Τους φαντάζεται κανείς άτακτους και ασεβείς, να σφύζουν από νεανικότητα καθώς μπαίνουν με φόρα στη γαλλική σκηνή της τέχνης. Ηταν 27 Οκτωβρίου 1960 όταν οκτώ καλλιτέχνες υπέγραψαν τη διακήρυξη που συνέταξε ο κριτικός τέχνης Πιέρ Ρεστανί. Οριζε συνοπτικά τον Νέο Ρεαλισμό (Nouveau Réalisme) ως «νέες αντιληπτικές προσεγγίσεις του πραγματικού». Με επιρροές από το dada και την pop art, οι Νεορεαλιστές μοιράζονται τις ανησυχίες τους και παρόμοιες αισθητικές γλώσσες με αυτά τα δύο κινήματα. Αναζητούν και παίρνουν υλικά από παντού –σκουπιδότοπους, αλάνες, μάντρες μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, περιφράξεις, παλιατζίδικα και άλλες υπαίθριες αγορές, και σούπερ μάρκετ–, γυρνούν την πλάτη στην αφαίρεση επανασυνδέοντας την τέχνη με την καθημερινότητα, ενώ ταυτόχρονα κινούνται από το Παρίσι προς τη Νέα Υόρκη και αντίστροφα, μένοντας κάθε φορά σε κάποιο από τα δωμάτια του περίφημου Chelsea Hotel, φυτώριου της αμερικανικής καλλιτεχνικής, μουσικής, λογοτεχνικής και κινηματογραφικής πρωτοπορίας.
Ναι, ο Νέος Ρεαλισμός είναι αυτό: η χαρά του χρώματος, η περιπαικτική ματιά στην αστική κουλτούρα, η πρόκληση, η εμμονή με το εφήμερο, η άρνηση της δέσμευσης σε μανιφέστα, η απουσία σοβαροφάνειας. Αλλά επίσης είναι η «ανανεωτική, επίκαιρη και βαθιά συγκινητική πλευρά των έργων τους που νιώθουμε την επιθυμία να οικειοποιηθούμε για να την κάνουμε ρεαλισμό του σήμερα», όπως λέει η υπεύθυνη της Συλλογής του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, Μαρία Κουτσομάλλη-Mορώ.
Ενα κίνημα στο οποίο κυριαρχούν η χαρά του χρώματος, η περιπαικτική ματιά στην αστική κουλτούρα, η πρόκληση, η εμμονή με το εφήμερο.
Η διεθνής έκθεση με τίτλο «Nouveau Réalisme» την οποία από την προσεχή εβδομάδα θα φιλοξενεί το Ιδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή σε συνεπιμέλεια της κ. Κουτσομάλλη-Μορώ και της Μάριον Μέγιερ, προέδρου της Διεθνούς Ενωσης Man Ray, παρουσιάζει ένα από τα μείζονα καλλιτεχνικά κινήματα του 20ού αιώνα. Ο Νέος Ρεαλισμός αναπτύχθηκε σε μια μεταιχμιακή στιγμή για την τέχνη, όταν έπαψε να χαρακτηρίζεται μοντέρνα για να ονομαστεί σύγχρονη. Μερικά από τα δεκατρία μέλη που συγκρότησαν το κίνημα συγκαταλέγονται σήμερα στους διασημότερους και πιο αναγνωρισμένους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα: Σεν Φαλ, Ράις, Τίγκελι, Αρμάν, Σεζάρ, Κρίστο. Μερικοί δε και στους ακριβότερους, όπως ο Ιβ Κλάιν, μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της μεταπολεμικής ευρωπαϊκής τέχνης, που έφυγε από τη ζωή πολύ νέος, ο «μετεωρίτης» του Νέου Ρεαλισμού που κλόνισε θέσφατα της ζωγραφικής και της γλυπτικής.
«Ηταν απόλυτος, παθιασμένος, αυθεντικός και έβλεπε την τέχνη παντού. Και κυρίως στον ουρανό. Οταν βρισκόταν στην παραλία της Νίκαιας, νευρίαζε με τα πουλιά που πετούσαν, επειδή του χαλούσαν το μπλε», εξηγεί η κ. Μορώ. Στον καιρό του, είχε λίγους αλλά ένθερμους υποστηρικτές. Και πολλούς επικριτές. Οι «ιεροτελεστίες» που «σκηνοθετούσε» για να δημιουργήσει τις «Ανθρωπομετρίες» του χλευάστηκαν. Η ευαίσθητη καρδιά του δεν άντεξε, πέθανε έπειτα από σειρά καρδιακών προσβολών στα 34 χρόνια του. Τώρα, περίπου έξι δεκαετίες αργότερα, ένα έργο από τη σειρά «Ανθρωπομετρίες» δημοπρατήθηκε από τον οίκο Christie’s έναντι 34 εκατομμυρίων δολαρίων.
