Toν Μάρτιο του 2018 πέθανε στην Κένυα, σε ηλικία 45 ετών, ο Sudan, ο τελευταίος αρσενικός λευκός ρινόκερος. Επιστήμονες κράτησαν γενετικό υλικό από το ζώο, ελπίζοντας να καταφέρουν να γονιμοποιήσουν τη Ναζίν και τη Φατού, τα δύο μόνο εναπομείναντα θηλυκά του είδους που ζούσαν μαζί του στο Καταφύγιο Αγριας Ζωής «Ολ Πεσέτα», ή να δημιουργήσουν κάποτε, στον εργαστηριακό σωλήνα, έναν νέο λευκό ρινόκερο. Θα μπορέσει άραγε η βιοτεχνολογία να «αναστήσει» ένα ακόμα (σχεδόν) εξαφανισμένο είδος; Και πώς θα είναι αυτός ο τεχνητός ρινόκερος που θα προκύψει μακριά από το φυσικό περιβάλλον στο οποίο γεννήθηκαν και έζησαν οι πρόγονοί του;
Είναι παράδοξο: από τη μια ο άνθρωπος αποδεκατίζει με γοργό ρυθμό την πανίδα του πλανήτη κι από την άλλη φιλοδοξεί να «πλάσει» καινούργιες μορφές ζωής. Με αυτόν τον προβληματισμό, η Βρετανίδα Αλεξάντρα Ντέιζι Γκίνσμπεργκ δημιούργησε πριν από μερικούς μήνες τη βιντεο-εγκατάσταση «The Substitute» (Το υποκατάστατο), στην οποία καταγράφει την περιπλάνηση του δικού της, ψηφιακού λευκού ρινόκερου, σε έναν ανοίκειο, σχεδόν εχθρικό εικονικό κόσμο.
Μια (σπάνια) αισιόδοξη «πινελιά» στην έκθεση από τον Ισπανό αρχιτέκτονα Andrés Jaque. Ξέγνοιαστη ζωή δίπλα σε μια θάλασσα που έχει ακόμα ψάρια…
Τον περυσινό χειμώνα, ο Δανοϊσλανδός εικαστικός Ολαφουρ Ελίασον τοποθέτησε σε δύο κεντρικά σημεία του Λονδίνου τριάντα μεγάλα κομμάτια πάγου από τη Γροιλανδία. Μία εβδομάδα έμειναν εκεί. Οι περαστικοί τα έβλεπαν να λιώνουν σιγά σιγά, να εξαφανίζονται. Αυτός ήταν, άλλωστε, ο στόχος του Ελίασον: να υπενθυμίσει –σε όσους επιμένουν να τις αγνοούν– τις δραματικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Οι δύο καλλιτέχνες, μαζί με άλλους δεκαεννέα εκπροσώπους των τεχνών, της αρχιτεκτονικής και του ντιζάιν (από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Πορτογαλία και τη Γερμανία μέχρι την Τουρκία, την Αίγυπτο και την Ταϊλάνδη), συμμετέχουν στην πρωτότυπη έκθεση με τίτλο «Eco-Visionaries: Confronting a planet in a state of emergency» που πριν από λίγες μέρες εγκαινιάστηκε στη λονδρέζικη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών: το πρότζεκτ του Ελίασον με τους πάγους της Γροιλανδίας ξεδιπλώνεται εκεί μέσα από μία σειρά εντυπωσιακών φωτογραφιών και η Γκίνσμπεργκ «συστήνει» στο κοινό τον Sudan, ο οποίος ξαναζωντανεύει ψηφιακά.
Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 23 Φεβρουαρίου 2020 και μέσα από γλυπτά, εικαστικές εγκαταστάσεις, φωτογραφίες, φιλμ και αρχιτεκτονικές προτάσεις, μεταξύ άλλων, καταγράφει την αγωνία της τέχνης για το περιβάλλον, για έναν κόσμο που αλλάζει προς το χειρότερο μέρα με τη μέρα και που, πράγματι, βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ένα βήμα πριν από την καταστροφή.
Μια φουτουριστική «Πράσινη Μηχανή» από το Studio Malka Architecture, ο τελευταίος λευκός ρινόκερος που ξαναζωντανεύει ψηφιακά και οι «Αγρότες του μέλλοντος», συμβολική φωτογραφία της Νορβηγίδας Monica Lovdahl.
Ο Γκονζάλο Φερέρο Ντελικάδο, ένας εκ των επιμελητών της έκθεσης, την περιγράφει ως έναν συνδυασμό ποίησης, επιστημονικών δεδομένων και σεναρίων για το μέλλον της ανθρωπότητας – ζοφερών στην πλειονότητά τους, είναι αλήθεια. Kαι επισημαίνει την ανάγκη τα μεγάλα μουσεία, ανά τον κόσμο, να δώσουν βήμα σε καλλιτέχνες που ανησυχούν για την τύχη του πλανήτη ώστε η φωνή τους να ακουστεί σε όσο το δυνατόν ευρύτερο κοινό. Η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης θα επιτευχθεί μέσω των ισχυρών μηνυμάτων που στέλνουν με τα έργα τους, τονίζει…
Μια ενδιαφέρουσα συνάντηση της τέχνης και της οικολογικής συνείδησης περιμένει, λοιπόν, τους επισκέπτες στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών της βρετανικής πρωτεύουσας, με την τελευταία αίθουσα να τους επιφυλάσσει μια έκπληξη, καθώς θα βρεθούν μπροστά σε μια τεράστια γυάλινη δεξαμενή γεμάτη μέδουσες. Πρόκειται για μια ιδέα των Rimini Protokoll, που θέλησαν έτσι να δώσουν μια εικόνα από το (όχι και τόσο μακρινό) μέλλον μας: η άνοδος της θερμοκρασίας και η εξαφάνιση πολλών θαλάσσιων ειδών οδηγεί σε ραγδαία αύξηση του πληθυσμού των μεδουσών στις θάλασσες του πλανήτη. Δεν θα αργήσει ίσως η μέρα που μόνο αυτές θα μπορούν να επιβιώσουν στα νερά τους…