Αν πριν από περίπου μία πενταετία κάναμε λόγο για το δυναμικό restart της ελληνικής μυθοπλασίας μετά την οικονομική κρίση, σήμερα και μετά την πανδημία που έβαλε τους Ελληνες σπίτι και μπροστά στο Netflix, η ελληνική παραγωγή μυθοπλασίας καταγράφει ανοδική πορεία. Επανακαθιερώνεται ως κυρίαρχη τυπολογία σε αρκετά κανάλια, δεν λείπει από το πρόγραμμα των σταθμών και αγκαλιάζεται θερμά από τους τηλεθεατές. «Αυτή η συγκυρία είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθούν οι απαιτήσεις τόσο του κοινού όσο και των ίδιων των καναλιών, τα οποία ανέβασαν τα στάνταρντ παραγωγής της μυθοπλασίας, ώστε να μπορέσουν να “συναντήσουν” τις ανάγκες των τηλεθεατών», σημειώνει η Ρίτσα Μασούρου, διευθύντρια προγράμματος του Open TV, και συμπληρώνει ότι μια νέα γενιά σεναριογράφων και σκηνοθετών που, λόγω της οικονομικής κρίσης είχε στραφεί στον ελληνικό κινηματογράφο, «εισέβαλε» στην τηλεόραση φέρνοντας νέες ιδέες, πιο κινηματογραφική ματιά, αλλά και γραφή πιο κοντά στα ξένα πρότυπα. «Επίσης, η σύσταση του ΕΚΟΜΕ και η οικονομική ενίσχυση των παραγωγών μυθοπλασίας έπαιξε καθοριστικό ρόλο σε μια γενικότερη στροφή όλων των καναλιών προς τις σειρές», τονίζει.
Λίγο πριν από το κλείσιμο της χρονιάς, μετράμε 32 τηλεοπτικές σειρές που προβάλλονται ήδη ή θα κάνουν πρεμιέρα τους επόμενους μήνες, αριθμός διπλάσιος από τις 13 του 2019-20. Νεοεμφανιζόμενοι αλλά και «μπαρουτοκαπνισμένοι» δημιουργοί, μπάτζετ εκατομμυρίων ευρώ και ένα μείγμα αισιοδοξίας και προβληματισμού χαρακτηρίζουν φέτος το τοπίο της ελληνικής μυθοπλασίας. «Λόγω της κρίσης, αλλά και λόγω επιμονής στην αναβάθμιση των σειρών μυθοπλασίας, έσπασαν τα στεγανά μεταξύ θεάτρου – τηλεόρασης – κινηματογράφου. Δώσαμε ευκαιρία και σε αρκετούς εξαιρετικούς ηθοποιούς να δείξουν το ταλέντο τους και στο τηλεοπτικό κοινό. Οι “Μέλισσες” θα τροφοδοτήσουν για πολύ καιρό τα καστ των νέων σειρών», υπογραμμίζει ο Τζόρτζης Ποφάντης, γενικός διευθυντής προγράμματος του ΑΝΤ1, για τη σειρά που σημείωσε μεγάλη επιτυχία.
«Το σημαντικότερο είναι ότι οι τηλεθεατές διψούσαν να ξαναδούν και να στηρίξουν εγχώριες παραγωγές, ενώ οι καλλιτέχνες, οι συντελεστές, επιδίωξαν και στόχευσαν στο να ξαναγίνουν ελληνικές σειρές ποιότητας», σχολιάζει η κ. Μασούρου. «Εχουμε πιο ακριβές, καλές και προσεγμένες παραγωγές», σημειώνει η Αλκηστις Μαραγκουδάκη, διευθύντρια προγράμματος του ΣΚΑΪ, «επίσης τα σενάρια έχουν διαφοροποιηθεί από το παρελθόν, όταν είχαμε κωμωδίες καταστάσεων και σειρές συνέχειας που στηρίζονταν σε ένα ερωτικό τρίγωνο και έναν εμποδισμένο έρωτα. Τώρα πια έχουμε αστυνομικά, ψυχολογικά θρίλερ, βιογραφίες, σειρές εποχής». Για ένα «ανανεωμένο θεματικό, σκηνοθετικό και δραματουργικό πλαίσιο» κάνει λόγο και η Τζένη Βαφάκου, διευθύντρια προγράμματος της ΕΡΤ.
Ικανοποιημένοι με το τοπίο που διαμορφώνεται εμφανίζονται οι δημιουργοί. «Με ευχαριστεί να βλέπω σειρές και όχι ριάλιτι», ομολογεί η σεναριογράφος Βάνα Δημητρίου («Γη της Ελιάς», Mega). O Βασίλης Θωμόπουλος («Η δική μας οικογένεια», Open) υποστηρίζει ότι «είναι μια εξαιρετική περίοδος για τους δημιουργούς, τους ηθοποιούς, τους τεχνικούς. Το κοινό ξεχωρίζει τις δουλειές που είναι πραγματικά καλές, καθώς, έχοντας δει πολλές ξένες παραγωγές, εκπαιδεύτηκε σε καλύτερη φόρμα, εικόνα και ήχο».
Προβληματισμός
«Η υπερπροσφορά μπερδεύει τους τηλεθεατές», λέει ο Τζόρτζης Ποφάντης.
Τα στελέχη των καναλιών όμως διστάζουν να χαρακτηρίσουν «άνθηση» της τηλεόρασης την πληθώρα των σειρών. Η κ. Μασούρου θυμάται, πριν από την κρίση, «τηλεοπτικές χρονιές που ένα κανάλι μπορεί να έβγαζε έως και επτά σειρές στην έναρξη της σεζόν». Για ένα φαινόμενο που ίσως κουράσει κάνει λόγο και η κ. Μαραγκουδάκη. «Η υπερπροσφορά σειρών θα οδηγήσει τον τηλεθεατή να μην μπορεί να παρακολουθήσει όλα αυτά που του προσφέρονται», εξηγεί.
Για τον κ. Ποφάντη η σημερινή κατάσταση θυμίζει το «σύνδρομο frozen yogurt». «Ανοίγει ένα κατάστημα στην πλατεία και μέσα σε ένα χρόνο έχουν ανοίξει άλλα τέσσερα. Μετά δύο-τρία χρόνια υπολειτουργίας, κλείνουν όλα. Αυτή η υπερπροσφορά μπερδεύει τους τηλεθεατές, αλλά ζημιώνει και το ίδιο το προϊόν το οποίο “χάνεται” μέσα σε τόσες προσφορές», λέει και προειδοποιεί πως διανύουμε μια «φούσκα» με πολύ υψηλά κοστολόγια. «Είναι από τη μια μεριά η ανάγκη των τηλεοπτικών στελεχών να ακολουθήσουν ασφαλείς τάσεις και από την άλλη η επιδότηση της μυθοπλασίας από το ΕΚΟΜΕ, που την κάνει πιο ελκυστική επιχειρηματικά», σημειώνει.
«Λόγω της συρρικνωμένης διαφημιστικής αγοράς είναι αμφίβολο αν όλες οι σειρές καταφέρουν να προσελκύσουν έσοδα για να ισοσκελίσουν τις επενδύσεις», λέει η κ. Βαφάκου. Θεωρεί ότι αυτή η παράμετρος και το αν θα συνεχιστεί ή όχι η επιδότηση από το ΕΚΟΜΕ θα καθορίσει τον μελλοντικό αριθμό των παραγωγών. «Υπό αυτό το πρίσμα υπάρχει κάποια ανησυχία αναφορικά με την υπερπροσφορά ελληνικών σειρών», καταλήγει. Τα μπάτζετ των σειρών κυμαίνονται μεταξύ 60.000 και 140.000 ευρώ το επεισόδιο. Στο παρελθόν, στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 2000 και μέχρι την κρίση, με εξαίρεση «Το νησί» που είχε φτάσει τις 140.000 ευρώ ανά επεισόδιο, οι σειρές κόστιζαν 25.000-60.000 ευρώ το επεισόδιο. Η επιδότηση του ΕΚΟΜΕ, λένε όλοι οι παράγοντες της αγοράς, έχει κάνει τη διαφορά τόσο στον αριθμό των σειρών όσο και στο ύψος των μπάτζετ.
Μέρος της συνολικής εικόνας είναι και το αυξανόμενο ενδιαφέρον των ξένων αγορών για την ελληνική παραγωγή. «Το κλίμα έχει αντιστραφεί πλέον. Ενώ παλαιότερα υπήρχε πολύ περισσότερο η ανάγκη αγοράς ξένων φορμάτ, αυτό που παρατηρούμε έντονα στις πρόσφατες συναντήσεις μας με διεθνείς broadcasters, είναι ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση πρωτότυπου ελληνικού περιεχομένου», τονίζει ο κ. Σούσουλας, που είδε το «Maestro» να εντάσσεται στην ταινιοθήκη του Netflix ενώ ο «Σιωπηλός δρόμος» αγοράστηκε για διανομή σε Ευρώπη, Αμερική και Καναδά από την Beta Film.
Οι τηλεθεατές επιβραβεύουν την απόφαση των καναλιών και του ΕΚΟΜΕ να ρίξουν ζεστό χρήμα στην ελληνική παραγωγή, αλλά όταν «καθίσει η σκόνη», θα αρχίσουν να ψηφίζουν με το τηλεκοντρόλ τους τις πραγματικά αξιόλογες σειρές. Και καθώς θα συνεχίζεται ο προβληματισμός για «φούσκα» ελληνικής μυθοπλασίας, εκφράζονται προβληματισμοί για το κατά πόσον θα πρέπει να επιδοτούνται οριζόντια όλες οι σειρές από το ΕΚΟΜΕ.