτερα από το 2009 και μετά που διευρύναμε τη θεματολογία των υποψηφιοτήτων».
Ο Λέιν Φοξ συμπληρώνει: «Αυξάνεται η γνώση και η ακτινοβολία για την τεράστια ποικιλία θεμάτων που αφορούν τον ελληνικό πολιτισμό και αναδεικνύονται μέσα από το LHP. Αυτό επηρεάζει και τον εκδοτικό τομέα, με ξένους εκδοτικούς οίκους να σκέπτονται όταν επιλέγουν βιβλία που να αφορούν την Ελλάδα: “Μπορεί ο δικός μας συγγραφέας να κερδίσει αυτό το βραβείο”. Θα πω όμως και κάτι άλλο. Τον τελευταίο καιρό ακούμε φωνές ιδιαίτερα από τις ΗΠΑ ότι οι αρχαίοι κλασικοί συνδέονται με την επικράτηση των στερεοτύπων για τη θέαση της ιστορίας από την πλευρά των λευκών ανδρών και της αποικιοκρατίας. Λοιπόν, το παρελθόν δεν είναι μια Χρυσή Εποχή και αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που πρέπει να το μελετάμε! Ως κριτές διαβάζουμε πολλά βιβλία που θέτουν με αρτιότητα και μαεστρία το ζήτημα αυτό. Θα έλεγα επίσης ότι –παρά τις φωνές που προανέφερα– στις φετινές εγγραφές για κλασικές σπουδές στην Οξφόρδη είδαμε αύξηση 20%. Οσο για το μέλλον προσδοκώ τη στιγμή που θα κρατήσουμε στα χέρια μας ένα βιβλίο με τίτλο “Πώς επέστρεψαν επιτέλους τα Γλυπτά του Παρθενώνα στην Ελλάδα!”».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr
