Ακόμα κι αν κάποιος έχει ενστάσεις για τον Πικάσο, ένα οφείλει οπωσδήποτε να του αναγνωρίσει: η περιέργειά του ήταν ένα ανήμερο ζώο που το προσέγγιζε με τρυφερότητα και το τάιζε διαρκώς. Ποτέ δεν έμεινε πεινασμένο.
Το 1946 κι όντας ο ίδιος 65 ετών, επισκέπτεται για πρώτη φορά το Βαλορί, μια παραθαλάσσια μικρή πόλη στη νοτιοανατολική Γαλλία, με μεγάλη παράδοση στην αγγειοπλαστική. Τον συνοδεύει η Φρανσουά Ζιλό· μαζί της πηγαίνει στην ετήσια έκθεση κεραμικής της περιοχής και είναι εκείνη που του συστήνει τη Σουζάν και τον Ζορζ Ραμί, τους ιδιοκτήτες του εργαστηρίου κεραμικής Madura.
Γοητευμένοι από τον διάσημο εικαστικό, οι Ραμί εξασφαλίζουν στον φιλομαθή και καλλιτεχνικά ανήσυχο Πικάσο ελεύθερη πρόσβαση στο εργαστήριό τους. Και εκείνος το αξιοποιεί στο έπακρο, αποδεικνύοντας για ακόμα μια φορά ότι είναι ο δημιουργός των πολλαπλών μεταμορφώσεων. «Κάθε φορά που ο Πικάσο αποφάσιζε να καταπιαστεί με νέα υλικά –προκειμένου να ικανοποιήσει την ακόρεστη επιθυμία του στην ανακάλυψη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών κάθε μέσου– απελευθερωνόταν από κάθε βαρίδι που μπορεί να εμπόδιζε την πτήση του», είχε δηλώσει ο Ζορζ Ραμί. Ηξερε τι έλεγε. Είχε, άλλωστε, την ευκαιρία να το διαπιστώσει κι ο ίδιος πολλές φορές, αφού ο Ισπανός καλλιτέχνης, στη διάρκεια της παραμονής του στο Βαλορί (έως και το 1955) αλλά και αργότερα έως το 1971, δουλεύει με φρενήρεις ρυθμούς, υπογράφοντας περισσότερα από 3.500 κεραμικά. Εξελίσσει παλιές τεχνικές, πειραματίζεται, μαθαίνει, αφήνεται στη χειρονομία του νέου μέσου. Συμμετέχει στις εκθέσεις χειροτεχνών με ζήλο πρωτάρη και παράλληλα φιλοτεχνεί τις αφίσες τους.
«Το πάθος που επιδείκνυε ο Πικάσο για την κεραμική συνδέεται με όλες αυτές τις αγωνίες που είχε στο να βρει ένα νήμα που να ενώνει το μακρινό παρελθόν με το τώρα», υποστηρίζει ο θεωρητικός και κριτικός της τέχνης Τάκης Μαυρωτάς, ο οποίος επιμελείται την έκθεση «Pablo Picasso. Ο ιδιοφυής αγωνιστής της τέχνης και της δημοκρατίας μέσα από σπάνιες αφίσες και κεραμικά του», στις εγκαταστάσεις του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών. Αρκετοί ιστορικοί τέχνης υποστηρίζουν πως το Βαλορί έγινε η αφορμή για να συναντήσει ο Πικάσο δύο αγάπες: την κεραμική και τις λινογραφίες. Ωστόσο, όπως θυμίζει ο κ. Μαυρωτάς, ο Πικάσο είχε συναντηθεί με τη χαρακτική πολύ νωρίτερα. Είχαν προηγηθεί πολλές γραφιστικές δουλειές για το Els Quatre Gats, το καλλιτεχνικό στέκι της Βαρκελώνης των τελών του 19ου και αρχών του 20ού αιώνα στο οποίο σύχναζε ο νεαρός Πικάσο.
«Το πάθος που επιδείκνυε για την κεραμική συνδέεται με τις αγωνίες που είχε στο να βρει ένα νήμα που να ενώνει το παρελθόν με το τώρα», λέει ο επιμελητής της έκθεσης Τάκης Μαυρωτάς.
Την πρώτη του αφίσα την είχε, μάλιστα, δημιουργήσει σε ηλικία 17 χρόνων. «Τι ήταν η χαρακτική για τον Πικάσο; Ηταν το δώρο της επικοινωνίας με το ευρύ κοινό, τα χαρακτικά του πουλήθηκαν παντού, ήταν αυτά που του άνοιξαν παράθυρα σε όλο τον κόσμο», επισημαίνει.
Η έκθεση παρουσιάζει 55 σπάνιες, αυθεντικές αφίσες με την τεχνική της λιθογραφίας, της χαλκογραφίας και του λινόλεουμ και αρκετές από αυτές υπογεγραμμένες από τον καλλιτέχνη, τις οποίες αντιπαραβάλλει με 20 αντιπροσωπευτικά κεραμικά του. Οι αφίσες σταχυολογήθηκαν από την παγκοσμίου φήμης συλλογή του Βέρνερ Ροθλίσμπεργκερ –η οποία αριθμεί 250 πρωτότυπες αφίσες– οργανωμένες σε 4 θεματικούς άξονες. Υπάρχουν έργα που αναγγέλλουν τις εκθέσεις των αγγειοπλαστών στο Βαλορί, αφίσες με ταυρομαχίες, θέμα που διατρέχει όλη του τη διαδρομή και αποτυπώνεται με διαφορετικά εκφραστικά μέσα, τυπώματα που συνδέονται με διεθνή συνέδρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα, με το αντιπολεμικό κίνημα και το περιστέρι, ώς το οικουμενικό σύμβολο της ειρήνης –είναι διάσημη η αφίσα που σχεδίασε για το Πρώτο Παγκόσμιο Συνέδριο Ειρήνης στο Παρίσι το 1949– αλλά και αφίσες που εστιάζουν στις γραμματοσειρές που επέλεγε και στον ιδιαίτερο γραφικό χαρακτήρα του. Ηταν τόσο αναγνωρίσιμη και ισχυρή η γραφή του που αρκούσε για να μεταφέρει το μήνυμα.
Γιατί όμως στρέφεται σε αυτήν την ηλικία σε νέα μέσα; Για να ανανεώσει το εικαστικό του λεξιλόγιο; Για να εμπλουτίσει τη ζωγραφική του πράξη; «Οι μεγάλοι καλλιτέχνες δεν σταματούν ποτέ να δημιουργούν, επικεντρώνουν την προσοχή τους σε κάθε νέα έκφραση. Ο Πικάσο ανίχνευε διαρκώς νέους δρόμους και τους κέρδισε μέσα από τη χαρακτική και την κεραμική. Υπάρχει μια συνέπεια με τον ζωγραφικό του κόσμο, τον κόσμο της αλήθειας, της εξύμνησης των μικρών χαρών, της πίστης στις μεγάλες πανανθρώπινες αξίες», τονίζει ο επιμελητής.
«Pablo Picasso», από 11 Μαΐου έως 10 Ιουνίου, Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών.