«Ο χορός των ωρών» της ζωής της Καίης Τσιτσέλη τελείωσε χθες το πρωί, έπειτα από μια δύσκολη χρονιά που πέρασε, με βαριά αναπνευστικά προβλήματα, ασθένεια που αντιμετώπιζε τα τελευταία χρόνια. Στη συνάντηση που είχαμε στο μικρό διαμέρισμά της, στην πλατεία Μαβίλη, ευγενικά είχε παρακαλέσει ν’ αποφύγουμε το κάπνισμα. Ηταν ένα μεσημέρι του Νοεμβρίου του 1999, λίγες μέρες αφ’ ότου πήρε το κρατικό βραβείο διηγήματος για το βιβλίο της «Ο χορός των ωρών» (εκδόσεις «Αγρα») και ήταν εκείνη η τελευταία της συνέντευξη.
Η Καίη Τσιτσέλη γεννήθηκε στη Μασσαλία, το 1926, από Ελληνες γονείς και από μικρή μεγάλωσε μέσα στα βιβλία. Η παιδεία της ήταν αγγλόφωνη. Κάτι που στάθηκε αφορμή να γνωρίσει στο αγγλόφωνο κοινό τους Ελληνες συγγραφείς: τον Στρατή Τσίρκα (τις «Ακυβέρνητες πολιτείες»), τον Αγγελο Βλάχο, τον Ζήσιμο Λορεντζάτο, τον Μένη Κουμανταρέα (την «Κυρία Κούλα»), τον Πέτρο Αμπατζόγλου (το «Τι θέλει η κυρία Φρήμαν»), τη Ρέα Γαλανάκη (τον «Βίο του Ισμαήλ Φερίκ Πασά»), κ.ά. «Μετέφραζα τα πάντα για βιοποριστικούς λόγους. Δεν θα έλεγα ότι αγαπώ τη μετάφραση. Είναι χαμένη υπόθεση, ποτέ δεν μπορείς ν’ αποδώσεις το πρωτότυπο. Θυμάμαι ότι αυτό που με τρέλαινε στη μετάφραση -τώρα δεν μεταφράζω πια- είναι ότι βιάζεις τη γλώσσα στην οποία μεταφράζεις, για να μπορέσεις ν’ αποδώσεις το πρωτότυπο». Και λίγο αργότερα, στην ίδια κουβέντα, ομολογούσε ότι δεν αισθανόταν καθόλου τυχερή που ήταν δίγλωσση, αφού ένιωθε αβεβαιότητα και στις δύο γλώσσες.
Αλλωστε, «Ο χορός των ωρών» ήταν το πρώτο βιβλίο που έγραψε απ’ ευθείας στα ελληνικά. «… γράφοντας με αμφιβολίες, με φόβους, επιτέλους, στο τέλος της ζωής μου, ελληνικά, ανακαλύπτω ότι γράφω πολύ διαφορετικά απ’ ό,τι έγραφα στην άλλη γλώσσα. Αλλες παγίδες τώρα, άλλες αντιστάσεις, άλλες επιταγές, αλλά και άλλες γοητείες».
Στην Ελλάδα πρωτοήρθε το 1936, οπότε και έμαθε ελληνικά στο Αμερικανικό Κολλέγιο. Από το 1964 ζει μόνιμα στην Ελλάδα, όπου εκτός από το γράψιμο εργάστηκε και στη Ραδιοφωνία. Πέντε βιβλία της με μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα έχουν εκδοθεί σε Αμερική, Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιαπωνία και Βραζιλία. Αλλα έργα της είναι: «Ο δρόμος προς τον Κολωνό» (Ερμής, 1979), «Το χαμένο πάτωμα» (Κέδρος, 1984), «Ο θάνατος μιας πόλης» (Αγρα, 2000). Αθόρυβη παρουσία, μακριά από τα λογοτεχνικά κυκλώματα, η Καίη Τσιτσέλη είχε κερδίσει την εκτίμηση των ομότεχνών της, νεότερων και παλαιότερων. Αυτών που σήμερα, στις 2.30 μ.μ. θα την αποχαιρετίσουν από το Α’ Νεκροταφείο. Ο. Σελλά