Επιτέλους, Ραχμάνινοφ. Στο τέλος του 2023 στις εκδηλώσεις για τα 150 χρόνια από τη γέννηση του σπουδαίου Ρώσου συνθέτη, ο διακεκριμένος μαέστρος Διονύσης Γραμμένος και η Ελληνική Συμφωνική Ορχήστρα Νέων παρουσιάζουν στο Μέγαρο Μουσικής στις 7 Δεκεμβρίου τη Δεύτερη Συμφωνία και το Δεύτερο Κοντσέρτο για πιάνο του Σεργκέι Ραχμάνινοφ με σολίστ τον πιανίστα Βασίλη Βαρβαρέσο.
«Ο Ραχμάνινοφ σε μαγνητίζει με τη συναισθηματική φόρτιση, τον λυρισμό και την αισθαντικότητα της μελωδίας του», λέει ο Γραμμένος υπενθυμίζοντας τη φράση του Σοπενχάουερ ότι η μελωδία είναι ο υπέρτατος κυρίαρχος της μουσικής. Δεν είναι μόνο ο λυρισμός, αλλά και η δεξιοτεχνία του συνθέτη, προσθέτει, ενώ δεν παραλείπει να αναφερθεί ότι στο έργο του Ραχμάνινοφ ενυπάρχει επίσης μια διάσταση μεταφυσική καθώς ήταν επηρεασμένος από την ορθόδοξη πίστη του και από τις πνευματικές αναζητήσεις της εποχής του.
Ας μην ξεχνάμε ότι και τα δύο έργα γράφτηκαν έπειτα από δύο μεγάλες διαψεύσεις γιατί τόσο η Πρώτη Συμφωνία, όσο και το Πρώτο Κοντσέρτο για πιάνο συνοδεύτηκαν από παταγώδη αποτυχία. Ο Ραχμάνινοφ έβγαζε το ψωμί του ως πιανίστας και μάλιστα θεωρείται ίσως ο σπουδαιότερος όλων των εποχών μετά τον Φραντς Λιστ, σαφώς ο κορυφαίος του 20ού αιώνα. Η αποτυχία σε κάποιες συνθέσεις τού στοίχισε πολύ, αλλά η αποθέωση που ζούσε ως πιανίστας ήταν στέρεη και δεν αμφισβητήθηκε ποτέ.
Παρ’ όλα αυτά, ιδίως μετά την αποτυχία του Πρώτου Κοντσέρτου για πιάνο, ταλαιπωρήθηκε από κατάθλιψη και μεγάλες κρίσεις ανασφάλειας. Αργησε πολύ να γράψει το Δεύτερο Κοντσέρτο και αυτό έγινε μόνο αφού, έπειτα από προτροπή συγγενών του, υποβλήθηκε σε θεραπεία με ύπνωση που ήταν μια θεραπευτική επιλογή εξαιρετικά δημοφιλής εκείνη την εποχή. Ο μύθος λέει ότι η φράση με την οποία ο υπνωτιστής Νικολάι Νταλ ξεκινούσε κάθε συνεδρία ήταν: «Θα γράψεις το καλύτερο κοντσέρτο του κόσμου». Κι αν ακούσετε την αρχή του κοντσέρτου, μοιάζει σαν μια εμπνευσμένη μουσική απόδοση της βύθισης στην ύπνωση, που ωστόσο όχι μόνο δεν υπνωτίζει αλλά συγκλονίζει.
Ολοι αναμένουν ότι ο Βασίλης Βαρβαρέσος θα μας προσφέρει μια ακόμα αριστοτεχνική απόδοση. «Με τον Βασίλη μας συνδέει μια βαθιά φιλία», λέει ο Γραμμένος. «Είναι ένας μεγάλος δεξιοτέχνης και βιρτουόζος του πιάνου που οι ερμηνείες του έχουν βάθος και υπόσταση».
Ανάλογο βάθος και υπόσταση έχουν και οι επιδόσεις του Γραμμένου στη διεύθυνση ορχήστρας, όπως λένε οι γνωρίζοντες. Ο μαέστρος, που πλέον εκπροσωπείται διεθνώς από την Intermusica, η οποία παράλληλα εκπροσωπεί τον Λεωνίδα Καβάκο και άλλα μεγάλα διεθνή ονόματα της κλασικής μουσικής, διηύθυνε πρόσφατα την Ulster Orchestra στο Μπέλφαστ της Βόρειας Ιρλανδίας σε έργα Σιμπέλιους, Ελγκαρ και Πουλένκ και είχε τέτοια επιτυχία ώστε η συναυλία μεταδόθηκε από το BBC Radio 3. Στις 17 και 18 Δεκεμβρίου θα διευθύνει την Καμεράτα της Σκάλας του Μιλάνου.