Είναι 82 ετών. Εθνικός ήρωας για τις ΗΠΑ· νομπελίστας· κάτοχος βραβείου Οσκαρ· αναγνωρισμένος στιχουργός· μοιραίος εραστής· Folk τροβαδούρος, που εξηλέκτρισε τον ήχο του εξοργίζοντας τους συντηρητικούς οπαδούς του και κερδίζοντας εκατομμύρια άλλους· σύγχρονος και επιτυχημένος σε επτά (7!) διαφορετικές δεκαετίες· εκατομμυριούχος· Εβραίος που ασπάστηκε τον χριστιανισμό· ηθοποιός σε ταινίες που δεν φημίζονται για την ποιότητά τους και σε διαφημιστικά για γυναικεία εσώρουχα· δύστροπος χαρακτήρας· πατέρας έξι παιδιών· συγγραφέας· ραδιοφωνικός παραγωγός· τεράστιος καλλιτέχνης κατά κοινή ομολογία, το έργο του οποίου διδάσκεται στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ στην ενότητα «Κλασικοί», δίπλα σε Ρωμαίους ποιητές όπως ο Οβίδιος και ο Βιργίλιος.
Oλα αυτά είναι ο Μπομπ Ντίλαν. Και, παράλληλα, σου δίνει την αίσθηση ότι δεν αποκαλύπτεται πλήρως, παραμένει αινιγματικός ή, μάλλον, απρόσιτος για το ευρύ κοινό και ας είναι μαζικά αποδεκτός! Δύο από τις πιο πρόσφατες δραστηριότητές του, εντούτοις, μας αποκαλύπτουν μιαν άλλη πλευρά και, παρόλο που ο ίδιος δύσκολα θα το παραδεχόταν, τις… ευαισθησίες του!
Ταγμένος στο να τιμάει και να διατηρεί ζωντανή την αμερικανική παράδοση, αναπόσπαστο μέρος της οποίας ασφαλέστατα αποτελεί και ο ίδιος, ο Ντίλαν έχει λανσάρει το δικό του brand αποσταγμάτων, το περίφημα Heaven’s Door: αμερικανικό ουίσκι, ουίσκι σικάλεως αλλά και μπέρμπον, δηλαδή τα πλέον χαρακτηριστικά αποστάγματα της αμερικανικής ποτοποιίας, με τα οποία, όπως λέει ο ίδιος «ήθελα να φτιάξω μια σειρά από αμερικανικά ουίσκι, ώστε, μέσω αυτών, να αφηγηθώ μία ακόμη ιστορία. Ταξιδεύω εδώ και δεκαετίες και είχα τη δυνατότητα να δοκιμάσω μερικά από τα ωραιότερα ουίσκι στον κόσμο. Και σε αυτά θέλω να συγκαταλέγονται και τα δικά μου!».
Ενας αυθεντικός πίνακας ξεκινάει από 200.000 ευρώ, ενώ μία επιχρωματισμένη μεταξοτυπία ή ένα σκίτσο με μολύβι φτάνει στις 60.000 ευρώ.
Eνας από τους λόγους που τα Heaven’s Door έχουν αποδειχθεί επιτυχημένα, κυρίως σε Αμερική, Αγγλία και Γερμανία, είναι ότι οι φιάλες έχουν φιλοτεχνηθεί από τον ίδιο. Ο Ντίλαν, βλέπετε, έχει ασχοληθεί και με τη μεταλλοτεχνία, φτιάχνοντας μεταλλικά γλυπτά και κατασκευές που εντυπωσιάζουν, καθώς είναι πολύ απαιτητικές και τεχνικά και χρονικά – εκτυπώσεις αυτών των σιδερένιων πυλών που αρέσκεται να φτιάχνει και οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν πάνω στα μπουκάλια. Αλλά εκεί που νομίζεις ότι με κάποιο μαγικό τρόπο ο Ντίλαν χωράει, παρά την ηλικία του, όλες αυτές τις δράσεις εκεί όπου οι περισσότεροι άνθρωποι οριακά προλαβαίνουν μία εξ αυτών, έρχεται, εδώ και μερικά χρόνια να συστηθεί και ως Ντίλαν ο… ζωγράφος!
Εξώφυλλα δίσκων
Οι πιο φανατικοί οπαδοί του θα θυμούνται ότι από το 1968 έργα του κοσμούσαν εξώφυλλα δίσκων, ενώ το πρώτο λεύκωμα με ζωγραφιές του κυκλοφόρησε το 1973. Ηταν όμως το 2007 η χρονιά που πραγματοποίησε την πρώτη έκθεση ζωγραφικής του, ενώ τον Νοέμβριο του 2016 ξεκίνησε τη σειρά «Beaten Path» που ολοκληρώθηκε στις μέρες μας, δηλαδή επτά ολόκληρα χρόνια μετά. Εδώ και ένα μήνα, τα έργα αυτά διατίθενται και στην ευρωπαϊκή αγορά, ενώ, ήδη, κάποια εξ αυτών έχουν εξαντληθεί από τις προπαραγγελίες, παρά τις υψηλές τιμές. Ενας αυθεντικός πίνακας ξεκινάει (ο πιο μικρός) από 200.000 ευρώ, ενώ μία επιχρωματισμένη, από τον ίδιο, μεταξοτυπία ή ένα σκίτσο με μολύβι μπορεί να φτάσει στις 60.000 ευρώ. Για τους πιο ταπεινούς θαυμαστές της τέχνης του, υπάρχει και η επιλογή της υπογεγραμμένης μεταξοτυπίας έναντι 3.500 ευρώ.
Τι ακριβώς όμως πραγματεύεται ο Ντίλαν στο «The Beaten Path 2023»; Μια αγαπημένη θεματική του και μάλιστα μια που πολύ συχνά εμφανίζεται και επανέρχεται και στα τραγούδια του, ενίοτε και στα εξώφυλλα των δίσκων του: τη ζωή στους δρόμους της Αμερικής, όχι τόσο στους αστικούς, όσο στις εθνικές οδούς, στους πελώριους δρόμους που ενώνουν τη μία πολιτεία με την άλλη. Και στο παρελθόν πίνακες του Ντίλαν έχουν απεικονίσει αυτά τα σκηνικά αλλά, σύμφωνα με δήλωσή του, αυτό είναι το τελευταίο κεφάλαιο, ο επίλογός του, ως ζωγράφου, στην αναζήτηση της αυθεντικής αποτύπωσης της αμερικανικής υπαίθρου: παρθένα τοπία δίνουν τη θέση τους σε παρακμιακά μοτέλ, κινηματογραφικές ματιές σε γέφυρες δίνουν τη θέση τους σε σιδηροδρομικές γραμμές, ενώ δεν λείπουν, ασφαλώς, οι αχανείς εκτάσεις και τα φορτηγά που διασχίζουν ασφαλτοστρωμένους δρόμους.
Ολα αυτά, για όποιον είναι εξοικειωμένος με το σύμπαν και τις προτεραιότητες του Μπομπ Ντίλαν, είναι απλώς παραλλαγές των εμμονών του εδώ και δεκαετίες, καθώς υποβάλλει τα σέβη του στην πεμπτουσία του αμερικανικού τοπίου. Καθώς, στο πλαίσιο των περιοδειών του (και όχι μόνο), ο Ντίλαν ταξίδεψε σε όλη την Αμερική, μέσα από τους πίνακές του προσπαθεί να απαθανατίσει την ομορφιά, όπως την αντιλαμβανόταν σε απλές τοποθεσίες, σε περιοχές που δεν περιβάλλονται απαραιτήτως με λάμψη και σε εικόνες της καθημερινής ζωής των συμπατριωτών του. Επιρροές από Γουόρχολ, Μονέ και ιμπρεσιονιστές είναι αισθητές, αλλά σε καμία περίπτωση περιοριστικές.
Οπτικώς ακατάλληλο για τυχάρπαστους τουρίστες
Παρουσιάζοντας αυτή τη νέα σειρά έργων τέχνης, ο ίδιος δήλωσε ότι «το κοινό θέμα της νέας συλλογής είναι πώς βλέπει κανείς τα αμερικανικά τοπία, καθώς διασχίζει τη χώρα και πώς εκτιμά αυτό το θέαμα. Αποφεύγοντας τα κεντρικά σημεία από όπου περνάει η μάζα και προτιμώντας τους πίσω δρόμους, χωρίς να ακολουθεί συγκεκριμένη διαδρομή. Ο στόχος μου ήταν να κρατήσω τα πράγματα απλά, ασχολούμενος μόνο με ό,τι είναι εξαρχής ορατό στο μάτι. Αυτοί οι πίνακες έχουν έναν επίκαιρο ρεαλισμό, αρχαϊκό, πρωτίστως στατικό, αλλά, στην πρώτη ματιά, ρευστό. Ερχονται σε αντίθεση με τον μοντέρνο κόσμο. Κάθε μία από αυτές τις εικόνες μιλάει και μία διαφορετική γλώσσα, γι’ αυτό και δεν επιλέγω τα ίδια χρώματα – η κάθε εικόνα έχει τον δικό της χαρακτήρα!».
Το 2014, σε μια διαφήμιση για λογαριασμό της αυτοκινητοβιομηχανίας Chrysler, μία από αυτές τις δίλεπτες πανάκριβες παραγωγές που γυρίζονται για να προβληθούν αποκλειστικά στο περίφημο Super Bowl του αμερικανικού ποδοσφαίρου, ο Ντίλαν εμφανιζόταν στην οθόνη και αναρωτιόταν, ενώ παράλληλα προβάλλονταν εικόνες παρόμοιες με αυτές του «Beaten Path»: «Υπάρχει τίποτα πιο αμερικανικό από την ίδια την Αμερική; Δεν μπορείς να εισαγάγεις το αυθεντικό. Δεν μπορείς να προσποιηθείς το αληθινό cool. Δεν μπορείς να αντιγράψεις την κληρονομιά.
Μπορείς να ψάξεις σε όλο τον κόσμο για τα καλύτερα πράγματα – πουθενά δεν θα βρεις, όμως, κάτι αντίστοιχο με τους αμερικανικούς δρόμους και τα πλάσματα που ζουν εκεί.
Ασε λοιπόν τη Γερμανία να σου ζυμώνει την μπίρα, την Ελβετία να σου φτιάχνει το ρολόι, την Ασία να σου συναρμολογεί το τηλέφωνο. Εμείς θα σου φτιάξουμε το αυτοκίνητο».
Η Αμερική σε παστέλ
Αυτό ακριβώς είναι και το πνεύμα της «κολεξιόν» «Beaten Path 2023». Αν κάνουμε ένα βήμα πίσω για να εξετάσουμε, ακόμη και με αυστηρά κριτήρια, το τελικό εικαστικό αποτέλεσμα, δεν μπορούμε παρά να θαυμάσουμε πως, ακόμη και εκεί όπου ο Μπομπ Ντίλαν δεν είναι πρωτοπόρος, παραμένει εντυπωσιακά ταλαντούχος. Και, το κυριότερο, ο Μπομπ Ντίλαν ΕΙΝΑΙ η Αμερική. Ακόμη και σε παστέλ χρώματα.
Οι πίνακες ζωγραφικής του Μπομπ Ντίλαν εκτίθενται και πρακτορεύονται στην Ευρώπη αποκλειστικά από την αλυσίδα γκαλερί Castle Fine Art, που ιδρύ-θηκε το 1995. Περισσότερες πληροφορίες στο www.castlefineart.com.