Σε νέα εποχή εισέρχεται η Μόστρα της Βενετίας ύστερα από τις εντυπωσιακές αλλαγές που ανακοίνωσε ο ίδιος ο διευθυντής της Αλμπέρτο Μπαρμπέρα. Ισως για πρώτη φορά και εν αναμονή της δημοσίευσης του προγράμματος της φετινής 58ης διοργάνωσης (θα πραγματοποιηθεί από τις 29 Αυγούστου έως τις 8 Σεπτεμβρίου), το πιο σημαντικό δεν είναι οι ταινίες που θα δούμε, αλλά το «πακέτο» των νεωτερισμών που δηλώνει την αποφασιστικότητα της διεύθυνσης για προσαρμογή του σημαντικού ευρωπαϊκού φεστιβάλ στις νέες συνθήκες. «Ο κινηματογράφος δεν είναι πια αυτός που ήταν», είναι το πνεύμα που κυριάρχησε την ημέρα που έγιναν γνωστές οι αλλαγές. Ή όπως τόνισε ο ίδιος ο Μπαρμπέρα: «Ο κινηματογράφος αλλάζει με μεγάλη ταχύτητα και αντιληφθήκαμε ότι και η Βενετία έπρεπε να προσαρμοσθεί σε αυτές τις αλλαγές με ανάλογο τρόπο. Επρεπε να παρέμβω στη δομή και στη φιλοσοφία του φεστιβάλ για να το κάνουμε περισσότερο ευέλικτο και λειτουργικό».
Ανοιγμα στους νέους
Αν επιχειρούσαμε να αποκωδικοποιήσουμε τη διάθεση επαναπροσδιορισμού της φυσιογνωμίας του Φεστιβάλ, θα λέγαμε ότι ο Μπαρμπέρα τολμάει ένα σοβαρό άνοιγμα προς τη νέα γενιά δημιουργών και προς τις νέες τεχνολογίες στις οποίες αποδίδει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο για το σήμερα και, κυρίως, για το αύριο του σινεμά και στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο. Η καθιέρωση δύο διαφορετικών, αλλά ισότιμων διαγωνιστικών τμημάτων είναι χωρίς αμφιβολία ο σημαντικότερος νεωτερισμός του «πακέτου Μπαρμπέρα». Το πρώτο θα έχει τίτλο «Venice 58» (το νούμερο θα αλλάζει, ανάλογα με τον αριθμό της διοργάνωσης) και με την πρώτη ματιά δείχνει να αποτελεί τη φυσική εξέλιξη του μοναδικού, έως πέρυσι, διαγωνιστικού τμήματος. Τα πράγματα, όμως, δεν είναι ακριβώς έτσι. Στο «Venice 58» θα διοχετεύονται οι κατά τεκμήριο σημαντικές ταινίες. Οι ταινίες δηλαδή που θα είχαν θέση στο διαγωνιστικό τμήμα, αλλά και όσες έμεναν απέξω (εκτός διαγωνισμού) για διαφόρους λόγους. Από τους υπευθύνους της Μόστρα τονίστηκε ότι στο συγκεκριμένο τμήμα θα δούμε και ταινίες που κατατάσσονται στον «ψυχαγωγικό κινηματογράφο» με την προϋπόθεση ότι έχουν να πουν κάτι καινούργιο. Το δεύτερο διαγωνιστικό τμήμα του βενετσιάνικου Φεστιβάλ θα έχει τίτλο «Κινηματογράφος του Σήμερα» και διαβάζοντας το πνεύμα και τους στόχους του νέου τμήματος, θυμηθήκαμε, τηρουμένων των αναλογιών, τους «Νέους Ορίζοντες» του Δημήτρη Εϊπίδη στη Θεσσαλονίκη. Αυτό σημαίνει ότι εδώ θα εκπροσωπούνται πιο πειραματικές εκφράσεις του σινεμά, ηλικιακά νεότεροι σκηνοθέτες που κάνουν πιθανότατα την πρώτη τους ταινία, και, φυσικά, οι νέες τεχνολογίες όπως το ψηφιακό βίντεο που δείχνει να αντικαθιστά σιγά σιγά (ή γρήγορα γρήγορα;) την παραδοσιακή κάμερα. Η κριτική επιτροπή του νέου τμήματος θα αποτελείται από προσωπικότητες του κινηματογραφικού κόσμου, οι οποίοι θα εκπροσωπούν ένα περιοδικό της πατρίδας τους. Ακόμα πιο προωθημένες κινηματογραφικές ιδέες θα φιλοξενεί το τρίτο μεγάλο τμήμα της Μόστρα με τίτλο «Νέα Εδάφη». Ειδικός χώρος προβλέπεται για δημιουργίες που εμπλέκουν τον κινηματογράφο με άλλες μορφές τέχνης.
Δύο διαγωνιστικά
Προς τι οι αλλαγές; Εξηγεί ο ίδιος ο Αλμπέρτο Μπαρμπέρα: «Ως τώρα το μη διαγωνιστικό τμήμα έμοιαζε λίγο παρωχημένο, οι κριτικοί του έδιναν λίγη σημασία και αυτό ήταν κρίμα. Τώρα, δημιουργώντας δύο διαγωνιστικά τμήματα καταφέρνουμε να αποσυμφορήσουμε τον χώρο και να διασπείρουμε τον κόσμο σε παράλληλες προβολές ίσης σημασίας. Ετσι, αποφεύγουμε τον υπερβολικό συνωστισμό των κριτικών, που συνοδευόταν και από ξεσπάσματα υστερίας, ενώ επίσης αυξάνουμε τη θέαση πολλών ακόμη ταινιών, τις οποίες κανείς δεν θα παρακολουθούσε αν δεν ήταν ενταγμένες σε διαγωνιστικό τμήμα».
Αλλαγές θα έχουμε και στα βραβεία. Καθιερώνονται τρεις Λέοντες: ο «Χρυσός Λέοντας» (για τις ταινίες του «Venice 58»), ο «Λέοντας της Χρονιάς» (η νικήτρια ταινία από το δεύτερο διαγωνιστικό τμήμα «Κινηματογράφος του Σήμερα») και ο Λέοντας για την καλύτερη πρώτη ταινία σκηνοθέτη. Με Χρυσό Λέοντα για την προσφορά του στον κινηματογράφο θα τιμηθεί ο Ερίκ Ρομέρ, ο γηραιότερος εκπρόσωπος της θρυλικής νουβέλ βαγκ, ηλικίας σήμερα 81 ετών. Παρά το προχωρημένο της ηλικίας του εργάζεται συνέχεια, εμφανίζεται σπανίως δημόσια και τον περιβάλλει μια μυστικοπάθεια που ο ίδιος συντηρεί μανιακά.
Πλην Ελλήνων
Το πρόγραμμα των ταινιών δεν έχει ακόμα ανακοινωθεί, αλλά γνωρίζουμε ότι δεν θα υπάρχει ελληνική ταινία σε κάποιο από τα διαγωνιστικά τμήματα. Ο Μπαμπέρα είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον για τέσσερις ταινίες: «Beautiful People» του Νίκου Παναγιωτόπουλου, «Δεκαπενταύγουστος» του Κωνσταντίνου Γιάνναρη, «Μία μέρα μέσα στη νύχτα» του Γιώργου Πανουσόπουλου και «Το μόνον της ζωής ταξίδιον» του Λάκη Παπαστάθη. Θα πραγματοποιηθούν δύο αφιερώματα στον Γκι Ντεμπόρ και στον Πολωνό σκηνοθέτη Αντρέι Μουνκ.
Και το επισημαίνουμε αυτό, γιατί όλοι θυμόμαστε (εμείς, πάντως, το θυμόμαστε!) ότι και στο παρελθόν, τουλάχιστον… 7 φορές, σε υπουργικά συμβούλια και κυβερνητικές επιτροπές, ο ίδιος κ. Σημίτης είχε ζητήσει και πάλι… «σημειώματα» με τον προγραμματισμό δράσης του τομέα ευθύνης τους από τους υπουργούς του, και τότε είχε δοθεί η σχετική επικοινωνιακή δημοσιότητα στην «κίνησή» του, αλλά τα… «σημειώματα» είτε δεν έφθασαν ποτέ, είτε… απλώς έφθασαν, απ’όποιους εστάλησαν, χωρίς καμιά ουσιαστική… περαιτέρω συνέχεια δράσης.