Το πιο πρόσφατο περιστατικό αφορά την ντίβα Αννα Νετρέμπκο και τη μήνυση που υπέβαλε ενάντια στη Metropolitan Opera της Νέας Υόρκης (Μet) ζητώντας υψηλή αποζημίωση για δυσφήμηση, παραβίαση συμβολαίου και άλλες παραβάσεις. Ωστόσο, το συγκεκριμένο επεισόδιο αποτελεί το αποκορύφωμα μακράς διαφωνίας ανάμεσα στη Ρωσίδα υψίφωνο και στον διευθυντή της Μet, Πίτερ Γκελμπ. Και είναι μία μόνον από τις ενδείξεις μιας πολυδιάστατης κρίσης που σοβεί εδώ και καιρό στον κόσμο του λυρικού θεάτρου.
Λίγο πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας, τα συνήθως γαλήνια νερά της όπερας τάραξαν σοβαρά σκάνδαλα σεξουαλικής παρενόχλησης. Οι αποκαλύψεις που ήρθαν στο φως στο πλαίσιο του κινήματος #ΜeToo οδήγησαν σε δίκες και η φήμη σημαντικών καλλιτεχνικών ονομάτων αμαυρώθηκε, όπως συνέβη με τον Ιταλό μαέστρο Ντανιέλε Γκάτι, ο οποίος απολύθηκε από τη Βασιλική Ορχήστρα του Αμστερνταμ.
Σε ανάλογη υπόθεση εμπλέκεται τώρα ο γνωστός Αμερικανός κόντρα τενόρος Ντέιβιντ Ντάνιελς, που ομολόγησε προχθές την ενοχή του για σεξουαλική επίθεση σε νεαρό τραγουδιστή με τον οποίο συνεργάστηκε το 2010.
Πέρα όμως από τα ροζ σκάνδαλα, είναι και η πολιτική που προκαλεί ισχυρές αναταράξεις στη διεθνή οπερατική σκηνή. Η Νετρέμπκο απολύθηκε από τη Metropolitan Opera στις 3 Μαρτίου 2022 μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Σύμφωνα με τον διευθυντή της, Πίτερ Γκελμπ, η απόφαση της Μet προκλήθηκε από την άρνηση της τραγουδίστριας να καταδικάσει τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Η σοπράνο στη συνέχεια κατήγγειλε τον πόλεμο τρεις φορές και σταδιακά έχει ανακτήσει πολλές από τις προγραμματισμένες εμφανίσεις της, που «πάγωσαν» μετά την αποπομπή της από την Οπερα της Νέας Υόρκης.Πρόσφατα άνοιξε την 100ή επετειακή σεζόν της ιταλικής Αρένας της Βερόνας, έχει προγραμματιστεί να εμφανιστεί αυτή τη σεζόν στο Βερολίνο, στη Βιέννη, στη Σκάλα του Μιλάνου και στην Οπερα του Παρισιού. Πλέον η Νετρέμπκο ισχυρίζεται πως ο Γκελμπ ενορχηστρώνει μια δυσφημιστική σταυροφορία εναντίον της και κατέθεσε μήνυση στο Περιφερειακό Δικαστήριο των ΗΠΑ στο Μανχάταν, ζητώντας τουλάχιστον 360.000 δολάρια σε «αποζημίωση για απώλεια απόδοσης και έξοδα πρόβας». Ισχυρίστηκε επίσης ότι το ίδρυμα της προκάλεσε «σοβαρή ψυχική οδύνη και συναισθηματική δυσφορία». Από την πλευρά της, η όπερα θεωρεί αβάσιμη τη μήνυση και το δικαστήριο θα δείξει ποιος έχει δίκιο.
Υποχρεωτική συνταξιοδότηση
Η Νετρέμπκο ισχυρίζεται ότι ο Γκελμπ ενορχηστρώνει μια δυσφημιστική σταυροφορία εναντίον της και κατέθεσε μήνυση εναντίον της Μet.
Στη Ευρώπη τώρα, η συντηρητική, εθνικιστική πολιτική της κυβέρνησης Μελόνι, που οδήγησε σε διπλωματική κρίση μεταξύ Παρισιού και Ρώμης, έχει ήδη μια παράπλευρη απώλεια: τον Γάλλο διευθυντή της Οπερας της Νάπολης, Στεφάν Λισνέρ. Ο πρώην επικεφαλής της Εθνικής Οπερας του Παρισιού βρίσκεται στο στόχαστρο ενός διατάγματος που εγκρίθηκε την άνοιξη από το υπουργικό συμβούλιο της Ιταλίας, το οποίο ορίζει την ηλικία συνταξιοδότησης για τους ξένους σκηνοθέτες όπερας τα 70 χρόνια, ηλικία που θα έχει ο Λισνέρ τον Ιανουάριο.
Αυτή η απόφαση θα μπορούσε επίσης να επηρεάσει έναν άλλο Γάλλο, τον διευθυντή της Σκάλας του Μιλάνου, Ντομινίκ Μεγιέρ, ο οποίος είναι 68 ετών και θα μπορούσε να αναγκαστεί να εγκαταλείψει τη θέση του σε 18 μήνες. Με την απομάκρυνση του Λισνέρ από το Τεάτρο Σαν Κάρλο, η κυβέρνηση ουσιαστικά ανοίγει τον δρόμο για την αντικατάστασή του από τον σημερινό διευθύνοντα σύμβουλο της RAI, Κάρλο Φουόρτες, ο οποίος είναι ιδεολογικός σύμμαχος της Μελόνι.
Προβλήματα αντιμετωπίζει πάντως και το Μπαϊρόιτ, το αγαπημένο φεστιβάλ όπερας της Γερμανίας, σύμβολο εθνικής υπερηφάνειας για τη χώρα και περίφημος προορισμός για τους φιλόμουσους παγκοσμίως. Στο φεστιβάλ που ιδρύθηκε από τον Ρίχαρντ Βάγκνερ το 1876, οι πωλήσεις των εισιτηρίων φέτος ήταν υποτονικές – μόνο δύο στις οκτώ παραγωγές της σεζόν ήταν sold out, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε πριν από μερικά χρόνια όταν υπήρχαν λίστες αναμονής αρκετών ετών.
Επίσης στο εσωτερικό του θεσμού συνεχίζονται οι αντιπαραθέσεις σχετικά με τα όρια που θα έχουν οι καλλιτεχνικές καινοτομίες με αφορμή και τη νέα παραγωγή του «Πάρσιφαλ», σε σκηνοθεσία του Αμερικανού Τζέι Σάιμπ, ο οποίος ενσωμάτωσε στην παράσταση στοιχεία επαυξημένης πραγματικότητας με τη χρήση γυαλιών 3D.
Tέλος, πρέπει να προσθέσουμε στα πρόσφατα πλήγματα που υπέστη η όπερα, τη σειρά των ακυρώσεων του 54χρονου «βασιλιά των τενόρων», Γιόνας Κάουφμαν. Στην αρχή του καλοκαιριού, ύστερα από μερικές εμφανίσεις, ο Κάουφμαν αποσύρθηκε από την παραγωγή του «Βέρθερου» στη Βασιλική Οπερα του Λονδίνου λόγω ασθενείας. Στη συνέχεια ακύρωσε τις εμφανίσεις του στο Παρίσι και στο φεστιβάλ της Εξ- Αν-Προβάνς. Ο τενόρος έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Εδώ και αρκετούς μήνες, παλεύω με τον βήχα και την υπερβολική βλέννα κατά τη διάρκεια των παραστάσεών μου. Την περασμένη εβδομάδα, διαγνώστηκα με βαριά, επίμονη λοίμωξη και παίρνω ισχυρά αντιβιοτικά με τις ανάλογες παρενέργειες. Ως εκ τούτου, δυστυχώς, δεν είναι δυνατό να τραγουδήσω καθ’ όλη τη διάρκεια της θεραπείας».