Τον Ιούλιο του 1969, ένας νεαρός φοιτητής Φυσικής, είχε κολλήσει το πρόσωπό του στο τζάμι του ΡΑΔΙΟ ΑΘΗΝΑΙ (κατάστημα ηλεκτρικών ειδών στην οδό Δραγατσανίου, στην πλατεία Κλαυθμώνος). Γιατί; Μα για να δει στις τηλεοράσεις της βιτρίνας την προσσελήνωση του «Apollo 11» από τον Neil Armstrong και Buzz Aldrin. Η καρδιά του φτερούγισε δυνατά και η φαντασία του οργίαζε βλέποντας μπροστά του ότι ο «θαυμαστός καινούργιος κόσμος» είναι εδώ! Πού να ήξερε ο τότε νεαρός, και τώρα «λίγο» μεγαλύτερος, ότι μετά 50 χρόνια θα του ζητούσαν να γράψει κάτι για το γεγονός αυτό, για μια εξαιρετική έκθεση ζωγραφικής με τον τίτλο «Από τη Σελάνα στο Moon Hoax» στον εκθεσιακό χώρο και πνευματικό εντευκτήριο «Φωκίωνος Νέγρη, 16». Εκεί, έξι σημαντικοί, γνωστοί, εικαστικοί καλλιτέχνες: η Ηώ Αγγελή, ο Νίκος Αγγελής, η Καλλιόπη Ασαργιωτάκη, η Μαριλίτσα Βλαχάκη, ο Αλέκος Λεβίδης και ο Κώστας Παπανικολάου παρατηρούν, εμπνέονται και ζωγραφίζουν το φεγγάρι.
Είναι πολύ ενδιαφέρον να δει κανείς την ποικιλία όχι μόνο των ιδεών αλλά και του τρόπου που αποτυπώνονται στον καμβά για να αναγνωρίσει πώς το ίδιο αντικείμενο, δηλαδή το φεγγάρι εν προκειμένω, προκαλεί διαφορετικά ερεθίσματα στον καθένα από τους εξαιρετικούς καλλιτέχνες. Μη όντας κριτικός τέχνης, θα σταματήσω εδώ για τα έργα των καλλιτεχνών, τα οποία θα θαυμάσετε «ιδίοις όμμασι». Αν ήταν κινηματογραφικές ταινίες, θα έπαιρνα το ρίσκο να προχωρήσω βαθύτερα, μια που ο κινηματογράφος είναι η μεγάλη μου αγάπη…
Το φεγγάρι, λοιπόν, που είναι το πιο κοντινό μας σώμα, ως δορυφόρος της Γης, ασκούσε πάνω μας μια μαγική γοητεία και το συνδέαμε με όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας: κακές, όπως ο σεληνιασμός (όρα επιληψία, που σήμερα γνωρίζουμε ότι είναι «βραχυκύκλωμα» των νευρωνικών κυκλωμάτων), ρομαντικές: πόσα ζευγαράκια δεν έχουν ερωτευθεί πιασμένοι χέρι χέρι κοιτάζοντάς το, για χιλιάδες χρόνια τώρα, και κάνοντας όνειρα; Πόσα παραμύθια και ιστορίες δεν έχουν γραφτεί, μέχρι το προφητικό «Από τη Γη στη Σελήνη» του Ιουλίου Βερν. Ακόμα και ο «Πατριάρχης» της Φυσικής, ισαάκ Νεύτων, τεκμηρίωσε τη Θεωρία της Βαρύτητας που ανακάλυψε, εξηγώντας την άμπωτη και την παλίρροια ως αποτέλεσμα της δύναμης της Βαρύτητας που ασκεί η Σελήνη στη Γη, δηλαδή την ίδια δύναμη που την κρατάει στην τροχιά της γύρω από τη Γη.
Σιγά σιγά δηλαδή το φεγγάρι έχασε τον ρομαντισμό του για τους «επαΐοντες», και δεν είναι παρά ένας βράχος, που λόγω της βαρύτητας, εγκλωβίστηκε στο να γυρίζει αέναα γύρω από τη Γη, σαν μια σισύφεια πραγματικότητα. Μην ξεχνάμε επίσης ότι ο πλανήτης Γη είναι άλλος ένας βράχος. Ο τρίτος βράχος από τον Hλιο…
Ακόμη και για τους λιγότερο ρομαντικούς, το φεγγάρι ασκεί μια έντονη γοητεία, λόγω της «κοντινής» απόστασής του από τη Γη, που το κάνει ευάλωτο στις προσπάθειες των γήινων να «φύγουν» από τη Γη. Ετσι, λοιπόν, φτάσαμε τον Ιούλιο του 1969 σε μια παγκόσμια πρώτη, την «κατάκτηση» του φεγγαριού. Αυτό βέβαια δεν ήταν παρά η αρχή της εξόδου των γήινων όντων από τη Γη, που τότε έγινε για λόγους επιστημονικούς, τεχνολογικούς, ίσως και ανταγωνιστικούς, μεταξύ ΗΠΑ και της τότε Σοβιετικής Ενωσης, τώρα όμως πια σχεδιάζεται να γίνει για λόγους επιβίωσης του είδους μας.
Ηδη, βρισκόμαστε μέσα στην Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση, ίσως τη μεγαλύτερη και ουσιαστικότερη μέχρι τώρα, όπου η Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence), η ρομποτική και όλες οι κβαντικές εφαρμογές δημιουργούν τον «μετάνθρωπο», δηλαδή την εξέλιξη του Homo Sapiens. Πολύ σύντομα η Γη δεν θα μας αρκεί πια, καθώς δεν θα μπορεί να αντέξει τα δισεκατομμύρια ανθρώπων που υπολογίζεται να υπάρχουν έως το 2050, άρα η εποίκιση θα είναι αναγκαστική. Εκτιμάται ότι μέχρι το 2030 θα έχουν δημιουργηθεί μικρές αποικίες στο φεγγάρι, δηλαδή θα έχουμε τα πρώτα «φεγγαρόπαιδα».
Αρκετά όμως σας κούρασα… Απολαύστε την ωραία αυτή έκθεση και αφήστε τη φαντασία σας να πετάξει μέχρι το φεγγάρι, φέροντας στον νου σας, το υπέροχο τραγούδι του τρομερού διδύμου Μ. Χατζιδάκι – Ν. Γκάτσου: …Χάρτινο το φεγγαράκι, ψεύτικη η ακρογιαλιά…
• Τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, καθηγητής Φυσικής, Texas A&M University.
Διάρκεια έκθεσης έως 21 Δεκεμβρίου, Φωκίωνος Νέγρη 16, κυψέλη.