Η ζέστη είναι πηχτή. Τα κόκαλα πονάνε. Η μητέρα πάλι θα αποκοιμηθεί μπροστά από την τηλεόραση. Την επομένη θα σύρει το κορμί της στο γηροκομείο όπου εργάζεται. Στο σπίτι μέσα νιώθει περιορισμένη, να βγει απ’ το δωματιάκι της να δει τι; Την κόρη της και την κοπέλα της; «Αυτό το κορίτσι»; Το κορίτσι δεν κατονομάζεται. Η μάνα δεν θέλει να χρησιμοποιήσει λέξεις που κατά βάθος φοβάται.
«Στις μέρες μας όλα τα επαγγέλματα έχουν αλλοιωθεί κι έχουν διαφθαρεί. Εχουν χάσει προ πολλού το ρόλο τους να ενσταλάζουν ικανοποίηση και περηφάνια». Ετσι λέει η μητέρα, φροντίστρια σε γηροκομείο-πάρκινγκ ανθρώπων που πέφτουν στα αζήτητα. Οταν το μυαλό τους σταματά, κανείς δεν νοιάζεται πραγματικά γι αυτούς. Τότε είναι η ώρα που τους πετάνε για τα καλά. Όμως, η μάνα της αφήγησης, σχεδόν γριά πια κι η ίδια, θεωρεί τη δουλειά της κάποιου είδους τιμή. Η δουλειά που κάνεις λέει πράγματα για το ποιος είσαι. Δεν καταλαβαίνει πώς κάποιοι αφήνουν την ψυχή τους στον προθάλαμο του γηροκομείου. Αυτή μιλάει με την ασθενή της κι ας πρέπει να πει το ίδιο κάθε μέρα, γιατί το κεφάλι της ασθενούς δεν έχει πάτο, οι πληροφορίες είναι γλιστερές σκιές.
Κατάκοπη γυρίζει σπίτι. Εκεί πάλι αυτές. Σιχαίνεται που η κόρη της κοιμάται μ’ αυτό το κορίτσι. Τι ακριβώς κάνουν εκεί πέρα αφού δεν μπορούν να τεκνοποιήσουν; Ομως, είναι κι αυτό άλλο ένα απ’ τα χαστούκια της ζωής, αυτό το ζευγάρωμα. Η ζωή είναι σκληρή. Η φροντίστρια δεν έχει αυταπάτες- όλη μέρα τρίβει πλάτες γερόντων μ’ εξάνθημα και αλλάζει πάνες.
«Αυτό το κορίτσι» και η κόρη της μένουν μαζί της για τις εγγυήσεις, τα ενοίκια, το κόστος διαβίωσης. Η μαμά δέχεται να μοιραστούν τα έξοδα, αλλά δεν τολμάει να πει τι είναι αυτά τα παιδιά. Σαν «θηρίο στη γωνία» παραφυλάει να μην τη βρουν τα σκάγια των λέξεων που θα περιέγραφαν πραγματικά αυτό που νιώθει το παιδί της για το άλλο κορίτσι. Ερωτα.
Δεν ξέρει η κόρη της ότι οι κοινωνικοί αγώνες δεν οδηγούν πουθενά, παρά μόνον σε μια πηχτή μοναξιά, σ’ ένα παρκάρισμα σε κάποιο ίδρυμα; Χωρίς οικογένεια, αυτή θα είναι η μοίρα της. Δεν βλέπει ότι αυτό που έχει μ’ αυτό το κορίτσι δεν είναι οικογένεια;
Το βιβλίο «η κόρη μου» της Κορεάτισσας Kim Hye Jin (μετάφραση Αμαλία Τζιώτη, εκδόσεις Ικαρος) ξεδιπλώνει σε χαμηλούς τόνους την πολυπλοκότητα των σχέσεων μαμάς-κόρης, αλλά και το βάρος της μοναξιάς μέσω της σχέσης της σχεδόν γριάς μητέρας με την υπέργηρη ασθενή της.
Με φόντο την κατάρρευση της παροχής φροντίδας στο γηροκομείο (γίνονται περικοπές, τους πιέζουν να κάνουν οικονομία στις πάνες και τα μωρομάντηλα) και την κατάρρευση των οικονομικών της κόρης (δανείζεται λεφτά που δεν μπορεί να επιστρέψει, γυρίζει στο μητρικό σπίτι μαζί με την κοπέλα της), το βιβλίο δίνει τον λόγο στη μητέρα-πάροχο φροντίδας. Η μητέρα δεν μιλάει συχνά, άλλωστε υπάρχουν λέξεις που φοβάται να χρησιμοποιήσει. Στην κόρη της να τα πει; Σε άλλους; Διδάσκεται να σιωπά και να τρίβει πλάτες, να σηκώνει ξεβιδωμένα σώματα («κοιτάξτε γύρω σας. Η ζωή είναι αηδιαστικά μακριά»), να ξύνει επιφάνειες, να πνίγει στο υγρό καθαρισμού όλα όσα βρωμάνε. Ολες οι σκέψεις της κολυμπούν στη σύγχυση, είναι αντιφατικές, μπερδεμένες, ένα βουβό κύμα συναισθημάτων που χτυπάει τα εσωτερικά τοιχώματα του νου, ενώ, ταυτόχρονα, απ’ έξω η καθημερινότητα τρίζει και πέφτει πάνω της σαν δηλητηριώδης βροχή.
Κάθε μέρα ένα κομμάτι της γκρεμίζεται, λιώνει κάτω από απογοητεύσεις και δυσκολίες που ξεκινάνε από την έλλειψη σε μαντηλάκια καθαρισμού και φτάνουν μέχρι τη συντριπτική κούραση, τον πόνο στα κόκαλα, την απάνθρωπη εξάντληση από μια δουλειά σκληρής σωματικής εργασίας. Ομως, κάθε μέρα η μητέρα σκέφτεται πόσο κοντά στη ζωή είναι όλ’ αυτά. Νιώθει ζωντανή μέσα στην κακουχία. Ερμαιο των ακατέργαστων ιδεών της περιλαμβάνει σ’ αυτήν την κακουχία και το κορίτσι της κόρης της. Το σκέτο γεγονός της ύπαρξής του.
Γιατί η κόρη και η κοπέλα της παλεύουν για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, ενώ υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που πεθαίνουν μόνοι; Η σκληρότητα της μαμάς έρχεται από ένα σημείο οργανικής σύνδεσης με την κόρη, τη νιώθει, ακόμη κι όταν θα ήθελε να την αγνοεί. «Καθώς μιλάει, η ένταση στο πρόσωπο της κόρης μου χάνεται για λίγο. Μάλλον σκέφτεται εκείνο το κορίτσι και φαντάζεται τι κάνει αυτή τη στιγμή. Ισως τσιγαρίζει, ψήνει ή τηγανίζει κάτι».
Ο λόγος της, ανοιχτά ομοφοβικός, έχει μέσα την πιο βαθιά αγάπη πλάι στη σκληρότητα. Μάνα και κόρη τσακίζονται, αγαπιούνται, τρώγονται, βαρυγκομούν και αφήνουν το κορίτσι να τις φροντίσει. Μερικές φορές η μητέρα είναι υπερβολικά κουρασμένη για ν’ αρνηθεί το φαγητό της κοπέλας της κόρης της.
Αυτές τις μέρες οι εκδότες έχουν απλώσει την πραμάτεια τους στο Πεδίον του Αρεως. Σε μεγάλο βαθμό αυτή είναι μυθιστορήματα. Γιατί να μπλέξει κανείς μ’ ένα τέτοιο εγχείρημα και να ξεκινήσει το φθινόπωρό του με την παχιά ανάγνωση, με μυθιστορήματα;
Η συγγραφέας, που στο σημείωμα του βιβλίου «η κόρη μου» δηλώνει ταπεινά πως αμφιβάλλει αν μπορεί να κατανοήσει τους άλλους, μάς θυμίζει με το έργο της γιατί διαβάζουμε μυθιστορήματα. Μεταξύ άλλων, μήπως και καταλάβουμε. Ψάχνουμε να πιάσουμε την ανθρώπινη συμπεριφορά από κάπου και να βγάλουμε συμπεράσματα. Αυτή είναι περίπλοκη, αντιφατική, πολυσχιδής και ως τέτοια κεντρικό ζήτημα του καλού μυθιστορήματος, σε αντίθεση, για παράδειγμα, με τη σύγχρονη κουλτούρα της αυτοβοήθειας-pop ψυχολογίας όπου οι άλλοι άνθρωποι είναι σαν να έχουν σβήσει απ’ τον χάρτη και το μόνο που μένει είναι ο δρόμος προς την «ηρεμία» σε πέντε απλά βήματα.
Μυθιστορήματα όπως αυτό που έγραψε η Kim Hye Jin (γεννημένη στο Ντέγκου της Νότιας Κορέας το 1983) τιμούν την προσπάθεια να καταλάβεις πραγματικά τον εαυτό σου και τους γύρω σου. Καταπιάνονται μ’ αυτά τα κλειστά σύμπαντα, τους άλλους ανθρώπους, κι ανοίγουν χαραμάδες εκεί που οι άλλες μέθοδοι γνώσης του κόσμου συνήθως υποχωρούν.