ΓΚΟΥΑΔΑΛΟΥΠΕ ΝΕΤΕΛ
Η μοναχοκόρη
μτφρ.: Νάννα Παπανικολάου
εκδ.: Ικαρος, σελ. 260
Δεν μου αρέσουν τα ταξίδια, αλλά ευγνωμονώ την τύχη μου για το τελευταίο που έκανα, καθώς είχα τη δυνατότητα να ξεκινήσω, να παραδοθώ στις σελίδες του και να τελειώσω αυτό το υπέροχο μυθιστόρημα χωρίς να χρειαστεί να κάνω διάλειμμα. Και ποιος θα το ’λεγε ότι ένα βιβλίο για κάποιες από τις πιο σκληρές όψεις της μητρότητας θα μπορούσε να με κρατήσει έτσι απρόσκοπτα κοντά του. Είναι πράγματι τόσο καλό. Και, μαζί, είναι τόσο ανθρώπινο, τόσο συμπονετικό και τόσο γεμάτο αγάπη. Κι όμως: μιλάει για μια τραγωδία, για έναν σχεδόν θάνατο. Μόνο που αυτός ο «σχεδόν θάνατος» κρύβει μέσα του το σπέρμα της ζωής, όλης της ζωής: την αγάπη. Και, ναι: «Η αγάπη έρχεται στις πιο απρόσμενες μορφές».
Εχουμε να κάνουμε λοιπόν με ένα μυθιστόρημα που μιλάει για τη μητρότητα. Αφηγήτρια είναι η Λάουρα, που μοιάζει πολύ με τη συγγραφέα του βιβλίου. Και οι δύο έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει στην Πόλη του Μεξικού, αλλά σπούδασαν στη Γαλλία. Είναι πολύ Ευρωπαίες, λοιπόν, σχετικώς ευκατάστατες, άνετες, φιλελεύθερες και μόνες από επιλογή. Και δεν θέλουν παιδιά. Η πρωταγωνίστρια ξεκαθαρίζει τα πράγματα από την αρχή: ήδη από τον πρώτο καιρό που τέθηκε σε θεωρητική βάση το θέμα, ήταν κάθετη. Δεν θα γεννούσε, δεν θα αφιέρωνε τον εαυτό της στην υπηρεσία ενός παιδιού, δεν θα παρατούσε τις σπουδές της και την καριέρα της, δεν θα έθετε σε δεύτερο επίπεδο τη σεξουαλικότητα και την ατομικότητά της, δεν θα παραδινόταν στην πίεση και τα τρομερά βάρη που συνεπάγεται για κοντά δύο δεκαετίες η γέννηση ενός παιδιού. Τα ίδια ακριβώς έλεγε και η παιδική της φίλη Αλίνα – μέχρι που σταμάτησε να τα λέει. Ακόμη περισσότερο: από ένα σημείο και μετά, το να κάνει παιδί έγινε ο διακαής της πόθος, ο στόχος της ζωής της. Γιατί δεν φαινόταν να μπορεί να συλλάβει. Μέχρι που τα κατάφερε.
Η Λάουρα ξενίζεται από το γεγονός, αλλά φυσικά στέκεται στο πλευρό της παιδικής της φίλης. Εως ότου μαθαίνουμε πως το παιδί της Αλίνα… δεν θα είναι σαν τα άλλα παιδιά. Μολονότι γύρω απ’ αυτό ακριβώς το θέμα περιστρέφεται σχεδόν όλο το βιβλίο, δεν θα αποκαλύψουμε εδώ τι συμβαίνει. Εχει, παρ’ όλα αυτά, να κάνει με μια τρομερά σπάνια γενετική διαταραχή.
Βασισμένο σε μια πέρα για πέρα αληθινή ιστορία, το μυθιστόρημα είναι πλημμυρισμένο όμορφα αισθήματα, κρυστάλλινες σκέψεις, ωραία βιβλία –γυναικών συγγραφέων κυρίως–, νοσταλγική ροκ και νόστιμα φαγητά. Διαβάζουμε γλείφοντας τα χείλη μας από ευχαρίστηση για δουλειές του νοικοκυριού, για σφουγγαρίσματα και πλύσιμο πιάτων. Για πάνες που αλλάζονται. Για ρούχα που προβάρονται. Αλλά και για πικέτες και πανό διαμαρτυρίας που ετοιμάζονται. Εχουμε να κάνουμε με ένα απολύτως ευχάριστο βιβλίο, μολονότι ελάχιστα πραγματικά ευχάριστα πράγματα γίνονται εκεί μέσα. Ξέρουμε πως όλα θα πάνε καλά, ακόμη κι αν τίποτε δεν είναι δυνατόν να πάει καλά. Είναι πάρα πολύ δύσκολο αυτό και πολύ σπάνιο. Φτάνουμε δε στο σημείο να μας αρέσουν τα πάντα. Ακόμη και το γεγονός ότι όλα αυτά συμβαίνουν στην Πόλη του Μεξικού, που μοιάζει τόσο πολύ με την πόλη μας. Και μοιάζουν –κι ας πρέπει να ξορκίζει κανείς την τραγική μεξικανική ή λατινοαμερικανική πραγματικότητα των ανισοτήτων, των καθημερινών γυναικοκτονιών και της βίας–, γιατί κι εκείνοι κι εμείς αγαπάμε και φοβόμαστε και αντιμαχόμαστε τα ίδια πράγματα. Γιατί κι εκείνοι κι εμείς αγαπάμε, πες, ή αντιπαθούμε τα αβοκάντο ή αυτούς που λατρεύουν τα αβοκάντο.
Ενα απολύτως ευχάριστο βιβλίο, μολονότι ελάχιστα πραγματικά ευχάριστα πράγματα γίνονται στις σελίδες του.
Υποψήφιο για το διεθνές βραβείο Booker 2023, είναι το βιβλίο με την πιο καθαρή, τρυφερή και ζεστή γραφή που διαβάσαμε εδώ και καιρό. Ετσι σκέφτονται, έτσι μιλούν και έτσι (θα «έπρεπε» να) γράφουν οι άνθρωποι –ακόμα καλύτερα: οι γυναίκες– που έχουν διαβάσει τα σωστά βιβλία και ξέρουν πότε να ετοιμάσουν μια «ξεγυρισμένη μακαρονάδα» για να ηρεμήσουν έναν φίλο τους –ακόμη καλύτερα: μία φίλη τους– ή βέβαια πότε να πιουν μαζί τους ένα δυνατό ποτό ή και περισσότερα, καπνίζοντας στη βεράντα. Η έξοχα μεταφρασμένη «Μοναχοκόρη» είναι το πιο μελοδραματικό βιβλίο που διαβάσαμε τα τελευταία χρόνια, χωρίς να ξεπέφτει ούτε στιγμή στην κινούμενη άμμο του μελό. Σπουδαία γυναικεία λογοτεχνία. Της βγάζουμε το καπέλο.