Τέχνη σε δύσκολους καιρούς

Ουίλιαμ Κέντριτζ και Σάμι Μπαλότζι για την πολιτική, τα προσωπικά βιώματα

3' 4" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Οταν έκανα, πολύ νέος, τα πρώτα μου βήματα στην τέχνη, ζήτησα τη συμβουλή μιας καλλιτέχνιδος που ήταν ήδη διακεκριμένη για τη δουλειά της. Τη ρώτησα ποιο δρόμο πρέπει να ακολουθήσω στη δουλειά μου για να πετύχω κάτι, κι εκείνη μου είπε: “Να κάνεις ό,τι σου αρέσει, να ασχοληθείς με ό,τι είσαι καλός, και σιγά σιγά ο κόσμος θα αρχίσει να σε σέβεται”. Αυτή ήταν η πιο καλή συμβουλή που πήρα ως καλλιτέχνης. Και αυτό έχω να πω επίσης σε όσους τώρα ξεκινούν».

Ο Ουίλιαμ Κέντριτζ κάθεται χαλαρά στη μία από τις τρεις θέσεις του πάνελ που έχει τοποθετηθεί ειδικά γι’ αυτή τη βραδιά στο καφέ του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), και απευθύνεται στο κοινό με αφοπλιστική ειλικρίνεια. Στα 68 του χρόνια, αυτός ο διεθνώς αναγνωρισμένος καλλιτέχνης που κατάγεται, ζει και εργάζεται στο Γιοχάνεσμπουργκ, όταν δεν ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο για να παρουσιάσει τη δουλειά του, φαίνεται ότι έχει κατακτήσει την πολύτιμη αρετή της απλότητας. Προσκεκλημένος του Φεστιβάλ Τεχνών Rolex, το οποίο φέτος γιορτάζει τα 20 χρόνια του προγράμματος μεντόρων, ο Κέντριτζ παίρνει μέρος σε αυτή τη δημόσια συζήτηση σχετικά με την «κοινωνικά ευαισθητοποιημένη τέχνη σε χώρους εντάσεων», έχοντας ως συνομιλητή τον εικαστικό Σάμι Μπαλότζι, που υπήρξε υπότροφος του προγράμματος της Rolex, ενώ τη συζήτηση συντονίζει η καλλιτεχνική διευθύντρια του ΕΜΣΤ, Κατερίνα Γρέγου.

Μολονότι η κουβέντα στρέφεται προς τα φλέγοντα θέματα της εποχής –δημοκρατία και ανισότητες, αποικιοκρατία και μετα-αποικιοκρατία, έμφυλη και φυλετική καταπίεση– και τη ηθική στάση του δημιουργού απέναντι σε αυτά τα πολιτικά ζητήματα, ο Κέντριτζ προτιμά να μιλάει για το δικαίωμα του καλλιτέχνη να είναι επιφυλακτικός απέναντι σε κάθε είδους βεβαιότητα. «Ποτέ δεν ξεκινώ κάτι έχοντας εκ των προτέρων μια διαμορφωμένη ιδέα. Το εργαστήριό μου είναι ο δικός μου μικρός κόσμος, όπου το πολιτικό και ιστορικό πλαίσιο έρχεται δεύτερο».

Τέχνη σε δύσκολους καιρούς-1
Σάμι Μπαλότζι, «Fragments of Interlaced Dialogues», 2017. [Σάμι Μπαλτόζι/ Ιμάν Φαρές/ Pauwels]

Από την άλλη μεριά, ο 45χρονος Σάμι Μπαλότζι, φωτογράφος και γλύπτης, αναφέρεται στα βιώματά του από τη χώρα όπου μεγάλωσε –τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό– μια μεταβατική πολιτική κατάσταση που σήμανε το τέλος μιας μακράς περιόδου αποικιοκρατίας, και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Ο Μπαλότζι πήρε μέρος στο πρόγραμμα της Rolex ως προστατευόμενος και μέντοράς του ήταν ο Ισλανδός Ολαφουρ Ελίασον. Ζώντας πλέον στις Βρυξέλλες, δουλεύει με υλικό τον χαλκό, «ισχυρό μάρτυρα της εμπειρίας των ανθρώπων του τόπου μου», εξηγεί.

Ομαδική έκθεση

«Το εργαστήριό μου είναι ο δικός μου μικρός κόσμος, όπου το πολιτικό και ιστορικό πλαίσιο έρχεται δεύτερο», λέει ο Ουίλιαμ Κέντριτζ.

Στον τρίτο όροφο του ΕΜΣΤ, στα Project Rooms 1- 2 όπου φιλοξενείται η ομαδική έκθεση σύγχρονης τέχνης του φεστιβάλ, ο Μπαλότζι παρουσιάζει δύο έργα που εστιάζονται στις πολιτικές, θρησκευτικές και εμπορικές συναλλαγές που έλαβαν χώρα ανάμεσα στο βασίλειο του Κονγκό, της Πορτογαλίας και στο Βατικανό από τον 16ο αιώνα και μετά. Εχει φέρει στην Αθήνα μία από τις χάλκινες πλάκες που κατασκευάστηκαν από κονγκολέζικα μαξιλάρια φτιαγμένα από ίνες ράφιας.

Επτά ακόμη καλλιτέχνες της νεότερης γενιάς από όλο τον κόσμο, «μαθητές» σημαντικών εικαστικών δασκάλων, εκθέτουν τη δουλειά τους σε αυτούς τους δύο χώρους του ΕΜΣΤ. Προέρχονται από τη Γερμανία, την Ουρουγουάη, την Ιαπωνία, τη Νότια Αφρική, την Κολομβία, και το Βιετνάμ, και είχαν μέντορες τον Ντέιβιντ Χόκνεϊ, τον Τζον Μπαλτεσάρι, τη Ρεμπέκα Χορν, τον Ανις Καπούρ και την Τζόαν Τζόνας. Τα έργα αποτελούν πειραματισμούς με τα εκφραστικά μέσα που διαμόρφωσαν τη εικαστική γλώσσα κάθε καλλιτέχνη – ζωγραφική, κολάζ, κατασκευές.

Τέχνη σε δύσκολους καιρούς-2
Ματέο Λόπεζ, «Circulo De Pala- bras», 2022–2023 (λεπτομέρεια). [Ματέο Λόπεζ]

Αναφέρουμε ξεχωριστά το εξαιρετικό τρίπτυχο βίντεο της Τάο Νγκγιέν Φαν με τίτλο «Σιωπηλό σιτάρι», που υφαίνει με λυρισμό αλλά καθαρό εικαστικό βλέμμα προφορικές μαρτυρίες από τον λιμό που έπληξε τη χώρα μεταπολεμικά, με μαγικά στοιχεία δανεισμένα από βιετναμέζικες λαϊκές παραδόσεις και χρονικά.

Η έκθεση διαρκεί έως τις 4 Ιουνίου.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή