ΒΟΣΤΩΝΗ
ΕΚΘΕΣΗ
Museum of Fine Arts
www.mfa.org
«Goya: Order and Disorder». Η έκθεση ιχνηλατεί το σύνολο της σταδιοδρομίας του Φρανθίσκο Γκόγια (1746-1828), του Ισπανού ζωγράφου ο οποίος υπήρξε ένας από τους κορυφαίους της ευρωπαϊκής τέχνης. Οπλισμένος με σπάνιο καλλιτεχνικό χάρισμα, αιχμηρός και διεισδυτικός, ο Γκόγια έγινε μάρτυρας μιας εποχής πολέμων, επαναστάσεων και σαρωτικών αλλαγών, αναζητώντας νέους τρόπους για να εκφράσει την ανθρώπινη εμπειρία με τη συμβολή τόσο της άμεσης παρατήρησης όσο και της φαντασίας (εδώ ο πίνακάς του «Ντυμένη Μάγια», 1809). Η έκθεση «Γκόγια: τάξη και αταξία» είναι θεματικά οργανωμένη και χρησιμοποιεί τους πόλους της τάξης και της αταξίας για να αναδείξει το εύρος της δημιουργικότητας του Γκόγια, από τα πορτρέτα ευγενών και τις ευφρόσυνες εικόνες της καθημερινής ζωής μέχρι τα έργα -πίνακες, σχέδια και χαρακτικά- όπου πρωταγωνιστούν η φρίκη του πολέμου, το κοινωνικό χάος και η αθλιότητα. Εως τις 19 Ιανουαρίου.
ΛΟΝΔΙΝΟ
ΕΚΘΕΣΗ
Tate Britain
www.tate.org.uk
«Turner Prize Exhibition». Διάκριση με μεγάλο κύρος αλλά και στόχος αμφισβήτησης, το βραβείο Τέρνερ καθιερώθηκε το 1984 και απονέμεται κάθε χρόνο σε έναν σύγχρονο Βρετανό καλλιτέχνη. Το βραβείο θεωρείται ότι ενίσχυσε τη σκηνή των αποκαλούμενων «Νέων Βρετανών Καλλιτεχνών» (YBA), ορισμένοι από τους οποίους έγιναν διάσημοι και πλούσιοι χάρη σε προκλήσεις που, σύμφωνα με επικριτές τους, ελάχιστη σχέση είχαν με την πραγματική τους καλλιτεχνική αξία. Στους βραβευμένους προηγούμενων ετών περιλαμβάνονται ο Ντέμιεν Χερστ, που μεταξύ των έργων του συγκαταλέγονται βαλσαμωμένα ζώα (όπως ο διαβόητος καρχαρίας μέσα σε φορμόλη), και η Τρέισι Εμιν, η οποία προκάλεσε σκάνδαλο με το υποψήφιο για βράβευση έργο της το 1999, ένα ξέστρωτο κρεβάτι σπαρμένο με μπουκάλια αλκοόλ, χρησιμοποιημένα εσώρουχα και προφυλακτικά. Η έκθεση προβάλλει έργα των τεσσάρων υποψήφιων για το φετινό βραβείο: Τζέιμς Ρίτσαρντς, Τρις Βόνα-Μίτσελ, Κιάρα Φίλιπς και Ντάνκαν Κάμπελ, του οποίου η βράβευση ανακοινώθηκε την 1η Δεκεμβρίου. Ο 42χρονος καλλιτέχνης, ο οποίος αναμειγνύει στα έργα του μια ευρύτατη ποικιλία μέσων (ζωγραφική, κινηματογράφο, φωτογραφία, κινούμενα σχέδια, περφόρμανς κ.λπ.), βραβεύτηκε για τη συμβολή του στο περίπτερο της Σκωτίας στην Μπιενάλε της Βενετίας, με το έργο του «It for Others», εμπνευσμένο από το φιλμ του 1953 «Και τα αγάλματα πεθαίνουν», των Κρις Μαρκέρ και Αλέν Ρενέ. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 4 Ιανουαρίου.
ΘΕΑΤΡΟ
Olivier Theatre
www.nationaltheatre.org.uk
«Treasure Island». Ελκυστικό «πιάτο» στο χριστουγεννιάτικο θεατρικό μενού του Λονδίνου, το κλασικό μυθιστόρημα του Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον παρουσιάζεται σε μια νέα θεατρική διασκευή από την Μπράιονι Λάβερι. Η πρωτοτυπία της παράστασης, που σκηνοθέτησε η Πόλι Φίντλεϊ, είναι ότι ο Τζιμ Χόκινς, το νεαρό αγόρι που πρωταγωνιστεί στο έργο, έχει μεταμορφωθεί εδώ σε κορίτσι. Η Τζιμ είναι εγγονή της ιδιοκτήτριας της ταβέρνας όπου ένα βροχερό βράδυ μπαίνει ένας παράξενος γερο-ναυτικός με ξύλινο πόδι κι έναν παπαγάλο στον ώμο. Παραμερίζοντας τους φόβους της, η Τζιμ θα ξεκινήσει μαζί του ένα επικίνδυνο όσο και συναρπαστικό ταξίδι, την περιπέτεια που έχει γοητεύσει γενιές και γενιές. Η κριτική υποδέχθηκε με θερμά σχόλια την παράσταση. Πολύ επαινετικά είναι και τα σχόλια για τους πρωταγωνιστές, την Πάτσι Φεράν (Τζιμ) και τον Αρθουρ Ντάρβιλ, που υποδύεται τον Τζον Σίλβερ, ενώ το σκηνικό της Λίζι Κλάτσαν «έχει αξιοποιήσει εκπληκτικά όλες τις τεχνικές δυνατότητες του θεάτρου» όπως έγραψε ο «Γκάρντιαν».
ΜΟΝΑΧΟ
ΕΚΘΕΣΗ
Haus der Kunst
www.hausderkunst.de
«Georg Baselitz – Damals, dazwischen und heute». Το αφιέρωμα αυτό στον Γκέοργκ Μπάζελιτς (με τον υπότιτλο «Τότε, εν τω μεταξύ και σήμερα») επικεντρώνεται στην πρόσφατη δουλειά του 76χρονου Γερμανού καλλιτέχνη – τους μαύρους αφαιρετικούς του πίνακες, τις σειρές «Remix» και τα μεγάλων διαστάσεων ορειχάλκινα γλυπτά του. Τα έργα αυτά παρουσιάζονται «σε διάλογο» με παλαιότερες δημιουργίες του, έργα τα οποία είχαν αποφασιστική σημασία για την καλλιτεχνική του εξέλιξη, ανάμεσά τους πολλοί παραστατικοί πίνακες. Η έκθεση εστιάζει ιδιαίτερα στο γεγονός ότι ο Μπάζελιτς συχνά αναφέρεται σε παλαιότερα έργα του και ανακαλεί μοτίβα τους με διαφορετική μορφολογική προσέγγιση. Η κριτική ματιά του στην ίδια του τη δουλειά και η συνεχής ανανέωση στην οποία την υποβάλλει αναδεικνύονται μέσα από τα εκθέματα, που περιλαμβάνουν έργα του από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 μέχρι σήμερα. Εως την 1η Φεβρουαρίου.
ΜΟΝΤΡΕΑΛ
Musee des Beaux Arts
www.mbam.qc.ca
«Van Gogh to Kandinsky». Από τα τέλη του 19ου αιώνα έως το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η καλλιτεχνική σκηνή της Ευρώπης γνώρισε μια εντυπωσιακή ανάπτυξη των κινημάτων που θεμελίωσαν τη μοντέρνα τέχνη, με κύριες εστίες τη Γαλλία και τη Γερμανία και με πρωταγωνιστές φημισμένους καλλιτέχνες όπως ο Βαν Γκογκ, ο Γκογκέν, ο Κίρχνερ, ο Καντίνσκι, ο Σεζάν, ο Ματίς, ο Πικάσο. Η έκθεση εστιάζει στην αργή διαδρομή από τον ιμπρεσιονισμό στον εξπρεσιονισμό, στη διάρκεια μιας περιόδου με κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα, που ευνοούσε την επικοινωνία και την αλληλεπίδραση ανάμεσα στους καλλιτέχνες, αλλά τερματίστηκε απότομα με την κήρυξη του πολέμου. Αναπόφευκτα, οι εθνικιστικές εξάρσεις που προκάλεσε ο Μεγάλος Πόλεμος είχαν τις επιπτώσεις τους και στο καλλιτεχνικό πεδίο, ενώ η ανθρωπιστική καταστροφή που έζησε η Ευρώπη (με πολλά θύματα και μεταξύ των καλλιτεχνών) οδήγησε στη γέννηση ριζοσπαστικών καλλιτεχνικών κινημάτων διαφορετικής κατεύθυνσης (ντανταϊσμός, σουρεαλισμός κ.ά.). Παρουσιάζοντας έργα διάσημων αλλά και λιγότερο γνωστών καλλιτεχνών (εδώ ο πίνακας του Σεζάν «Τρεις λουόμενες», 1882), η έκθεση αποτίει φόρο τιμής σε μια σχετικά ήρεμη για την Ευρώπη εποχή, εξαιρετικά πλούσια και συναρπαστική σε καλλιτεχνική παραγωγή. Εως τις 25 Ιανουαρίου.
Χρήσιμη και άχρηστη γνώση
Τι είναι εκείνο που καθορίζει τη χρησιμότητα ή όχι της γνώσης; Η έκθεση «Γνώση πραγματικά χρήσιμη», στο Μουσείο Reina Sofia της Μαδρίτης, δεν δίνει οριστικές απαντήσεις αλλά κάνει μια αναδρομή σε ιστορικά και σύγχρονα παραδείγματα ετερόδοξων παιδαγωγικών προσεγγίσεων που, σε αντίθεση με τις κυρίαρχες τάσεις της επίσημης εκπαίδευσης, αποσκοπούν στην κοινωνική χειραφέτηση των εκπαιδευομένων αντί να συμβάλλουν στην αναπαραγωγή του status quo. Ο τίτλος της έκθεσης αναφέρεται στον προβληματισμό κινημάτων από τις αρχές του 19ου αι. όσον αφορά τις γνώσεις που παραδοσιακά κρίνονταν «άχρηστες» για το προλεταριάτο (φιλοσοφία, οικονομία, πολιτική), ενώ στην πραγματικότητα θα μπορούσαν να συμβάλουν στην κοινωνική του απελευθέρωση. Στα εκθέματα περιλαμβάνονται έργα τέχνης, ντοκουμέντα και αναφορές σε θεωρητικά κείμενα -όπως «Η αγωγή του καταπιεζόμενου» του Πάουλο Φρέιρε (φωτ.)- που αντιπροσωπεύουν πειράματα εκπαίδευσης βασισμένης στον διάλογο και στην κριτική ελευθερία.