«Πιστεύω ότι οι άνθρωποι χορεύουν για να μπορούν να επικοινωνούν μέσω των αισθήσεων και όχι μέσω του νοήματος», απαντά ο Κριστιάν Ριζό όταν τον ρωτώ γιατί, κατά τη γνώμη του, χορεύουμε.
Γεννημένος στις Κάννες το 1965, έκανε τα πρώτα του βήματα ως καλλιτέχνης στην Τουλούζη, όπου ξεκίνησε ένα ροκ συγκρότημα και δημιούργησε μια σειρά ρούχων, πριν σπουδάσει εικαστικές τέχνες. Μια ακολουθία από συμπτώσεις τον έφερε στη σκηνή.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 ξεκίνησε εμφανίσεις δίπλα σε σύγχρονους χορογράφους, συχνά αναλαμβάνοντας και τη μουσική ή ενδυματολογική επιμέλεια των παραστάσεων, και μερικά χρόνια αργότερα άρχισε να δημιουργεί δικές του παραγωγές. Στα 58 του χρόνια πλέον, χορογράφος, εικαστικός ή επιμελητής, υλοποιεί τα καλλιτεχνικά του οράματα και ταξιδεύει στον κόσμο, ενώ παράλληλα ανέλαβε τη διεύθυνση του Διεθνούς Χορογραφικού Ινστιτούτου στο Μονπελιέ. Μια από τις πρόσφατες δουλειές του, το «En son lieu» (Στον χώρο του), παρουσιάζεται το πρώτο Σαββατοκύριακο του 29ου Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας (15-16/7), και με αυτή την αφορμή κάνουμε τη συνέντευξη.
«Το έργο ξεκίνησε από δύο επιθυμίες», εξηγεί ο Ριζό. «Η πρώτη ήταν ότι ήθελα να κάνω ένα σόλο για τον χορευτή Νικολά Φαγιόλ σεβόμενος την εξαιρετική πρακτική του στο break dancing. Γενικά θεωρούμε αυτόν τον χορό ως έναν “αστικό χορό”. Γνωρίζοντας όμως ότι ο Νικολά έζησε για πολύ καιρό και συνεχίζει να ζει στην ύπαιθρο, ήθελα να φέρω το break dance σε επαφή με τη φύση απομακρύνοντάς το από τις πόλεις. H δεύτερη επιθυμία ήταν να το “ξεκολλήσω” από τα θεαματικά στοιχεία μιας δημόσιας επίδειξης και να του προσφέρω έναν οικείο χώρο».
Ο Νικολά Φαγιόλ ανακάλυψε τον χορό χιπ χοπ το 2003 και είναι αυτοδίδακτος στην τεχνική του break dance. Το 2006 εντάχθηκε στο International School of Jazz Dance στο Παρίσι, όπου εκπαιδεύτηκε σε ακαδημαϊκές τεχνικές για τρία χρόνια. Συνήθως η δουλειά του παρουσιάζεται σε εξωτερικούς χώρους, σε ανώμαλο έδαφος, με φυσικούς ήχους. Επιστρέφοντας τώρα στο μαύρο κουτί του στούντιο, η σχέση ανάμεσα στο μέσα και στο έξω, ανάμεσα στην εμπειρία και στη μνήμη, ξεκαθαρίζει τους όρους ενός διαλόγου που διεξάγεται σε δίπολα. Η αφήγηση προκύπτει αποσπασματικά ακόμη κι από μια κάμψη του σώματος.
Ηθελα να κάνω ένα σόλο για τον Νικολά Φαγιόλ σεβόμενος την εξαιρετική πρακτική του, λέει ο χορογράφος Κριστιάν Ριζό στην «Κ».
Αν και ξεκίνησε από τη μουσική, ο Ριζό δεν «μεταφράζει» ποτέ τον ήχο σε κίνηση ή το αντίστροφο. «Για εμένα πρόκειται για δύο οντότητες που έχουν τη δική τους αυτονομία, συνεπώς διατηρούν μια διαλογική σχέση», εξηγεί.
«Η δουλειά μου βρισκόταν ανέκαθεν στο σταυροδρόμι πολλών πρακτικών», σχολιάζει όταν τον ρωτώ πώς επιλέγει, ως διεπιστημονικός καλλιτέχνης, το μέσο που κάθε φορά θα εκφράσει καλύτερα μια ιδέα του. «Παραδόξως δεν ψάχνω πραγματικά για την ιδιαιτερότητα κάθε εκφραστικού μέσου», προσθέτει. «Τα αφήνω να έρθουν σε εμένα. Παράλληλα, καθώς εργάζομαι ουσιαστικά στην περιοχή ανάμεσα σε κάθε εκφραστικό μέσο, παρατηρώ τον κενό χώρο που δημιουργείται. Τελικά, μάλλον ερευνώ τα ίδια τα μέσα για να μάθω ποια κομμάτια τους εμπεριέχουν ήδη στοιχεία της δημιουργίας μου και ποια συσχετίζονται με την εμπειρία μου από τον κόσμο τη στιγμή που δημιουργώ».
Και αν έπρεπε να εξηγήσει στους θεατές τού «En son lieu» μόνο ένα πράγμα για την παράσταση, τι θα τους έλεγε;
«Θα έλεγα ότι πρέπει να ξέρουν πώς να αφιερώνουν χρόνο για να φτιάξουν τον δικό τους χώρο, ώστε να επιτρέψουν μια ποιητική σχέση μαζί του, και να προσφέρουν στον εαυτό τους μια ειρηνική προβολή στον κόσμο».
Η παράσταση πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος – Υπηρεσία Συνεργασίας και Πολιτιστικής Δράσης της Πρεσβείας της Γαλλίας στην Ελλάδα.
