Θα μπορούσαμε να περιδιαβάσουμε την έκθεση μουρμουρίζοντας ένα γνώριμο τραγούδι, μια δημοφιλή μελωδία. Στο ισόγειο είναι «Το Δίχτυ» από την ταινία «Ρεμπέτικο» σε σύνθεση του Σταύρου Ξαρχάκου αλλά και o Κυθηραϊκός χορός του Δημήτρη Μητρόπουλου. Στον πρώτο όροφο το «Θα ξανάρθεις» του Κώστα Γιαννίδη στην καταπληκτική εκτέλεση της Δανάης, και η «Ηχώ» του Νίκου Σκαλκώτα. Στον δεύτερο, το «Μπαχτσέ Τσιφλίκι» του Τσιτσάνη και «Η μάγισσα της Αραπιάς» από μια ιδιωτική ηχογράφηση του Μάνου Χατζιδάκι με τη Φλέρυ Νταντωνάκη. Στον τρίτο όροφο, ξαναθυμόμαστε «Τ’ αστέρι του βοριά» του Χατζιδάκι σε εκτέλεση Nalyssa Green αλλά και τη «Διπλή Ζυγιά», ένα μάλλον άγνωστο, πρώιμο έργο του Ιάννη Ξενάκη.
Είτε μας αρέσει η ελληνική μουσική είτε όχι, ο κόσμος των 11 συνθετών που φιλοξενούνται στη μόνιμη έκθεση του Μουσείου Μπενάκη στην Πινακοθήκη Γκίκα αποτελεί μέρος αυτού που είμαστε, της κουλτούρας μέσα στην οποία μεγαλώσαμε. Βαμβακάρης, Θεοδωράκης, Κωνσταντινίδης, Μητρόπουλος, Ξενάκης, Ξένος, Παπαϊωάννου, Σισιλιάνος, Σκαλκώτας, Τσιτσάνης, Χατζιδάκις και ο Σταύρος Ξαρχάκος, όλοι τους συναντιούνται στην οδό Κριεζώτου 3. Τι τους συνδέει; Οι εκλεκτικές συγγένειες που διαμόρφωσαν τη μόνιμη έκθεση του Μουσείου Μπενάκη / Πινακοθήκη Γκίκα, στημένη από τον ιστορικό διευθυντή του μουσείου Αγγελο Δεληβορριά, και παράλληλα η πρωτότυπη δράση «Νομίζω ήρθε η ώρα ν’ ακούσουμε…», μια πρωτοβουλία του νεοσύστατου Ινστιτούτου Ελληνικής Μουσικής Κληρονομιάς (ΙΕΜΚ), σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη.
Μέσα στο πολύτιμο «οικοσύστημα» των εκθεμάτων που παρουσιάζονται στο κτίριο της Κριεζώτου, παρεμβαίνει η νέα έκθεση που σήμερα ανοίγει για το κοινό. Η δράση, σε επιμέλεια της μουσειολόγου Ερατούς Κουτσουδάκη και με την επιστημονική αρωγή του Συλλόγου «Οι φίλοι της μουσικής», μας καλεί σε ένα ταξίδι (επαν)ανακάλυψης του έργου των 11 αυτών εμβληματικών συνθετών, μέσα από τη ματιά του σήμερα και με τη χρήση της τεχνολογίας.
Μπορούμε να ακούσουμε δείγματα της μουσικής τους, συνεντεύξεις τους, να θυμηθούμε τις κάποτε στενές δημιουργικές και φιλικές σχέσεις που τους ένωναν. Οι επισκέπτες με το κινητό τους τηλέφωνο και τα ακουστικά τους θα μπορέσουν να ανακαλύψουν περισσότερα για το πώς άλλοι «ένοικοι» της Πινακοθήκης –ποιητές, λογοτέχνες, σκηνοθέτες, ζωγράφοι, χορογράφοι– συνεργάστηκαν με τους 11 συνθέτες, δημιουργώντας ένα πολυεπίπεδο πλέγμα δημιουργικών σχέσεων.
Ενταγμένη μέσα σε αυτό το κλίμα, αλλά και λίγο ξεχωριστά, η αίθουσα περιοδικών εκθέσεων στο ισόγειο της Πινακοθήκης φιλοξενεί μια «έκθεση μέσα στην έκθεση», αφιερωμένη στον Σταύρο Ξαρχάκο. Για πρώτη φορά, ντοκουμέντα από τη ζωή και το πλούσιο έργο του βρίσκουν τη θέση τους στις προθήκες ενός μουσείου. Πρόκειται στην ουσία για μια μουσειακή εγκατάσταση με πειραματικό χαρακτήρα και αυτό γιατί ο ίδιος ο δημιουργός, απολύτως ενεργός σήμερα, στα 85 του χρόνια, καταθέτει τις σκέψεις και τις αναμνήσεις του σε μια κινηματογραφημένη συνέντευξη 48 λεπτών με προσωπικά του αντικείμενα και τεκμήρια.