Στις 10 Σεπτεμβρίου του 1969 στο νούμερο 3 της Σάβιλ Ρόου του Λονδίνου γραφόταν η αρχή του τέλους ενός μύθου.
Την ημέρα εκείνη οι από καιρό εντάσεις μετουσιώθηκαν σε μια προαναγγελθείσα έκρηξη μεταξύ των Τζον, Πολ και Τζορτζ, με μάρτυρες δύο ανθρώπους του στενού τους κύκλου, τον Μαλ Εβανς και τον Νιλ Ασπιναλ.
«Αν κοιτάξεις πίσω στα άλμπουμ των Μπιτλς, τα καλά ή τα άσχημα ή ό,τι άλλο τα θεωρείς, θα δεις πως τις περισσότερες φορές, αν κάποιος έχει περισσότερο χρόνο, αυτός είσαι εσύ! Και αυτό γιατί το μεθόδευσες», είπε ο Τζον Λένον κατηγορώντας τον Πολ Μακάρτνεϊ για μεγαλομανία.
Ως ο κύριος αποδέκτης των βιτριολικών κατηγοριών του μουσικού του άλλου μισού, ο Πολ διαμαρτυρήθηκε: «Προσπάθησα να αφήσω χώρο στα άλμπουμ για τα τραγούδια του Τζον, αλλά διαπίστωσα πως δεν είχε γράψει κανένα».
Με ένα νέο άλμπουμ πρακτικά εκτός συζήτησης, ο Τζον πρότεινε ένα χριστουγεννιάτικο σινγκλ. Αλλά, καθώς η ιδέα του έγινε δεκτή με σιγή και αδιαφορία, ο Τζον κατέληξε με νηφαλιότητα: «Υποθέτω τότε πως αυτό είναι το τέλος των Beatles».
View this post on Instagram
Ο Μαλ, roadie των Μπιτλς και μετά το τέλος των περιοδειών τους, προσωπικός βοηθός, σύντροφος και γενικών καθηκόντων, δεν πανικοβλήθηκε. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 15 μηνών, εξάλλου, Ρίνγκο και Τζορτζ είχαν εγκαταλείψει πολλάκις το συγκρότημα και πεισθεί ακόμη περισσότερες φορές να επιστρέψουν.
Τον δυσοίωνο εκείνο Σεπτέμβριο, λίγες ημέρες μετά, οι διασπαστικές διαθέσεις επανήλθαν με μεγαλύτερη ορμή, σε μια νέα συνάντηση.
Παρόντες, αυτή τη φορά, ο Τζον Λένον, ο Πολ Μακάρτνεϊ, ο Ρίνγκο Σταρ, σε ανοιχτή ακρόαση από το Τσεσάιρ λόγω της άρρωστης μητέρας του ο Τζορτζ Χάρισον, αλλά και η Γιόκο Ονο, ο Αλεν Κλέιν (μάνατζερ των Μπιτλς μετά τον θάνατο του Μπράιν Επστάιν), ο Νιλ Ασπιναλ (παιδικός φίλος των Μακάρτνεϊ/Χάρισον, που από part-time roadie το 1961 εξελίχθηκε στον επικεφαλής της δισκογραφικής των Μπιτλς Apple Corps και έγινε η αιτία απόλυσης του Πιτ Μπεστ και αντικατάστασής του από τον Ρίνγκο Σταρ επειδή ο Μπεστ είχε σχέση –και παιδί– με τη μητέρα του) και φυσικά ο Μαλ.
Στη συνάντηση, ο Μακάρτνεϊ άρχισε να απαριθμεί με ζέση αυτά που θεωρούσε νέες ευκαιρίες για το μέλλον του γκρουπ, από συναυλίες έως τηλεοπτικά αφιερώματα. Το ένα «όχι» του Τζον Λένον διαδεχόταν το άλλο έως ότου καταλήξει, απευθυνόμενος στον Πολ: «Λοιπόν, νομίζω πως είσαι ανόητος».
Εμβρόντητος ο Πολ τον ρώτησε τι εννοεί.
«Το συγκρότημα τελείωσε. Φεύγω», απάντησε ο Τζον Λένον.
«Ολοι χλώμιασαν» περιέγραφε πολύ αργότερα ο Πολ Μακάρτνεϊ «εκτός από τον Τζον ο οποίος κοκκίνησε λιγάκι και είπε: “Είναι μάλλον συναρπαστικό. Είναι όπως θυμάμαι να λέω στη Σίνθια πως θέλω διαζύγιο”».
Προσωπικές μαρτυρίες σε ένα βιβλίο «θησαυρό»
Τον τελευταίο μισό αιώνα γράφτηκαν πάνω από 1.000 βιβλία για τους Μπιτλς. Από ανθρώπους που ποτέ δεν τους γνώρισαν, έως σοφέρ που κάποτε τους πήγαν κάπου, και θαυμαστές που ξεροστάλιασαν για ώρες για ένα αυτόγραφό τους. Οχι όμως και από ανθρώπους με τέτοια προσωπική σχέση με τους τέσσερις αυτούς θρύλους της παγκόσμιας μουσικής.
Ο Μαλ Εβανς ήταν ένας από αυτούς που, όχι μόνο έζησε από κοντά τους τέσσερις στην περίοδο της στρατοσφαιρικής δόξας τους, αλλά βίωσε το τέλος και τη μετά διάλυση εποχή τους. Η οικογένειά του εμπιστεύτηκε χειρόγραφα, φωτογραφίες και πολύτιμο ακυκλοφόρητο υλικό στον Κένεθ Γουόμακ, ο οποίος συνέγραψε την πρώτη ολοκληρωμένη βιογραφία του Εβανς, η οποία κυκλοφορεί στις 14 Νοεμβρίου.
Ο Μαλ ήταν αυτός που παρηγόρησε τον Πολ Μακάρτνεϊ τη μέρα εκείνη της οριστικής ρήξης. Οι δύο τους κατέληξαν στον κήπο του σπιτιού του Πολ, ο οποίος, παρ’ όλα αυτά, διατηρούσε μια αιθεροβάμωνα αισιοδοξία πως ο Τζον θα άλλαζε γνώμη. Ομως, ο Μαλ ήξερε.
«Ολοι τους είχαν εγκαταλείψει κάποια στιγμή το γκρουπ, με πρώτο τον Ρίνγκο. Ομως, όταν ο Τζον ήρθε στο γραφείο και είπε “Ο γάμος τελείωσε, θέλω διαζύγιο”, αυτό ήταν και το οριστικό. Αυτό ήταν που ενόχλησε τον Πολ, τον οποίο πήγα σπίτι και καταλήξαμε στον κήπο με εμένα να σπαράζω στο κλάμα», αναφέρει ο Εβανς στο νέο βιβλίο, αποσπάσματα του οποίου δημοσιεύουν αποκλειστικά οι Times του Λονδίνου.
View this post on Instagram
Υπάρχουν πολλές ιστορίες για την αφοσίωση του Εβανς. Το βιβλίο «Living the Beatles Legend», βασισμένο σε ημερολόγιά του, φωτογραφίες, διηγήσεις, αλλά και συνεντεύξεις με άλλους ανθρώπους που συνεργάστηκαν μαζί του και με το συγκρότημα, ξεκινά με ένα περίφημο ανέκδοτο από μια από τις πρώτες νύχτες που δούλεψε με το γκρουπ.
Ήταν Γενάρης του 1963 και έπρεπε να τους μεταφέρει από το Λονδίνο στο Λίβερπουλ. Μια πέτρα χτύπησε το παρμπρίζ του αυτοκινήτου στην αρχή του ταξιδιού, θρυμματίζοντάς το ολόκληρο. Απτόητος ο Έβανς, έβαλε το καπέλο στη γροθιά του, έσπασε το παρμπρίζ και συνέχισε το ταξίδι των 320 χλμ σε θερμοκρασίες υπό το μηδέν, σε έναν από τους πιο κρύους χειμώνες της Γηραιάς Αλβιόνας.
Εκτοτε και μέχρι το θάνατό του, το 1976, ήταν διαθέσιμος για τα «αγόρια του».
Οταν οι Beatles φέρεται να «φτιάχτηκαν» για πρώτη φορά με τον Μπομπ Ντίλαν το 1964, ήταν ο Evans που έτρεξε και έφερε χαρτί για να γράψει ο Μακάρτνεϊ πώς είχε φανταστεί στο θολωμένο του μυαλό το νόημα της ζωής.
Οταν επισκέφθηκαν το σπίτι του Έλβις Πρίσλεϊ, το 1965, ήταν ο Εβανς που βρήκε και έσπασε πλαστικά κουτάλια για να φτιάξει αυτοσχέδιες πέννες.
Οταν ο εξαγριωμένος όχλος, υπό την καθοδήγηση του δικτάτορα των Φιλιππίνων Μάρκος, στράφηκε κατά των Beatles, ήταν ο Εβανς που προέταξε το σώμα του για να τους προστατεύσει, κινδυνεύοντας ο ίδιος.
View this post on Instagram
Οι κραιπάλες του Λένον
Ο Εβανς δεν έχασε επαφή με τα «αγόρια» του μετά τη διάλυση των Μπιτλς, αν και περισσότερο απολάμβανε τις πολλές ώρες που περνούσε συντροφιά με τον «πιο δύσκολο» Λένον. «Ηταν συναρπαστικό» έλεγε ο ίδιος, ο οποίος ζούσε πλέον στο Λος Αντζελες γράφοντας τα δικά του τραγούδια, «διότι ο Τζον μου μιλούσε σαν να ήμουν τραγουδοποιός. Ηταν απίστευτο. Για πρώτη φορά, ο Τζον και εγώ επικοινωνούσαμε πραγματικά, ενώ, όταν ήταν ακόμα μαζί οι τέσσερίς τους, με δυσκολία του μιλούσα. Πάντα πίστευα πως, όταν θα σταματήσει να με προσβάλλει, θα τα έχουμε σπάσει μεταξύ μας. Ομως, ο Τζον όσο περισσότερο σε συμπαθεί, τόσο περισσότερο σε πειράζει» παραδεχόταν ο ίδιος, αναφερόμενος στη στάση του Λένον.
Ωστόσο, όπως σύντομα ανακάλυψε ο Μαλ, η συνεργασία με τον Τζον κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου θα αποδεικνυόταν μια δυσβάσταχτη πρόκληση – ασύγκριτη, μάλιστα, με τα χρόνια της κοινής πορείας των Beatles όταν στις περιοδείες τους «θωρακίζονταν» στη σχετική ασφάλεια μιας σουίτας ξενοδοχείου.
Οταν βρισκόταν στο Λος Αντζελες, ο Τζον κατέφευγε συχνά στο Rainbow Bar and Grill, στο Σάνσετ Στριπ της Καλιφόρνια, όπου μαζί με τους Χάρι Νίλσον, Κιθ Μουν, Αλις Κούπερ, Μίκι Ντόλενζ, ενίοτε τον Ρίγνκο, έπιναν μαζί στο πατάρι του μπαρ, αυτοαποκαλούμενοι μάλιστα «Hollywood Vampires» – λόγω του προχωρημένου της ώρας που «βρικολάκιαζαν».
Σε ένα από τα πιο οδυνηρά βράδια του στο Λος Αντζελες, ο Μαλ είχε συνοδεύσει τον Τζον και τον Φιλ Σπέκτορ στο Rainbow. Κάποια στιγμή, ο Τζον τους καληνύχτισε συνοδεύοντάς τους στο αυτοκίνητο και υποσχόμενος πως θα επέστρεφε σύντομα.
«Πέρασε περίπου μισή ώρα και άρχισα να ανησυχώ. Βγήκα έξω ψάχνοντας για τον Τζον, αλλά μάταια, κανένα σημάδι», εξομολογείτο αργότερο ο Μαλ. «Είχα χάσει τα ίχνη ενός Μπιτλ για μία ολόκληρη ημέρα. Το τι είχε συμβεί, το ανακάλυψα το επόμενο βράδυ. Μερικοί χίπιδες θαυμαστές του τον πήραν μαζί τους σε ένα διαμέρισμα. Ο Τζον δεν ήξερε τη διεύθυνση ούτε θυμόταν το τηλέφωνο το δικό μου και του Φιλ. Τελικά εμφανίστηκε, αν και προηγουμένως με είχε επιπλήξει η Γιόκο που με πήρε τηλέφωνο από τη Νέα Υόρκη ουρλιάζοντας: “Νόμιζα πως ήσουν ο σωματοφύλακας του Τζον. Μήπως να φυλάξεις το πτώμα του;”».
Ο Εβανς με τον Χάρι Νίλσεν, τραγουδιστή, τραγουδοποιό και μέλος των «Hollywood Vampires» – Φωτ.: The Beatles/Reddit
Ανήμπορος να αρθρώσει λέξη στη Γιόκο τότε, ο Μαλ παραδεχόταν κατοπινά πως «δεν θεώρησα ποτέ τον εαυτό μου σωματοφύλακα κανενός, όμως φαντάζομαι πως στο πέρασμα των χρόνων αυτό έγινε μέρος της δουλειάς. Εν πάση περιπτώσει, ήταν όλοι ενήλικες, με πολύ ισχυρά «εγώ» και «θέλω», και σίγουρα δεν περίμενα να λογοδοτήσουν σε εμένα».
Τον Δεκέμβριο του 1973, καθώς το άλμπουμ Back to Mono προχωρούσε, ο Λένον και ο Φιλ Σπέκτορ άλλαξαν στούντιο ηχογράφησης αφού εκδιώχθηκαν από το δικό τους λόγω ασχημονιών. Σε μία από τις περιπτώσεις αυτές, ο Νίλσον και ο Κιθ Μουν, σε κατάσταση μέθης, ούρησαν πάνω στην κονσόλα, προκαλώντας ζημιές και χάος στον ηλεκτρονικό εξοπλισμό.
Αξιομνημόνευτη, για τον Μαλ, άλλη μία ηχογράφηση στο στούντιο Record Plant West όπου Τζον και Φιλ έπαιξαν το You Can’t Catch Me του Τσακ Μπέρι. Μετά την ολοκλήρωση της ηχογράφησης και ενώ ο Μαλ τους παρακολουθούσε να διασκεδάζουν, μεθυσμένοι για τα καλά, στο Las Vegas Room, ο Τζον αποφάσισε να ανέβει στην πλάτη του Μαλ – κάτι που έκαναν και οι Beatles παλιότερα όταν μάθαιναν πως ήταν στην κορυφή των τσαρτς. Δυστυχώς, τον ακολούθησε και ο Φιλ με έναν άγαρμπο τρόπο. «Ο Φιλ το παρατράβηξε και μέσα στο χάος με χτύπησε στη μύτη με μια κίνηση καράτε, τα γυαλιά μου πετάχτηκαν μακριά και εγώ δάκρυσα από τον πόνο. Γύρισα με ολύμπια ψυχραιμία και του είπα “μην ξανατολμήσεις να με αγγίξεις”».
View this post on Instagram
Και ήταν τότε που ο Φιλ, «ίσως για να αποκαταστήσει την εικόνα του», όπως υπέθεσε ο Μαλ έβγαλε όπλο. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά «πυροβόλησε κάτω από τη μύτη μας, ξεκουφαίνοντάς μας και τους δύο, με τη σφαίρα να εξοστρακίζεται στο δωμάτιο και να προσγειώνεται ανάμεσα στα πόδια μου. Ο Τζον δικαίως εξοργίστηκε και φώναξε στον Φιλ: “Αν είναι να με σκοτώσεις, σκότωσέ με, αλλά μη με κουφάνεις. Με την ακοή ζω”» περιέγραφε ο Εβανς.
Κατά τη διάρκεια μιας πτήσης προς τη Μασαχουσέτη για τη συναυλία της 12ης Σεπτεμβρίου του 1964, τα συσσωρευμένα «πειράγματα» και «καψόνια» του Λένον στον Μαλ προκάλεσαν μια συναισθηματική έκρηξη. Καθώς καθόταν στο πίσω μέρος του αεροπλάνου ο Εβανς ξέσπασε σε κλάματα, λέγοντας σε έναν δημοσιογράφο ότι «ο Τζον θύμωσε κάπως μαζί μου – μου είπε να πάω να γ@@@ω. Χωρίς λόγο, ξέρετε. Αλλά τον αγαπάω. Ο Τζον είναι μια ισχυρή δύναμη. Μερικές φορές είναι σκληρός, αν καταλαβαίνεις τι εννοώ, φίλε. Αλλά δεν έχω γνωρίσει καλύτερο άνθρωπο». Λίγο αργότερα, ο Τζον Λένον τον πλησίασε και τον αγκάλιασε.
View this post on Instagram
Η φράντζα του Τζορτζ και ο σωσίας του Ρίνγκο
Η σύζυγος του Εβανς, Λίλι, παρότι είχε τις ενστάσεις της για την εμπλοκή του συζύγου της στο γκρουπ, απολάμβανε την παρέα των μελών του από καιρού εις καιρόν. «Μετά τη δουλειά κάποιοι έρχονταν στο σπίτι μας. Θυμάμαι τον Τζορτζ που ερχόταν για μπέικον και αυγά. Κάποιες φορές ερχόταν και πριν από τον Μαλ για να μου κάνει παρέα, ενώ εγώ έπλενα μωρουδιακά και πάνες ή σιδέρωνα. Τον συμπαθούσα περισσότερο από όλους», λέει στο βιβλίο η Λίλι, αναφέροντας πως συχνά του μετακινούσε τις τούφες των μαλλιών του από το μέτωπο για να φανεί το πρόσωπό του. «Για να δούμε πώς είσαι με τα μαλλιά πίσω. Μου αρέσουν περισσότερο έτσι», του έλεγε, με τον Τζορτζ όμως αμετανόητα «Μπιτλ» να επαναφέρει τη φράντζα μπροστά και να της απαντά: «Αυτός είναι ο τρόπος να έχω τα μαλλιά. Είναι το κούρεμα Beatle».
Σε μία από τις περιοδείες τους, ο Μαλ θυμάται να σταματούν με τον Ρίνγκο σε μία καφετέρια για φαγητό. «Καθόμασταν στον πάγκο και ο τύπος δίπλα μου προσπαθούσε προφανώς να αποφασίσει αν αυτός μαζί μου ήταν ο Ρίνγκο. Ξαφνικά γυρνάει και μου λέει: “Δεν με νοιάζει αν είναι ή δεν είναι αυτός”. Ο Ρίνγκο πνίγηκε από τα γέλια και εγώ άρχισα να πειράζω τον τύπο λέγοντάς του “όχι, δεν είναι αυτός. Αλλά είναι τρομερά ενοχλητικό να τον πηγαίνεις οπουδήποτε και να τον μπερδεύουν όλοι με τον Ρίνγκο”».
O Μαλ, εκτός από «εξομολογητής», «σωματοφύλακας», «πυροσβέστης», βοηθός, φίλος, τελικά άνθρωπος των Beatles, ήταν κι αυτός που επενέβη για να κρατήσει εκτός στούντιο την αστυνομία του Σάβιλ Ρόου κατά τη διάρκεια της περίφημης συναυλίας των Σκαθαριών πάνω στην ταράτσα του Apple Music. Οταν τον ρώτησαν ποιος ήταν ο αγαπημένος του, εκείνος απάντησε όπως συνήθιζε: «Οποιος ήταν καλός μαζί μου».
Πηγή: The Times/Guardian/People/Rolling Stone