Ο Ναπολέων είναι μια μορφή κοσμικής θρησκείας. Η μορφή του έχει στοιχειώσει τη λαϊκή φαντασία διαχρονικά με έναν τρόπο που ερμηνεύεται περισσότερο με στοιχεία ψυχανάλυσης και ψυχολογίας των συμπεριφορών παρά με ορθολογικά κριτήρια, καθώς ήδη από τον 19ο αιώνα έχει ανοίξει μια αγορά βιβλίων, αναμνηστικών, τέχνης και, αργότερα, κινηματογράφου, που συντηρείται και ενισχύεται έως σήμερα.
Η νέα ταινία για τον Ναπολέοντα του Ρίντλεϊ Σκοτ, που προβάλλεται αυτές τις ημέρες στις αίθουσες, επισφραγίζει την ανάγκη διαρκούς ανανέωσης μιας σχέσης που εισχωρεί βαθιά στο σώμα της ευρωπαϊκής ιστορικής συνείδησης. Είναι και μια υπενθύμιση πως το σινεμά είναι ένας θερμοστάτης της κοινωνίας. Αυτή τη φορά βλέπουμε τον Χοακίν Φίνιξ στον ρόλο του Μεγάλου Ναπολέοντα εμπλουτίζοντας μια κινηματογραφική παράδοση που έχει αρχίσει από την εποχή του βωβού σινεμά. Ενα μεγάλο, διεθνές κοινό ανταποκρίνεται με κάποιο τρόπο.
Ο Ναπολέων συγκεντρώνει όλα εκείνα τα στοιχεία ισχύος και καταστροφής, γοητείας και φιλοδοξίας, αυτοπραγμάτωσης και πτώσης, που συγκροτούν τη βασική συνταγή για την υποσυνείδητη διασύνδεση. Ο ναπολεόντειος κώδικας και ο νέος πολιτικός χάρτης της Ευρώπης είχαν ήδη ορίσει έναν νέο κόσμο. Σε εκείνον τον κόσμο μετά τον Ναπολέοντα, η ανάπτυξη της μαζικής κουλτούρας που έφερνε η αυξανόμενη ευημερία των μεσαίων τάξεων γεννούσε και εκείνη τη νέα αγορά που αντλούσε από τον μύθο του. Ο μύθος του Ναπολέοντα συντηρήθηκε με προβολές μεγαλείου, νοσταλγίας, αποστροφής, μυστηρίου και ερωτισμού.
Η ανεξάντλητη βιβλιογραφία για τον Ναπολέοντα, οι παλαιού τύπου βιογραφίες, όπως το επί σειράν ετών μπεστ σέλερ του Εμίλ Λούντβιχ, και οι νεότερες από τον Αντριου Ρόμπερτς ή τον Ντέιβιντ Μπελ, οι κινηματογραφικές μεταφορές και η παραγωγή διακοσμητικών αντικειμένων, από επιτραπέζια ρολόγια και πορσελάνες μέχρι μπούστα και μινιατούρες, είναι ένα ζωντανό κομμάτι μιας μεγάλης αγοράς που λειτουργεί έως σήμερα.
Το 1927, η βωβή γαλλική ταινία του Αμπέλ Γκανς ήταν ένα ορόσημο για την προσέγγιση του Ναπολέοντα ως μυθικού ινδάλματος στην οθόνη, κάτι που έγινε και γίνεται σε πολλές παραλλαγές και εκδοχές τις επόμενες δεκαετίες: στο χολιγουντιανό «Ντεζιρέ» του 1954 (από το διάσημο τη δεκαετία του ’50 μυθιστόρημα της Ανν Μαρί Σελινκό) με τον Μάρλον Μπράντο και την Τζιν Σίμονς ή στο μεταγενέστερο (1970) επικό «Βατερλώ» με τον αξεπέραστο Ροντ Στάιγκερ, ο οποίος έδωσε έναν άλλον Ναπολέοντα.
Από τους νεοκλασικούς πίνακες του Ζακ-Λουί Νταβίντ με την αρχετυπική σειρά του Ναπολέοντα να διασχίζει έφιππος τις Αλπεις (1801-1805) και την πυκνή σύνθεση της στέψης του μαζί με την Ιωσηφίνα (1807) έως την ποπ κουλτούρα του μεταπολεμικού κόσμου (ας θυμηθούμε το «Waterloo» των ABBA στη Γιουροβίζιον του 1974), ο Ναπολέων αλλάζει διαρκώς μορφή, μέσον και ρόλο. Από αυτοκράτωρ γίνεται γκράφικ νόβελ και από γραμματόσημο γίνεται καρικατούρα σε πολιτικό σχεδιασμό. Εξώφυλλα περιοδικών και πολιτικές γελοιογραφίες έχουν αντλήσει θέματα από τη ναπολεόντεια φιλολογία για να κριτικάρουν ηγεμονικές συμπεριφορές. Ο Μακρόν δεν έχει αποφύγει αυτή τη σάτιρα, αλλά ούτε και ο Σαρκοζί στο παρελθόν. Οπως και ο Τραμπ ή ο Πούτιν. Συχνά οι γελοιογραφίες εμπνέονται από την πλούσια παρακαταθήκη αντίστοιχων σατιρικών γελοιογραφιών ή λαϊκών εικόνων που τυπώνονταν σε λιθογραφίες τον 19ο αιώνα.
Η μορφή, η εικόνα, η σιλουέτα και το εκτόπισμα του Ναπολέοντα είναι και μια εισαγωγή στην ευρωπαϊκή νεωτερικότητα. Η αντοχή των συνειρμών που προκαλεί ο Ναπολέων ως αλληγορία, ως πρότυπο, θετικό ή αρνητικό, ως σύμβολο κατανοητό από όλους και για διάφορους λόγους, δείχνει μια βαθιά λαϊκότητα της επιδραστικότητάς του. Οι δημοπρασίες αντικειμένων στην κατηγορία των συλλεκτικών αντικειμένων με τον μεγάλο τζίρο που κάνουν δείχνουν πως από μια απλή καρτ ποστάλ του 1910 έως ένα μπρούντζινο επιτραπέζιο ρολόι της Β΄ Γαλλικής Αυτοκρατορίας, πάντα θα υπάρχει ένας Ναπολέων για κάθε βαλάντιο.
