Πριν από λίγες ημέρες έφυγε από κοντά μας η Μαριάννα Δήτσα, διακεκριμένη νεοελληνίστρια, προικισμένη κριτικός, μαχητική διανοούμενη και προσφιλής πανεπιστημιακή καθηγήτρια στο ΑΠΘ από το 1976. Αγαπημένη μαθήτρια του Κ. Θ. Δημαρά στο Νεοελληνικό Ινστιτούτο της Σορβόννης τη δεκαετία του ’70, πλάι στον νεοελληνιστή Πάνο Μουλλά και στους ιστορικούς Σπύρο Ασδραχά, Βασίλη Παναγιωτόπουλο και Φίλιππο Ηλιού, διαμορφώθηκε επιστημονικά προς τη διπλή κατεύθυνση της αρχειακής έρευνας και τεκμηρίωσης και των ιστορικών συμφραζομένων.
Ετσι προέκυψε η θεμελιώδης μελέτη της το 1974 (ήταν η διατριβή της, αναρτημένη πλέον στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου Θράκης) για τη συμβολή στις νεοελληνικές σπουδές του μεγάλου νεοελληνιστή Εμίλ Λεγκράντ, και στη συνέχεια οι εργασίες της για άλλα σημαντικά πρόσωπα του 19ου αιώνα, τον Δημήτριο Βικέλα και τον Στέφανο Κουμανούδη, των οποίων το έργο ανέδειξε με ενδελεχή έρευνα και πρωτότυπες προσεγγίσεις στο βιβλίο της «Νεολογία και Κριτική» (1988) και στη φιλολογική έκδοση του Λουκή Λάρα (1991). Ηταν η πρώτη που παρουσίασε εκτενώς το λησμονημένο έργο του Σάμιουελ Σέρινταν Γουίλσον «Το παλληκάριον» και το αφήγημα του ουσιαστικά άγνωστου συγγραφέα Βασιλείου Νικολαΐδη «Αλή-Χουρσχήδ Μπέnς, Επεισόδιοv της Ελλnvικής Επαvαστάσεως», δημοσιευμένο στο Παρίσι το 1882.
Η Μαριάννα Δήτσα ήταν από τους βασικούς συντελεστές της έκδοσης του εμβληματικού περιοδικού ιδεών, επιστήμης και τέχνης «Ο Πολίτης», που διηύθυνε ο τότε σύζυγός της Αγγελος Ελεφάντης. Υπεύθυνη επί χρόνια για τον «Λογοτεχνικό Πολίτη», έγραψε κριτικά σημειώματα, επιμελήθηκε σημαντικά αφιερώματα, παρουσίασε κείμενα νέων ποιητών. Ιδιοφυής, παθιασμένη για τη ζωή και τις περιδινήσεις της, συνέχιζε το επικίνδυνο ταξίδι που έκονταν από τους ανοιχτούς ορίζοντες που είχε βιώσει όταν οι γονείς της έφεραν, εκείνην και τον αδελφό της, με το τρένο από τη Γιουγκοσλαβία του Τίτο στη Θεσσαλονίκη, χωρίς καν να γνωρίζουν καλά ελληνικά.
Η Μαριάννα συνέχισε το ταξίδι της επικίνδυνα και θαρραλέα, προτάσσοντας μια ασυνήθιστη ευαισθησία για το διαφορετικό, για τα «σύνορα». Ενδόμυχα μελαγχολική και μοναχική, ζούσε με την παραμυθία της τέχνης και της προσφοράς της σε όλα τα πεδία που την απασχόλησαν, ακόμη και στη φιλοξενία της. Και ήταν πράγματι μια πανέμορφη φοιτήτρια στη δεκαετία του ’60, όπως τη θέλουν οι αναμνήσεις ορισμένων συνομηλίκων της, αλλά στις δικές μας αναμνήσεις είναι ένας άνθρωπος που γεννήθηκε στον αστερισμό του Κρόνου, και συνέχιζε δρομαία προς αυτήν τη γνώριμη κατεύθυνση για τους ποιητές και για κάποιους που έζησαν ποιητικά τη ζωή τους.
Υπόδειγμα ήθους και πνευματικής ακεραιότητας, άνθρωπος σπάνιας καλλιέργειας και ενστίκτου για ό, τι ονομάζουμε «καλό», διψασμένη και ακούραστη αναγνώστρια μέχρι τις τελευταίες ημέρες της ζωής της, η Μαριάννα Δήτσα που γνωρίσαμε λάμπρυνε και τη δική μας ζωή προς την κατεύθυνση της ευαίσθητης κριτικής σκέψης.