Υπάρχει μια ωραία οπτική γωνία προς τον τρούλο του Αγίου Παντελεήμονος Αχαρνών αν κατηφορίσετε την οδό Μαγνησίας. Ο τρούλος με την πράσινη επικάλυψη του χαλκού δεσπόζει μέσα στα κτίρια σαν ένα υπερωκεάνιο, υπάρχει μια αίσθηση αστικής πυκνότητας. Αριστερά και δεξιά του δρόμου, στη σειρά τα παλιά διώροφα σπίτια και οι γερασμένες πολυκατοικίες. Βρισκόμαστε μέσα στα κανάλια της Αθήνας.
Η οδός Μαγνησίας αρχίζει από την 3ης Σεπτεμβρίου, σε ένα, άλλοτε, πολύ αρχοντικό σημείο (μάρτυρες, οι προσόψεις των κτιρίων) και συνεχίζει ώς την Αχαρνών και τον Αγιο Παντελεήμονα. Την τέμνουν η Καλύμνου, η Αριστοτέλους και η Φυλής. Ανάμεσα στη Μαγνησίας και στην Πιπίνου, θα δείτε και τη μικρή οδό Ζολιώτη. Είναι, δηλαδή, η οδός Μαγνησίας ένας δρόμος σχετικά μικρός αλλά ιδιαίτερα ενδεικτικός ενός τρόπου ζωής, κάποτε και τώρα. Ανάμεσα στα σπίτια, τα διαμερίσματα, τα ερείπια, στη μία κατεδάφιση και στους οίκους ανοχής, στέκει εκεί και το θέατρο Βικτώρια. Μερικοί θα το έχετε επισκεφθεί.
Αλλά η οδός Μαγνησίας είναι ένας κόσμος ολόκληρος. Λίγα μόνο λεπτά αρκούν για να αποκαλυφθεί το ταπεινό μεγαλείο της, οι σκονισμένες περγαμηνές ενός δρόμου συνυφασμένου με την αθηναϊκή αστικότητα. Θα ήθελα –θεωρητικά και με άλμα στον χρόνο– να έχω δίπλα μου έναν πρώην κάτοικο της οδού Μαγνησίας, που θα είχε ζήσει την καθημερινότητα του δρόμου το 1930 ή το 1950. Και μαζί, θα ήθελα να έχω έναν 25χρονο γεννημένο στο μέλλον, σε μια κατάλυση των δεσμών του χρόνου, έτσι ώστε να διασταυρώσουμε τα βλέμματα και τις προσδοκίες μας. Η οδός Μαγνησίας προσφέρεται για τέτοιου είδους προβολές της φαντασίας.
Εχουν διασωθεί αρκετά παλιά σπίτια. Μέτρησα 11 διώροφα σπίτια, νεοκλασικά και εκλεκτικιστικά, κάποια αποκατεστημένα, τα περισσότερα ερείπια. Είδα ένα ισόγειο νεοκλασικό, διά παντός βεβηλωμένο, δίπλα σε ένα χέρσο οικόπεδο που προέκυψε από μια άδοξη κατεδάφιση του διώροφου που υπήρχε στον αριθμό 23.
Αν υψώσετε το βλέμμα, θα δείτε επάνω δεξιά ένα γύψινο μενταγιόν, θραύσμα από την πρόσοψη που χάθηκε. Λίγο πιο πέρα, στον αριθμό 13, σταματήστε να διακρίνετε μια θηλυκή μορφή, μια μάσκα αρ νουβό, στο υπέρθυρο μιας κατοικίας του 1920, περίπου. Τα παλιά σπίτια της οδού Μαγνησίας δείχνουν ένα μεσοαστικό επίπεδο, που θα ήταν γενικευμένο ανάμεσα στο 1915 και το 1925, όταν θα χτίστηκαν τα περισσότερα από τα σπίτια αυτά. Και παρόμοια θα ήταν και όσα χάθηκαν, μαζικά ανάμεσα στο 1957 και στο 1963.
Στην οδό Μαγνησίας, μέτρησα 17 μεταπολεμικές πολυκατοικίες. Μία είναι χτισμένη ίσως γύρω στο 1980, δύο πολυκατοικίες χτισμένες περίπου τη διετία 1968-1970 και μία ακόμη γύρω στο 1965. Οι υπόλοιπες χτίστηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1950-αρχές ’60. Ολες μαζικά. Και σκέφτομαι την κοσμογονία που θα ζούσε η οδός Μαγνησίας (όπως και οι περισσότεροι δρόμοι στις παλιές συνοικίες).
Μπροστά από αυτές τις κάποτε νέες και νυν θαμπές πολυκατοικίες μιας Αθήνας που κύλησε πίσω στον χρόνο, διέκρινα μια άτεχνη κοκεταρία σε κάποιες εισόδους, με γαλάζιες εξώθυρες και φιλέτα λευκού μαρμάρου. Υπήρχε μια διάθεση συνοικιακής επισημότητας…
Αλλά τα ερείπια της οδού Μαγνησίας τρυπώνουν στο μυαλό σου και κατοικούν εκεί ως εικόνες που απλώνονται και φυτοζωούν. Σταθείτε απέναντι στα ερειπωμένα διώροφα στους αριθμούς 32 και 30 και δείτε σε μικρογραφία την αστική ζωή της Αθήνας πριν από 100 και πλέον χρόνια. Στη γωνία, που είναι η πεζοδρομημένη οδός Ζολιώτη, δείτε το ανάπτυγμα του γωνιακού σπιτιού. Η Αθήνα εισβάλλει στις αισθήσεις.
Κοντά σε όλα αυτά, υπάρχουν και τέσσερα μικρής κλίμακας σπίτια του προπολεμικού μοντερνισμού, δύο από αυτά είναι του ΚΕΘΕΑ. Στον αριθμό 27 υπάρχει ωραίο αρ ντεκό θύρωμα.