Η εικόνα της Αθηναϊκής Τριλογίας παρουσιάζεται –αυτές τις ημέρες– άνιση. Η Εθνική Βιβλιοθήκη είναι καθαρισμένη πλέον από τους πρόσφατους βανδαλισμούς, το Πανεπιστήμιο παραμένει πληγωμένο στα περισσότερα μνημεία που το περιστοιχίζουν, η Ακαδημία Αθηνών διατηρεί τη γνωστή ασπίδα προστασίας με τις λαμαρίνες. Αυτή είναι η εικόνα του πλέον πολύτιμου αρχιτεκτονικού συμβόλου για τη συγκρότηση της εθνικής ταυτότητας κατά τον 19ο αιώνα. Μια εικόνα που πολλά έχει να πει για τον σύγχρονο πολιτισμό μας.
Η ακραία κατάσταση με γκράφιτι, τάγκινγκ, μπογιές και λεηλασίες, που χαρακτήριζε τις τελευταίες ημέρες την προθήκη του αθηναϊκού νεοκλασικισμού, στην καρδιά της πρωτεύουσας, ήταν ενδεικτική της αδυναμίας, απροθυμίας και ατολμίας που επιδεικνύεται στη διαχείριση ενός σύνθετου ζητήματος που είναι, στη βάση του, πολιτικό. Και είναι πολιτικό καθώς αφενός οι διοικήσεις, η πρυτανεία, ο δήμος δείχνουν να μην έχουν σταθερή και απαρέγκλιτη πολιτική απέναντι στους βανδαλισμούς και αφετέρου γιατί η προστασία αυτών των μνημείων είναι εξαιρετικά περίπλοκη συνθήκη που άπτεται θεμάτων δημόσιας τάξης, παραβατικότητας και προστασίας των δικαιωμάτων του πολίτη.
Η αποκατάσταση των φθορών είναι άξια επαίνου. Εχουμε φτάσει όμως σε τέτοιο σημείο έκπτωσης αξιών, που θεωρούμε ότι οφείλουμε να επικροτήσουμε δημοσίως την αντίδραση απέναντι στη βαρβαρότητα.
Η αντίδραση εκ μέρους της Εθνικής Βιβλιοθήκης, που παράγγειλε την αποκατάσταση των φθορών, είναι άξια επαίνου. Εχουμε φτάσει όμως σε τέτοιο σημείο έκπτωσης αξιών που θεωρούμε ότι οφείλουμε να επικροτήσουμε δημοσίως την αντίδραση απέναντι στη βαρβαρότητα. Η κόκκινη μπογιά στον ανδριάντα του Παναγή Βαλλιάνου (1814-1902), ευεργέτη της Βαλλιανείου Εθνικής Βιβλιοθήκης, παρέμεινε επί σειράν ημερών να διαλαλεί ότι σε αυτήν την πόλη οι νόμοι δεν τηρούνται και ότι ο βανδαλισμός είναι κανονικότητα. Αριστερά και δεξιά του γλυπτού, που είναι έργο του Γεωργίου Μπονάνου, και επάνω στον ευαίσθητο πωρόλιθο, είχαν γραφτεί με σπρέι συνθήματα. Στον περίβολο του Πανεπιστημίου, η ίδια εικόνα. Ολα τα γλυπτά παραμένουν βανδαλισμένα.
Οπως μας λέει ο κ. Ηλίας Ανδρεόπουλος, της εταιρείας Booka Χημικά Ελλάς ΙΚΕ, με την πολύχρονη και δοκιμασμένη εμπειρία στον καθαρισμό μνημείων και κάθε είδους επιφανειών, δέχθηκε παραγγελία από την Εθνική Βιβλιοθήκη για αποκατάσταση των επιφανειών που είχαν βανδαλιστεί. «Δουλέψαμε νύχτα και σε διάστημα δύο ωρών είχαμε ολοκληρώσει το έργο μας», μας λέει, επισημαίνοντας πως ακολουθείται η ενδεδειγμένη επιλογή υλικών καθαρισμού και η επιστημονική μεθοδολογία όπως έχει καθοριστεί από το υπουργείο Πολιτισμού και το Πολυτεχνείο. Ο πωρόλιθος είναι ευαίσθητο υλικό καθώς απορροφά την μπογιά και γι’ αυτό ο καθαρισμός του έχει υψηλότερο βαθμό δυσχέρειας. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, η Ακαδημία Αθηνών έχει καλύψει περιμετρικά τη βάση του μεγάρου της που είναι από πωρόλιθο, ώστε να αποτρέψει εκτενέστερη φθορά.
Τίθενται διαρκώς τα ίδια ερωτήματα τα τελευταία, πολλά, χρόνια. Πώς θα προστατευθεί η Αθηναϊκή Τριλογία, που πέραν του εύγλωττου συμβολισμού της είναι κορυφαίο αρχιτεκτονικό σύμπλεγμα διεθνούς ακτινοβολίας; Για ποιον λόγο αδρανεί το Πανεπιστήμιο Αθηνών; Εως πότε θα υπάρχουν λαμαρίνες γύρω από την Ακαδημία Αθηνών, ένδειξη της αποτυχίας της πολιτείας να παράσχει προστασία; Γιατί ο Δήμος Αθηναίων δηλώνει διαρκώς αναρμόδιος; Γιατί δεν διατυπώνει προτάσεις; Γιατί δεν παρεμβαίνει έστω και με συμβολική ανακοίνωση το υπουργείο Πολιτισμού; Γιατί δεν φωτίζεται η Ρήγα Φεραίου και έχει αφεθεί στην εμπορία και στη χρήση ναρκωτικών; Γιατί δεν επισκευάζονται τα σπασμένα μάρμαρα στον σταθμό μετρό «Πανεπιστήμιο»; Για ποιο λόγο η πολιτική ηγεσία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ένα θέμα που προσβάλλει τους πολίτες και τον πολιτισμό μας και θίγει το κύρος της πρωτεύουσας; Γιατί καταστρέφουμε τα σημαντικότερα αρχιτεκτονήματα της Αθήνας; Γιατί συνεχίζουμε να ομφαλοσκοπούμε για το μέλλον της πόλης;
Η καθαρή Εθνική Βιβλιοθήκη δεν έχει πλέον κόκκινα σπρέι στην πρόσοψή της, αλλά περιμένει το σχέδιο της εκ βάθρων αποκατάστασής της. Η Αθηναϊκή Τριλογία μάς δείχνει τον πραγματικό εαυτό μας.