Ταχυδρομικά δελτάρια, τεκμήρια φιλίας στην Αθήνα

Ταχυδρομικά δελτάρια, τεκμήρια φιλίας στην Αθήνα

Η οδός Κυκλοβόρου, από το όνομα του ποταμού από τα Τουρκοβούνια προς την Κυψέλη και την Πλατεία Βάθη, ήταν η παλιά ονομασία της οδού Μάρνη απέναντι από το Μουσείο

2' 50" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η οδός Κυκλοβόρου, από το όνομα του ποταμού από τα Τουρκοβούνια προς την Κυψέλη και την Πλατεία Βάθη, ήταν η παλιά ονομασία της οδού Μάρνη απέναντι από το Μουσείο. Στη διεύθυνση υπήρχε η ένδειξη πως η οδός βρίσκεται παραπλεύρως του θεάτρου Αθήναιον ή έναντι του Μουσείου, εκεί όπου είχε το σπίτι του γύρω στα 1905 ο παραλήπτης των καρτ ποστάλ που πουλήθηκαν στο Διαδίκτυο, έναν αιώνα και πλέον μετά. Ο ίδιος παραλήπτης κατοικούσε λίγο πριν στην οδό Ζαΐμη, εκεί γύρω στο Μουσείο πάλι, και μπορούμε να φανταστούμε τα κατεδαφισμένα πλέον σπίτια στα οποία έφθανε ο ταχυδρόμος και παρέδιδε τα ταχυδρομικά δελτάρια της μπελ επόκ.

Μια ιδιαίτερη κατηγορία ανάγνωσης της ιστορίας των ηθών, της αισθητικής και των νοοτροπιών στην Αθήνα, για όλη την περίοδο 1898-1930 (όσο διήρκεσε λίγο-πολύ η παγκόσμια μανία της συλλογής και της αποστολής καρτ ποστάλ), είναι η ανίχνευση των άυλων δικτύων της αλληλογραφίας. Ο γραφικός χαρακτήρας, η ποιότητα του μελανιού, το εύρος της αλληλογραφίας με ομογενείς ή με φίλους συλλέκτες σε άλλα μέρη της Γης φανερώνουν όλα αυτά το αστικό επίπεδο της ζωής. Και να που αυτές οι κάρτες από την αλληλογραφία και τη συλλογή του Στυλιανού Αίσωπου, κατοίκου οδού Ζαΐμη και οδού Κυκλοβόρου, φέρνουν στον νου άλλες συλλογές Ελλήνων αστών στα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα, όπως των θυγατέρων της οικογενείας Βάτη, που έμενε στην οδό Χέυδεν, ή άλλων ανδρών και γυναικών που τα χρόνια κυρίως ανάμεσα στο 1900 και το 1920 έχτιζαν φιλίες μέσω ανταλλαγής καρτ ποστάλ με άλλους συλλέκτες σε άλλες χώρες κυρίως με χρήση της γαλλικής γλώσσας. Πολλές ήταν οι ανταλλαγές και στην ελληνική γλώσσα με φίλους σε διάφορες πόλεις ή με ομογενείς στην Κωνσταντινούπολη ή την Αίγυπτο.

Οι ξεχασμένες αυτές αλληλογραφίες έχουν συχνά σκορπίσει, διαμελιστεί ή χαθεί από καταστροφές, άγνοια και αδιαφορία. Ηταν τέτοιος ο αριθμός των καρτών που ανταλλάσσονταν διεθνώς γύρω στο 1908-1912, π.χ., που μόνο στο Λονδίνο ο αριθμός των δελταρίων ετησίως που περνούσε από το ταχυδρομείο έφθανε τις μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια, με πέρασμα του ταχυδρόμου τρεις φορές ημερησίως (οι κάρτες είχαν και χρήση κλεισίματος ραντεβού, έφεραν κωδικοποιημένα μηνύματα, προσκλητήρια και ευχές). Παρά τη μεσολάβηση των δύο Παγκοσμίων Πολέμων και την καταστροφή αναρίθμητων κτιρίων στην Ευρώπη, έχουν διασωθεί χιλιάδες τεκμήρια. Στην Αθήνα, μέρος και αυτή του διεθνούς δικτύου φιλίας της μπελ επόκ, πολλοί νέοι, κυρίως Αθηναίοι και νέες Αθηναίες, διαφήμιζαν τις ομορφιές της Ελλάδας και συνέλεγαν τοπία, ηθοποιούς, μνημεία και ζωγραφιές.

Η ανθρωπογεωγραφία της αλληλογραφίας γίνεται ένας τρόπος κατανόησης της πόλης. Η αλληλογραφία με αυτή τη μορφή ήταν μια αστική συνήθεια, προϋπέθετε λίγο παραπάνω ελεύθερο χρόνο, λίγο περισσότερα χρήματα για αγορά δελταρίων, γραφικής ύλης και γραμματοσήμων, λίγη παραπάνω έκθεση στο τι συνέβαινε στον κόσμο. Στα μεγάλα βιβλιοπωλεία της Αθήνας, όπως στου Ελευθερουδάκη, μπορούσε να βρει κανείς κάρτες εισαγωγής (κυρίως γαλλικές και ιταλικές) και τις κάρτες που τύπωνε το ιστορικό βιβλιοπωλείο σαν ένα αρχείο πατριδογνωσίας. Δελτάρια τύπωνε και ο Πάλλης και Κοτζιάς και πάρα πολλοί ακόμη εκδότες και φωτογράφοι στην Αθήνα και σε όλες τις ελληνικές πόλεις. Ενα πυκνότατο άυλο δίκτυο απλωνόταν σε όλο τον κόσμο, με έναν τρόπο διαφορετικό από τον σημερινό, αλλά με πολλές ομοιότητες.

Αυτά τα διάσπαρτα τεκμήρια φέρουν ακόμη το χάραγμα της πένας στο χαρτί και τα κολλημένα γραμματόσημα με τη σφραγίδα του ταχυδρομείου. Αυτή η κουλτούρα γραφής, εικόνας και επικοινωνίας ανοίγει στις μέρες μας έναν νέο τρόπο κατανόησης των δικτύων που όσο μεγάλωνε η Αθήνα τόσο πιο πυκνά γίνονταν… Οσα γράφτηκαν στις παλιές κάρτες από την οδό Κυκλοβόρου δείχνουν τις αφανείς διαδρομές στον χάρτη της πόλης.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή
MHT