Μπορείτε να φανταστείτε τη βασίλισσα της Αγγλίας, την αείμνηστη Ελισάβετ Β΄, να κρατάει ένα τυλιχτό σουβλάκι; Μ’ ένα παγωτό ξυλάκι, μια μπίρα Guinness ή μια Μπάρμπι ανά χείρας; Σας φαίνεται περίεργο να δείτε τη Μαφάλντα καθισμένη δίπλα στον Μπόρχες σε ένα παγκάκι;
Ο Δημήτρης Χαντζόπουλος, στη νέα έκθεση ζωγραφικής που εγκαινιάζει η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου στις 9 Δεκεμβρίου στον χώρο της Συλλογής Φέλιου, έχει αφήσει τη φαντασία του να καλπάσει. Και τα 25 νέα έργα του, που είναι γλυπτά και ζωγραφικές κατασκευές, όλα φιλοτεχνημένα την τελευταία τριετία (αρχής γενομένης από την καραντίνα), έχουν στοιχεία ανατρεπτικά, απρόσμενα, χιουμοριστικά αλλά με έναν τρόπο διαφορετικό σε σχέση με τις γελοιογραφίες του στην «Κ».
Ισως γιατί στις δημιουργίες αυτές δεν υποδύεται τον γνώριμο ρόλο του ως σχολιαστή της επικαιρότητας, δεν έχει τους περιορισμούς να κινείται σαν τρένο στις ράγες των μεγάλων ειδήσεων, δεν υπόκειται στον ψυχαναγκασμό της αρμονίας με το πρωτοσέλιδο. Αλλά «εκτροχιάζεται», αφήνει στον εαυτό του το προνόμιο του αυτοσχεδιασμού, απολαμβάνει την ανεξαρτησία της τέχνης που συνδυάζεται και με την ελευθερία έκφρασης. Παίζει, πειραματίζεται, φτιάχνει εικόνες και μορφές και πάνω από όλα χαίρεται. Αυτή η χαρά από το πέταγμα του μυαλού μεταδίδεται ύστερα από τον νου στα χέρια, τα οποία μαστορεύουν, πλάθουν πρόσωπα, περίεργα ζώα, φανταστικά όντα σαν του Μπόρχες. Αλλωστε, το λέει και ο ίδιος, η ανάγκη του για χειροτεχνία τον έκανε να περάσει από τις δύο διαστάσεις του χαρτιού και της οθόνης του iPad –όπου συνήθως σχεδιάζει– στις τρεις διαστάσεις των γλυπτών και των κατασκευών. Μεγάλο το βήμα.
Μέσα από παράδοξες μείξεις υλικών, ξύλινες επιδαπέδιες και επιτοίχιες συνθέσεις, ζωγραφικά έργα με πηλό και papier-mâché, οι γνωστές κατάμαυρες σκιές που έχει στα σκίτσα του αποκτούν διαφορετική πια υπόσταση. Ξεμυτίζουν στον χώρο. Το πιο συγκινητικό είναι ότι στην έκθεση αποτίει φόρο τιμής σε ανθρώπους που καθόρισαν το βλέμμα του, ομοτέχνους αλλά και συγγραφείς. Στο αφιέρωμα που έχει τον επίκαιρο τίτλο «Selfies» παρελαύνουν πολλές και γνωστές φιγούρες στις οποίες ο ζωγράφος αισθάνεται οφειλές, όπως ο Γιάννης Μόραλης, ο Ντέιβιντ Χόκνεϊ, ο Νταλί, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Φώτης Κόντογλου. Στα νιάτα και τα γηρατειά τους, με τον χρωστήρα στο χέρι, σε πισίνες και καθρέπτες.
Καθώς έβλεπα τα καινούργια αυτά έργα του Χαντζόπουλου σκέφτηκα ότι είναι απελευθερωτικό να ζωγραφίσεις κάποια στιγμή ως καλλιτέχνης όσους θεωρείς σημαντικούς για εσένα, πέρα από τους πολιτικούς που χρειάζεται να «νταλαβερίζεσαι» κάθε μέρα ως γελοιογράφος. Και έχεις μάθει τα χαρακτηριστικά του σώματος και του προσώπου κάθε πρωθυπουργού και αρχηγού της αντιπολίτευσης, κάθε υπουργού και βουλευτή τόσο καλά που ακόμη και μέσα στο μαύρο χρώμα να μπορεί να τους αναγνωρίσει ο αναγνώστης.
Τα 25 έργα της έκθεσης, γλυπτά και ζωγραφικές κατασκευές, διατηρούν το χιούμορ αλλά με έναν διαφορετικό τρόπο σε σχέση με τις γελοιογραφίες του στην «Κ».
Οπως λέει ο ίδιος ο Χαντζόπουλος, πάντως, αυτός που περισσότερο τον έχει επηρεάσει ήταν ο Εμμανουήλ Ροΐδης, που του δίδαξε μετά τη «γνωριμία» τους στο graphic novel για την Πάπισσα Ιωάννα ότι ο καλλιτέχνης ή ο συγγραφέας είναι ελεύθερος να αντιγράψει ό,τι θέλει, αρκεί να μπορέσει την «κλοπή» να την οικειοποιηθεί, να την κάνει δικό του επίτευγμα. Αν στις σελίδες της Πάπισσας έκανε μια πρώτης τάξεως πρόβα να αντλήσει από την ιστορία της τέχνης, του κινηματογράφου και της λογοτεχνίας ό,τι του άρεσε περισσότερο, η πανδημία και ο χρόνος που προέκυψε από τον εγκλεισμό τού έδωσε μια ακόμη ώθηση να μεταβολίσει διαβάσματα και εικόνες σε έργα.
Στον χώρο της Συλλογής Σωτήρη Φέλιου, ενός συλλέκτη που πίστεψε από την πρώτη στιγμή στο εικαστικό χάρισμα του Χαντζόπουλου, θα δούμε αυτήν τη νέα σοδειά της φαντασίας του. Κοινός παρονομαστής όλων των τωρινών δημιουργημάτων του είναι η λοξή ματιά, όπως και στο παρελθόν όταν αποφάσισε να δώσει στην ταπεινή πατάτα την αξία που της πρέπει και της αφιέρωσε ολόκληρη έκθεση. Τόσο στο σκίτσο όσο και στην τέχνη ο Χαντζόπουλος τολμά κάθε τόσο να αλλάζει κατευθύνσεις, να ψάχνεται, να εξελίσσεται, και εμείς να επωφελούμαστε από το ανήσυχο πνεύμα του, που δεν μπορεί στιγμή να ηρεμήσει. Ραντεβού στην έκθεση!
Ο Δημήτρης Χαντζόπουλος γεννήθηκε το 1956 στην Πάτρα. Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και κινούμενα σχέδια στο Emily Carr University of Art & Design στο Βανκούβερ του Καναδά. Από το 1991 αποφάσισε να ζήσει μόνιμα σε ένα χωριό του Ρεθύμνου, ως ορμητήριο για τον σχολιασμό της ειδησεογραφίας που έκανε ως σκιτσογράφος για μια 30ετία στον Οργανισμό Λαμπράκη και στα «Νέα».
Από το 2013 έως σήμερα εργάζεται στην «Κ». Εχει εκδώσει τα βιβλία «Αχ, και να ‘ξερες τι μου θύμισες» το 1991 από τις εκδόσεις Αγρα, με 64 ζωγραφιές σαν παλιές φωτογραφίες, και τον ίδιο χρόνο πάλι από τον ίδιο οίκο το λεύκωμα «Αι Αγαπώσαι – Αι ομοφυλοφιλίαι των εν Κωνσταντινουπόλει Μουσουλμανίδων» με δικές του ζωγραφιές και κείμενα του Μηνά Χριστόπουλου. Επίσης έχει κάνει το βιβλίο «Εις Αγραν Ρεθύμνου», εμπνευσμένο από τον τόπο κατοικίας του, και μια έκδοση με γελοιογραφίες του της περιόδου 2010-2013 με τίτλο «Στο Τούνελ». Ξεχωρίζει το graphic novel της «Πάπισσας Ιωάννας» του Ροΐδη από το Athens Review of Books. Εχει κάνει μια ζωγραφική ενότητα το 2012 αφιερωμένη στην πατάτα και τώρα δείχνει τη νέα του δουλειά στον χώρο της Συλλογής Φέλιου.